Nga Marsela Shytia
Kur Vladimir Putin njoftoi në mars se do të vendosnin armë bërthamore në vendin fqinj, Bjellorusi, Evropa dhe e gjithë bota u alarmua, dhe jo pa arsye. Tani, plani i presidentit rus është konkretizuar, pasi Moska dhe Minsku e kanë nënshkruar marrëveshjen për të zyrtarizuar vendosjen e raketave taktike bërthamore ruse në territorin bjellorus, duke shkuar edhe më pranë të ashtuquajturit “apokalips bërthamor”. “Në kontekstin e një përshkallëzimi të kërcënimeve në kufijtë perëndimorë të Rusisë dhe Bjellorusisë, u mor një vendim për të marrë kundërmasa në sferën ushtarako-bërthamore,” citoi agjencia shtetërore ruse e lajmeve TASS të thoshte ministri rus i Mbrojtjes Sergei Shoigu krah homologut bjellorusViktor Khrenin.
Reagimi i BE
Që nga pushtimi i Ukrainës vitin e kaluar, Putin ka thënë vazhdimisht se Rusia do të ishte e gatshme të përdorte armë bërthamore nëse do të ishte e nevojshme për të mbrojtur “integritetin e saj territorial”. NATO tha në mars, kur u bë njoftimi, se nuk shihte ndonjë nevojë për të ndryshuar qëndrimin e saj, megjithëse aleanca ushtarake e quajti retorikën eVladimir Putin si “të rrezikshme dhe të papërgjegjshme”.Edhe pas nënshkrimit të marrëveshjes, BE-ja ka dënuar planet e Bjellorusisë për të pritur armët bërthamore ruse. “Ky nuk është një hap drejt uljes së tensionit, ky nuk është një hap drejt rritjes së tensionit,” u tha gazetarëve Peter Stano, zëdhënës i degës së politikës së jashtme të BE-së. Stano theskoi se kjo tregon bashkëpunimin e Bjellorusisë me pushtimin rus të Ukrainës. “Bashkimi Evropian sigurisht që do të ndjekë nga afër se si do të zbatohet kjo dhe ne do të reagojmë sipas rastit”, tha ai. Deklarata të ngjashme u bënë marsin e kaluar nga shefi i politikës së jashtme të BE-së, Josep Borrell, pasi Rusia dhe Bjellorusia zbuluan planet, duke kërcënuar me sanksione të mëtejshme nga BE-ja.
Lufta bërthamore
Megjithatë, nuk dihet nëse vendimi mund të rrisë rrezikun e luftës bërthamore vendosja e raketave në Bjellorusi. John Kirby, një zëdhënës i Këshillit të Sigurisë Kombëtare, ka thënë se nuk ka “asnjë indikacion se Putin ka ndonjë qëllim për të përdorur armë bërthamore brenda Ukrainës”. Megjithatë siç ka treguar edhe shumë herë të tjera, nga presidenti rus mund të presësh gjithçka.Një sulm bërthamor në Ukrainë do të ishte “bixhoz i rrezikshëm” për Rusinë dhe ndoshta nuk do të ndihmonte ushtrinë e saj, sipas disa ekspertëve. Në veçanti, thotë ai, kjo mund të çojë në pasoja negative për Rusinë, duke përfshirë një përgjigje ushtarake konvencionale nga NATO dhe humbjen e mbështetjes së Kinës. Richard Weitz, një analist i politikës së jashtme dhe mbrojtjes me bazë në Uashington, tha për Al Jazeera se Rusia nuk ka gjasa të përfitojë “në kuptimin e pastër ushtarak”. “Rusia tashmë ka mijëra armë bërthamore dhe disa prej tyre janë vendosur tashmë në tokë ose në aeroplanë, afër vendit ku ka të ngjarë të ndodhen objektet bjelloruse. “Është një sinjalizim politik… Qeveria ruse do të bëjë deklarata duke paralajmëruar rrezikun e luftës bërthamore nëse NATO i jep Patriotët Ukrainës, ose avionët F-16”, tha ai. “Është një mënyrë për t’i kujtuar Perëndimit se Rusia është fuqi e madhe bërthamore dhe se Perëndimi është bën mirë të jetë i kujdesshëm”.
Bjellorusia si peng
Mund të jetë shumë shpejt për të përcaktuar nëse vendimi do të ketë ndikim tek aleatët e Ukrainës. Megjithatë, mund të jetë përcaktuese e marrëdhënieve të saj me Bjellorusinë.Në mars, Oleksiy Danilov, kreu i këshillit të sigurisë kombëtare dhe mbrojtjes të Ukrainës, e quajti marrëveshjen “një hap drejt destabilizimit të brendshëm” të Bjellorusisë dhe tha se ajo maksimizonte atë që ai e quajti nivelin e “perceptimit negativ dhe refuzimit publik” të Rusisë dhe Putinit në shoqërinë bjelloruse. “Kremlini e mori Bjellorusinë si peng bërthamor”, shkroi ai në Twitter.Putin shpesh vlerësohet se ka ndihmuar presidentin Alexander Lukashenko të mbajë regjimin e tij në Bjellorusi, pavarësisht kundërshtimit në rritje të publikut. Megjithatë, vendimi rrit rrezikun e destabilizimit në Bjellorusi, sipas ekspertëve.
