Arabia Saudite i befasoi sërish tregtarët të dielën me një ulje të prodhimit të naftës me rreth 1 milion fuçi në ditë, afërsisht 1% e ofertës globale, gjë që bëri që çmimet e naftës të rriteshin.
Standardi i naftës Brent u rrit me më shumë se 2% në rreth 78 dollarë për fuçi të hënën, ndërsa Riadi reagoi ndaj erërave të kundërta ekonomike që kanë ndikuar në kërkesën globale të naftës. Shkurtimi vullnetar i Arabisë Saudite shkon përtej një marrëveshjeje më të gjerë nga Organizata e Vendeve Eksportuese të Naftës (OPEC) dhe aleatët për të kufizuar furnizimin në vitin 2024.
Kjo ende e lë naftën rreth 9% më të ulët se fillimi i vitit, që do të thotë se Arabia Saudite është në një pikë të ngushtë kur bëhet fjalë për të paguar për gjigaprojektet që qëndrojnë në zemër të programit të saj Vizioni 2030 për të transformuar ekonominë.
Çmimet e naftës janë 2-3 dollarë për fuçi më të ulëta se sa do të preferonte mbretëria, thotë Amena Bakr, shefe korrespondente e OPEC në Energy Intel. Fondi Monetar Ndërkombëtar beson se çmimi që i duhet shtetit të Gjirit për të balancuar buxhetin e tij është afër 81 dollarë.
Mbretëria ka rrëshqitur përsëri në një deficit buxhetor këtë vit pasi raportoi një suficit në vitin 2022 për herë të parë në pothuajse një dekadë. Gjatë tremujorit të parë, ajo raportoi një deficit prej 770 milionë dollarësh pasi qeveria rriti shpenzimet me 29%.
Por Arabia Saudite e di se nuk mund të mbështetet vetëm në një treg luhatës të naftës për të ardhura. Së bashku me përpjekjet e saj për të rritur çmimin e naftës, ajo po përpiqet të sjellë edhe investime nga jashtë.
Me afatet për Vizionin 2030 që po afrohen, nevojiten më shumë fonde se kurrë për të përfunduar projekte të tilla si qyteti Neom prej 500 miliardë dollarësh në veriperëndim të vendit.
“Ka thjesht një presion të madh pasi shumë prej projekteve shkojnë në fazën e ndërtimit tani … ka vetëm një kërkesë të jashtëzakonshme për kapital,” thotë Karen Young, një studiuese e lartë kërkimore në Qendrën e Universitetit të Kolumbisë për Politikat Globale të Energjisë.
Edhe pse të ardhurat nga jonafta u rritën me 9% në tremujorin e parë, gati dy të tretat e të ardhurave të Arabisë Saudite vijnë ende nga shitja e lëndëve djegëse fosile.
Dhe investimet e huaja nuk janë askund aty ku Riadi dëshiron të jenë. Arabia Saudite synon 100 miliardë dollarë në investime të huaja direkte vjetore (FDI) deri në vitin 2030. Vitin e kaluar, IHD-të ranë me 60% nga një vit më parë në 7.9 miliardë dollarë, raportoi Forbes, duke cituar Bankën Qendrore Saudite.
Zyrtarët sauditë, megjithatë, thonë se mbretëria ka shumë para për të financuar projektet e saj ambicioze, të cilat ndër të tjera përfshijnë qytetin linear 170 kilometra (105 milje) të gjatë të quajtur Linja, dhe një plan futurist për të rinovuar kryeqytetin.
“Ndryshe nga shumë vende në zhvillim, mbretëria ka qenë, dhe në një masë të madhe vazhdon deri më sot, të jetë e gjatë me kapital”, tha ministri i Investimeve Khalid Al-Falih për Becky Anderson të CNN të hënën në Riad. “Ne nuk duam të masim domosdoshmërisht IHD-të me përqindjen e kontributit që do të japë për sa i përket flukseve të kapitalit, por më shumë për cilësinë e IHD-ve dhe çfarë do të bëjë ato.”
“Unë do të mirëpres zgjerimin, thellimin, diversifikimin e tregut të kapitalit saudit dhe do të ketë më shumë listime të kompanive të rëndësishme (në bursë),” shtoi Al-Falih, duke folur në një ngjarje për të nisur katër zona të reja të veçanta ekonomike për të tërhequr investitorët. me norma të ulëta tatimore, përjashtim nga disa detyrime doganore dhe praktika fleksibël të punësimit.
Zonat e reja janë pjesë e qasjes së Arabisë Saudite për joshjen e kapitalit të huaj. Ndërsa ofron shumë stimuj miqësorë për biznesin, shteti i Gjirit ka thënë se do të përjashtojë kompanitë ndërkombëtare nga aksesi në kontratat qeveritare, nëse ato nuk e zhvendosin selinë e tyre rajonale në mbretëri deri në vitin 2024. Politika shihet si një sfidë e drejtpërdrejtë për Dubain, qendër tradicionale e biznesit për rajonin.
