Gjatë vitit të kaluar ne kemi shqyrtuar pasuritë ekonomike të Hikelandisë. Në këtë grup prej tetë vendeve – Brazili, Kili, Hungaria, Zelanda e Re, Norvegjia, Peruja, Polonia dhe Koreja e Jugut – bankat qendrore e kanë luftuar inflacionin me agresion të pashembullt. Hikelandia filloi të rrisë normat e interesit një vit të tërë përpara Rezervës Federale të Amerikës, duke e vendosur atë shumë përpara kurbës. Që atëherë, norma mesatare e politikës së saj është rritur me më shumë se shtatë pikë përqindjeje, krahasuar me rreth pesë për Fed. Megjithatë, për muaj të tërë, bankierët qendrorë të Hikelandisë kishin pak gëzim: inflacioni vazhdoi të rritej.
Tani, më në fund, kjo po ndryshon. Megjithëse inflacioni “bazë” i Hikelandia, një masë që heq çmimet e paqëndrueshme si ushqimi dhe energjia, është ende shumë i lartë, në rreth 9% nga viti në vit, ai është në rrugë të ulët, pjesërisht sepse normat më të larta kanë filluar të bien. Përvoja e Hikelandia ofron një fije shprese për bankat e tjera qendrore që luftojnë inflacionin.
Inflacioni i pagave po zbutet në të gjithë vendin. Në Kili, për shembull, rritja e pagave është ulur pak nga norma jashtëzakonisht e lartë prej 11% nga viti në vit, e arritur në janar. Kjo, nga ana tjetër, po ndihmon në uljen e masave të presionit inflacioniste. Në tetor, norma e inflacionit të Koresë së Jugut në sektorin e shërbimeve intensive të punës ishte 4.2% nga viti në vit; Që atëherë ajo ka rënë në 3.3%. Polonia ka rënë nga 13.4% në dhjetor në 12.3%.
Pritjet inflacioniste janë gjithashtu në rënie, të ndikuar nga rënia e çmimeve të energjisë dhe ushqimeve. Braziliani mesatar pret inflacion prej 4% gjatë vitit të ardhshëm, nga 6% për pjesën më të madhe të vitit 2022. Kivit llogaritin se inflacioni në pesë vjet do të jetë rreth 1%, gjysma e parashikimit të tyre në dhjetor.
Norvegjia është i vetmi anëtar i Hikelandia që duket se nuk po bën përparim. Në maj, çmimet bazë u rritën papritur me 6.7% nga viti në vit, një nivel i ri i lartë. Një korona më e dobët po rrit koston e importeve. Kërkesa e fortë e brendshme po luan gjithashtu një rol. Në qershor, banka qendrore befasoi tregjet në një përpjekje për të qetësuar gjërat, duke rritur normën bazë me 0.5 pikë përqindjeje.
Jashtë Oslos, humori në bankat qendrore të Hikelandia ka ndryshuar. Zyrtarët janë ende duke folur ashpër, natyrisht. Përcaktuesit e normave të Koresë së Jugut këmbëngulin se ata do të mbajnë politikën e ashpër për një “kohë të konsiderueshme”. Komiteti i politikës monetare të Brazilit shqetësohet për “një ankorim më të madh ose më të vazhdueshëm të pritjeve afatgjata të inflacionit”. Megjithatë, kjo fsheh faktin se bankat qendrore të Hikelandia kanë ndaluar kryesisht rritjen e normave. Banka e Kilit beson se rreziqet inflacioniste “kanë qenë duke u balancuar”. Përcaktuesit e normave të Hungarisë presin që “dezinflacioni do të vazhdojë të përshpejtohet”.
Megjithatë, suksesi ka ardhur me një kosto. Në vitin 2021 ekonomia botërore dhe Hikelandia u rritën me të njëjtën shpejtësi. Tani, rritja globale është 2.5% me një normë vjetore, dhe Hikelandia është në stanjacion. Shkalla e papunësisë është rritur me afër një pikë përqindje nga niveli më i ulët i fundit në Kili dhe po rritet në Brazil dhe Zelandën e Re. Të paktën për një kohë, politikëbërësit e Hikelandia ndoshta do të shohin një ekonomi më të ngadaltë si një çmim që ia vlen të paguhet. Inflacioni do të duhet të bjerë jashtëzakonisht shumë përpara se të fillojmë t’i quajmë këto vende “Cutlandia”.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “The Economist“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
ANALIZA/ Ekonomia botërore, rreziku dhe premisat
Bota duhet të kuptojë sfidën e rindërtimit
Pasojat ekonomike të ‘veprimit të madh’
