Pasi Rexhep Tajip Erdogan fitoi ngushtë zgjedhjet presidenciale në Turqi dhe hyri në dekadën e tretë të “mbretërimit” të tij, ka pasur reagime të shumta për rizgjedhjen e tij.
Britanikja “The Telegraph” ka vënë theksin tek ndikimi i fitores së Erdoganit në garën presidenciale me Kemal Kilçdaroglu, në pozitën dhe fuqinë globale të Bashkimit Evropian.
Redaktori i “Telegraph”, Con Coughlin ka theksuar se të gjitha pretendimet se Bashkimi Evropian mund të ketë për të qenë një fuqi e madhe në çështjet botërore kanë marrë fund, janë shkatërruar plotësisht nga rizgjedhja e Recep Tayyip Erdo?anit si president i Turqisë. Jo shumë kohë më parë Brukseli po përpiqej të bindte Turqinë të bëhej anëtare e BE-së.
Vendi konsiderohet ende zyrtarisht një kandidat për anëtarësim, megjithëse Ankaraja ka bërë thuajse aspak përparim në zbatimin e reformave të nevojshme institucionale që nga viti 2004. Dhe tani, duket se anëtarësimi i vendit do të jetë gjithnjë e më larg.
Anëtarësimi në BE
Sipas Erdogan, Turqia ende dëshiron të anëtarësohet në BE dhe lideri turk theksoi vitin e kaluar në një takim të ambasadorëve të BE-së në kryeqytetin turk se anëtarësimi në BE mbetet prioriteti strategjik i Turqisë. “Realiteti, megjithatë, është se ndërsa Erdogan është në pushtet, Turqia ka përafërsisht të njëjtat shanse për t’u bashkuar me bllokun evropian si Rusia nën drejtimin Vladimir Putin”, thotë autori, pra zero. Nuk është vetëm mënyra gjithnjë e më autokratike e Erdoganit të qeverisjes gjatë 20 viteve të tij në pushtet, me kufizime drastike të vendosura ndaj parlamentit, gjyqësorit dhe medias, që e pengon atë. Mbështetja e tij, siç thotë autori, e besimit islamist, që hedh poshtë plotësisht liritë liberale të mbrojtura nga Perëndimi, e anatemojnë këndvështrimin e tij. Siç thekson Coughlin, “Erdogan është, në fund të fundit, një politikan që fushatën e tij e nisi duke kujtuar pushtimin osman të Perandorisë Bizantine në 1453”. Në rrethana të tilla, fitorja e ngushtë e Erdoganit në zgjedhje, në të cilat ai siguroi pak më shumë se 52 për qind të votave kundër kundërshtarit sekularist Kemal Kiliçdaroglu, do të thotë se anëtarësimi i Turqisë në BE nuk do të ndodhë në të ardhmen e afërt, duke e lënë Brukselin të presë me dëshpërim ditën e anëtarësimit imagjinar të Turqisë në BE.
Konkurrenca me Kinën dhe SHBA
Rizgjedhja e Erdoganit për një mandat tjetër pesëvjeçar, në të cilin ai ka të ngjarë të zgjerojë tendencat e tij autokratike në kurriz të institucioneve demokratike të vendit, sigurisht që paraqet një sfidë të rëndësishme për BE-në, një sfidë që sfidon seriozisht ambiciet e saj për t’u pozicionuar si një superfuqi e barabartë me SHBA-në dhe Kinën. Kjo “goditje” vjen në një kohë kur besueshmëria e BE-së është vënë në dyshim për shkak të reagimit të saj jo bindës ndaj krizës në Ukrainë. Ka përçarje midis disa fuqive të mëdha, si Gjermania, Franca dhe Italia, të cilat kërkojnë të mbajnë një qëndrim më pak konfrontues ndaj Moskës, dhe fuqive në rritje të Evropës Lindore si Polonia, të cilat argumentojnë se siguria afatgjatë e kontinentit kërkon që Rusia të vuajë një disfatë në Ukrainë. BE-ja nuk mund të përballojë më të mbajë një qasje ambivalente, idiosinkratike ndaj Ankarasë. Në një moment Brukseli po ofron “ryshfete” të mëdha për të frenuar valën e emigrantëve të paligjshëm që kërcënojnë Evropën dhe më pas duke dënon Turqinë për lidhjet e saj të ngushta me Rusinë, një aleancë që komisioneri i lartë i BE-së për politikën e jashtme dhe sigurinë, Josep Borrell, tha kohët e fundit se ishte ” arsye për shqetësim”. Për Erdoganin, nga ana tjetër, marrëdhënia që ka me Kremlinin është “shpëtim” për sa i përket ekonomisë turke. Kriza ekonomike që prek Turqinë, me inflacion aktualisht mbi 40 për qind, do të ishte shumë më keq nëse nuk do të ishin turistët rusë që dynden në vend, duke shmangur kështu sanksionet e BE-së. Duke pasur parasysh episodet e mëparshme fatkeqe të BE-së në marrëdhëniet me Erdoganin, pak evropianë do të kenë shumë besim se blloku evropian mund të bindë Ankaranë të heqë dorënga mbështetja e saj për Rusinë në mënyrë që të ketë lidhje më të ngushta me Brukselin.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A e ka arritur Erdogan të ndërtojë “Turqinë e Re”?
