Me më shumë se 50 civilë dhe shumë më tepër ushtarë të vrarë në betejat për pushtet midis fraksioneve rivale në pushtet që shpërthyen në Sudan gjatë fundjavës, nuk ka anën e duhur në këtë betejë. Megjithatë, si në shumë konflikte të tjera në Afrikë dhe Lindjen e Mesme në vitet e fundit, ajo që dihet është se “ngatërrestarët” rusë nuk janë shumë larg ngjarjeve. Luftimet në Khartoum dhe në pjesë të tjera në vend u nxitën nga përleshjet midis gjeneralit Abdel Fattah al-Burhan, kreut të forcave të armatosura sudaneze dhe gjeneralit Mohamed Hamdan Dagal, i njohur më mirë si Hemedti. Burhan dhe Hemedti organizuan një grusht shteti në vitin 2021, duke marrë pushtetin nga një këshill kalimtar që u krijua pas përmbysjes së diktatorit islamik Omar al-Bashir. Hemedti është komandanti i Forcave të Mbështetjes së Shpejtë (RSF), një grup paraushtarak i formuar nga milicitë Janjaëeed që nën Bashir ndihmuan në kryerjen e gjenocidit të Darfurit, i cili thuhet se ka vrarë qindra mijëra njerëz në Sudanin perëndimor.
Lidhjet e RSF dhe grupit Wagner
Nuk është disi e habitshme, thotë Richard Kemp në analizën e tij në The Telegraph, se RSF është e lidhur me grupin Wagner të Prigozhin, i cili dyshohet se i ka ndihmuar ata në trajnimin dhe pajisjen e tyre. Grupi mercenar rus besohet të jetë sjellë në Sudan nga Bashir për të ndihmuar në mbështetjen e regjimit të tij të lëkundur në vitin 2017, pas një takimi me presidentin rus Vladimir Putin, gjatë të cilit Bashir premtoi ta bënte vendin “çelësin e Rusisë për Afrikën”. Planet e tij përfshinin një bazë në Detin e Kuq për marinën ruse në Port Sudan, një projekt i mbështetur nga grupi Ëagner. Që atëherë, Ëagner ka furnizuar Sudanin me sasi të mëdha armësh dhe pajisjesh, duke përfshirë kamionë ushtarakë, automjete amfibe dhe dy helikopterë transporti. Pas rënies së Bashirit, grupi mercenar rus ra në anën e Burhanit dhe veçanërisht Hemedtit. Ajo vazhdoi të operonte kompaninë Meroe Gold, e cila dyshohet se shfrytëzon minierat e Sudanit dhe kontrabandon sasi të mëdha ari jashtë vendit, duke mbyllur xhepat e Prigogine dhe duke i mohuar Sudanit të ardhurat shumë të nevojshme. Kjo do ta ndihmonte Putinin në përpjekjet e tij për të shmangur sanksionet perëndimore, të cilat do t’i lejonin atij të vazhdonte financimin e luftës së tij të paligjshme në Ukrainë. Tani, e pasur me para dhe e armatosur rëndë, RSF mund të bëjë kërdi në rajonin e Afrikës së Veriut.
Implikimet për të gjithë Afrikën e Veriut
Çadi, Eritrea dhe Sudani i Jugut mund të përballen me një valë të madhe refugjatësh, duke i shtuar betejat e tyre të brendshme dhe vakumi i pushtetit do t’i lejojë grupet ekstremiste në të gjithë rajonin të përfitojnë nga situata. Në fund të fundit, Osama bin Laden jetoi në Sudan për pesë vjet, midis 1991 dhe 1996, vëren Kemp. Hapja e hapësirave të mëdha të shkretëtirës për Bin Ladenin e ardhshëm është diçka që do të minonte gjithashtu sigurinë britanike dhe amerikane. Kështu, Vladimir Putin, rastësisht ose me qëllim, ndihmoi në fillimin e një vale dhune që mund të kishte pasoja katastrofike jo vetëm për Sudanin dhe Afrikën e Veriut, por për të gjithë botën. Pushtimi i tij i dështuar i Ukrainës fuqizoi grupin e Ëagner-it, i cili përdor ndikimin e tij për të plaçkitur kombet afrikane dhe për të nxitur telashe. Nevoja e saj e dëshpëruar për para që kur Perëndimi vendosi sanksione të rënda e bëri të nevojshme mbështetjen e shtetit rus për aktivitete të tilla të paligjshme. Dhe e gjithë kjo, siç u tha, do të ketë një çmim të lartë. Sudani mund të jetë vetëm kombi i parë afrikan që shembet nën ndikimin rus. Në Republikën e Afrikës Qendrore, Mozambik, Libi dhe Mali, mercenarët rusë punuan për të përshkallëzuar konfliktet ekzistuese, për të mbështetur regjimet despotike, për të shtypur përpjekjet demokratike, për të plaçkitur burimet natyrore, për të siguruar një avantazh strategjik për Moskën dhe për të hequr ndikimin perëndimor. Dhe forcat e çliruara nga përpjekjet e tyre, përfundon analiza, nuk do të jetë e lehtë të përmbahen.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A erdhi kriza globale e ushqimit nga Putin?
A mund t’ia dalë Evropa pa gazin rus?
