Për shumë ekspertë të një bindjeje progresive, zgjedhjet finlandeze të së dielës doli të ishin një episod i padëshiruar i përsëritur i “noir-it nordik”.
Vjeshtën e kaluar, Suedia dëboi një kryeministër socialdemokrat dhe vendosi një pasardhës të moderuar konservator, duke fuqizuar në të njëjtën kohë partinë e djathtë radikale, Demokratët e Suedisë.
E njëjta situatë është tani në Helsinki, pasi pati një rezultat të ngjashëm zgjedhor.
Viktima e profilit të lartë të këtij ndryshimi djathtas ishte kryeministrja mijëvjeçare e Finlandës, Sanna Marin, e cila u rrëzua katër vjet pasi u bë udhëheqësja më e re politike në botë.
Megjithëse partia Social Demokrate e Marin në fakt përmirësoi pjesën e saj të votave, ajo doli në vendin e tretë pas konservatorëve të moderuar dhe të djathtës radikale në atë që ishte një përfundim fotografik.
Fati i koalicionit të qeverisë së saj u vulos nga një kolaps në mbështetje të partive të majta aleate, pasi qendra e djathtë mobilizoi me sukses frikën mbi nivelet e huamarrjes shtetërore.
Për çështjet e sigurisë si pranimi i Finlandës në NATO dhe mbështetja e ashpër për Ukrainën – të dyja politikat e ndikuar nga një kufi lindor 805 milje me Rusinë – tani pak do të ndryshojë, pavarësisht nga përbërja e qeverisë së re.
Por rezultati do të thotë se lideri i partisë së Koalicionit Kombëtar (NCP), Petteri Orpo, ka mundësinë të ndjekë një koalicion për uljen e deficitit me partinë nacionaliste finlandeze, përsëritjen lokale të së djathtës radikale gjithnjë e më pohuese të Evropës.
Ky është një shkak për shqetësim përtej kufijve të Finlandës.
Në vazhdën e pandemisë dhe luftës së Rusisë në Ukrainë, ka shenja se ankthi ekonomik dhe kriza e kostos së jetesës po e zhvendos busullën e politikës evropiane në një trajektore më izoluese dhe më pak ambicioze për mjedisin. Pas zgjedhjes së Giorgia Melonit si kryeministre e Italisë dhe ngjarjeve në Suedi, një koalicion “blu-zezë” në Finlandë do të normalizonte më tej pozicionet e ekstremit të djathtë për çështje të tilla si objektivat klimatike dhe politika e migracionit.
Megjithëse liderja e partisë finlandeze, 45-vjeçarja Riikka Purra, e ka distancuar partinë nga retorika ekstreme e së kaluarës së afërt (një paraardhës u gjobit dhe u dënua për nxitje të urrejtjes etnike), ajo mbetet ashpër kundër imigracionit jashtë BE-së dhe e angazhuar për të hedhur poshtë premtimin e Finlandës për të arritur neutralitetin e karbonit deri në vitin 2035.
Negociatat do të zgjasin me javë të tëra.
Orpo, i cili shpreson të trajtojë mungesat akute të fuqisë punëtore në Finlandë përmes masave pro-emigracionit dhe mbështet objektivat neto zero të vendit, mund të kërkojë ende të bëjë një marrëveshje me socialdemokratët, duke krijuar një aleancë “blu-kuqe” të spektrit të tërthortë.
Cilido qoftë rezultati përfundimtar, Marin do të mungojë në skenën botërore.
Megjithë vuajtjen e kontrollit ndërhyrës dhe shpesh seksist të jetës dhe sjelljes së saj, ajo mbeti një figurë jashtëzakonisht popullore si brenda dhe jashtë vendit, ndërsa ndiqte një axhendë autentike socialdemokratike dhe egalitare.
Pasi mori drejtimin e një koalicioni në të cilin të pesë partitë udhëhiqeshin nga gra, ajo ishte e suksesshme në trajtimin e pandemisë Covid dhe krizës që pasoi pushtimin e Ukrainës nga Vladimir Putin.
Dhe si aleatja e saj e dikurshme politike, ish-kryeministrja e Zelandës së Re Jacinda Ardern, ajo u bë një model për politikanet femra aspirante dhe aktuale.
Largimi i saj nga detyra në vetvete ndihet si një pararojë e kohërave më pak optimiste dhe ekspansioniste.
Burimi: The Guardian
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