‘Mirë për të gjithë’
“Ne besojmë se integrimi i tregut të përbashkët është i mirë për të gjithë në Këshillin e Bashkëpunimit të Gjirit. Investitorët duan të jenë me investitorë të tjerë dhe duan të jenë me kompani profesionale si kontabiliteti, këshillimi ligjor, financiar (sektorët),” tha Falih për CNN. “Një valë në rritje ngre të gjitha varkat.”
Në një përpjekje për të siguruar stabilitet në rajon dhe një mjedis më të sigurt për investitorët, Riadi është larguar nga një politikë e jashtme e ashpër që kishte adoptuar kur princi i kurorës Mohammed bin Salman hyri në foto pasi babai i tij Mbreti Salman mori fronin në vitin 2015. u pajtua me Turqinë dhe Katarin, u riangazhua me Sirinë, mbështeti një armëpushim në Jemen dhe po normalizon lidhjet me Iranin.
“Ne udhëhiqemi nga interesat tona, por edhe në mënyrë dashamirëse ndaj rajonit tonë, sepse nuk duam që interesat tona të shërbehen duke dëmtuar ndonjë nga vëllezërit dhe motrat tona dhe vendet përreth”, tha Falih. “Dhe kudo ku shërbehen interesat tona përmes pajtimit, përmes marrëdhënieve të forta me fqinjët dhe miqtë tanë, ne jemi të parët që mbrojmë këtë, që vazhdimisht e shtyjmë atë.”
Ajo ka luajtur gjithashtu rolin e ndërmjetësit gjatë konfliktit të vazhdueshëm në Sudan, shteti i Afrikës Lindore i ndarë nga mbretëria nga Deti i Kuq.
“Ne mendojmë se ku pjesa më e madhe e zhvillimit të turizmit për Arabinë Saudite, është përgjatë bregut të Detit të Kuq. Pra, një luftë civile në Sudan, trazira përgjatë korridorit të Detit të Kuq, kjo është vërtet e keqe, jo vetëm për ekspertët e naftës”, thotë Young.
Mbretëria e ka bërë të qartë se është e lumtur të bëjë biznes me pothuajse çdo vend në kushtet e duhura. Siç tha ministri i investimeve: “Dhe që ne të jemi ajo ekonomi e rëndësishme në botë, duhet të kemi marrëdhënie të forta me fuqitë e forta ekonomike në botë. Dhe askush nuk e mohon se Kina, Japonia, Koreja, Gjermania, vendet e tjera të BE-së dhe SHBA-ja janë fuqi të rëndësishme ekonomike me të cilat ne duhet të kemi marrëdhënie të forta”.
Ndërsa ruan marrëdhënie të mira me Evropën dhe Shtetet e Bashkuara, Riadi ka vënë bast të madh për Kinën, partnerin e saj më të madh tregtar dhe klientin e energjisë. Falih shtoi se marrëdhënia tregtare e mbretërisë me Kinën është “më e madhe se marrëdhënia tregtare e kombinuar me BE-në dhe SHBA-në”.
“Ata janë duke u dhënë përparësi interesave të tyre kombëtare së pari, dhe për Arabinë Saudite, ka të bëjë me diversifikimin e ekonomisë së tyre larg naftës”, thotë Bakr. “Bëhet fjalë për Vizionin 2030. Ata duhet të fillojnë të ecin në këto projekte, të financojnë këto projekte dhe për ta bërë këtë, duhet të rrisin investimet.”
Tregtia dypalëshe midis Kinës dhe Arabisë Saudite arriti në 87.3 miliardë dollarë në 2021, dhe në ngjarjen e së hënës, zyrtarët sauditë njoftuan partneritete të reja me kompanitë kineze të çelikut dhe qeramikës që arrijnë në 5.3 miliardë dollarë.
Por rimëkëmbja e Kinës nga pandemia ka humbur avullin, me aktivitetin e fabrikës në nivelin e saj më të dobët që kur vendi përfundoi politikën e tij zero-kovid në dhjetor, dhe nuk ka asnjë garanci që marrëdhëniet tregtare do të rriten.
“Këto janë pikëpyetjet e mëdha… është një lloj recesioni, i ngadalshëm (rritje) dhe ka shumë ankth se çfarë mund të ndodhë”, thotë Young. Krahas ngadalësimit të ekonomisë së Kinës dhe një tregu të ngadaltë të naftës, ka frikë për një recesion të mundshëm global, me luftën e vazhdueshme të Rusisë kundër Ukrainës që shton pasigurinë në treg. Arabia Saudite do të vazhdojë të shpenzojë për të arritur objektivat e saj për vitin 2030, por nëse nuk ka ndryshime thelbësore në investimet e brendshme ose çmimin e naftës, numrat nuk do të mblidhen, thotë Young.
Megjithatë, kjo nuk e ka penguar Riadin dhe Falih thotë se është me avull të plotë përpara.
“Erërat e kundërta politike dhe ekonomike janë pjesë e peizazhit me të cilin jemi mësuar,” tha ai. “Ne kemi qëndrueshmërinë për t’i thithur ato dhe për të lundruar rreth tyre dhe për të vazhduar në trajektoren tonë.”
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “CNN“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A është kjo një tjetër luftë për naftë?
A do bëjnë paqe Emiratet e Bashkuara Arabe dhe OPEC ?
