MENU
klinika

Almanak

Histori/ Çfarë ka ndodhur më 29 prill?

29.04.2019 - 07:44

1091 – Beteja në malin Levunium; Perandori i Bizantit, Aleks i parë fiton ndaj peçenegëve – fitorja e vetme vendimtare e arritur nga një ushtri bizantine në më shumë se gjysmë shekulli – fitorja në Levunium (Turqi) shënoi fillimin e një rifillim të fuqisë dhe ndikimit bizantin, që do të zgjaste për 100 vjet, deri në shembjen e dinastisë Komnenian në mbarim të shekullit të 12-të.

1429 – Zhan d’Ark arrin në Orleansin e rrethuar. Qyteti kishte rëndësi strategjike dhe simbolike për të dy palët e konfliktit – francezët dhe anglezët kishin hyrë në një luftë 100 vjeçare. Pas 18 muajsh rrethimi, ndërsa anglezët pritej të fitonin, rrethimi ra 9 ditë pas mbërritjes së përforcimeve franceze me në krye 17 vjeçaren Joan d’Ark. Ajo tha se Perëndia e kishte udhëzuar dhe ndihmuar për fitoren, të tjerët nuk e besuan dhe e dogjën në turrën e druve nën akuzat për herezi – dhe kur me kohë, kuptuan ç’kishin bërë, e shpallën heroinë dhe shenjtore.

1856 – Paqe mes Britanisë dhe Rusisë. Këto dy vende, shto Francën, kishin qenë në luftë. Çdo gjë filloi me ambicjet e perandorit francez Napoleoni III, i cili i kishte vënë vetes detyrë për të rikthyer madhështinë e Francës së perandorit Napoleon i parë. Në viti1851, Napoleoni III emëroi Markezin Charles de La Valette, katolik i zellshëm, si ambasador pranë Portës (Perandoria Osmane). Emërimi i tij u bë qëllimisht për të detyruar osmanët të njihnin Francën si “autoritet sovran” mbi pakicën e krishterë brenda perandorisë. Këto hapa shkaktuan pakënaqësi në Londër, dhe zemërim në Moskë, pasi ishte Rusia që njihej prej kohësh (1770) si mbrojtëse e të krishterëve ortodoksë brenda Perandorisë Osmane – dhe tensionet çuan në luftë, armëpushime e përsëri luftë dhe dobësim osman.

1875 – Shkrimtari amerikan Henry James publikon një nga librat e tij të parë, Transatlantic Sketches. James (1843-1916), konsiderohet si një nga figurat kryesore të realizmit letrar të shekullit të 19-të. Ai jetoi mes Amerikës dhe Evropës për 20 vitet e para të jetës së tij, pastaj u vendos në Angli, duke u bërë nënshtetas britanik në vitin 1915. Xhejms është i njohur kryesisht për serinë e romaneve, ku përshkruan takimin e amerikanëve me Evropën dhe evropianët. James kontribuoi në mënyrë të konsiderueshme për kritikën letrare, veçanërisht në këmbënguljen e tij se shkrimtari duhet t’i lejohet liria më e madhe e mundshme në paraqitjen e pikëpamjeve tij për botën. James pohonte se një tekst duhet para së gjithash të jetë realist dhe të përmbajë një përfaqësim të jetës që është e njohur për lexuesit. “Ne punojmë në errësirë – ne bëjmë atë që mundemi – japim atë që kemi. Dyshimi ynë është pasioni ynë dhe pasioni ynë është detyra jonë. Pjesa tjetër është marrëzi e artit.” Henry James ishte mik i shkrimtarit britanik Somerville Story, autori i kujtimeve (1920) të themeluesit të shtetit shqiptar, Ismail Qemali.

1899 – Njeriu i cili u bë një nga kompozitorët më të mirë të shekullit XX , Edward Kennedy Ellington, lindi në Uashington DC. Që në fillim; i pashëm, i ri, i veshur firmato, ai mori pseudonimin, Dukë. Pati sukse në pikturë. fitoi një konkurs, i dhanë bursë, la shkollën, dhe hapi biznes për pikturim posterash. Por ishte e natyrshme aftësia e tij për interpretim në piano – tërhoqi vemendje dhe premtime. Kështu, Dukë Ellington mori rrugët; 25 vjeç, shkoi në Nju Jork, u bë famshëm në klube, studio, radio; do të krijonte pjesë muzikore të vogla e të mëdha për filma, opera, balete, shfaqje Broadway, madje edhe muzikë kishtare. Mbi 1.000 pjesë muzikore mbajnë emrin e tij. Me 1940, Fotografi shqiptaro-amerikan Gjon Mili drejtoi një nga filmat me Dukën duke interpretuar. Sipas Ellingtonit, i cili vdiq në vitin 1974, “ka vetëm dy lloje muzike: të mirë dhe të keqe.”

1922 – Zhvillohet kampionati i parë ndërkombëtar i peshëngritjes, në Talin, Estoni.

1945 – Forcat amerikane lirojnë 31.601 të burgosurit nga kampi i përqendrimit nazist në Dachau, Gjermani. Krijuar në mars 1933, kampi i përqendrimit Dachau ishte kampi i parë i rregullt i ngritur nga qeveria Nacional Socialiste (naziste) gjermane për të burgosurit politik. Kur trupat amerikane hynë në kamp, ata gjetën më shumë se 30 vagona treni mbushur me kuforma shumica të dekompozuara. Numri i personave të burgosur në Dakau mes viteve 1933 dhe 1945 llogaritet të ketë qenë mbi 188,000. Numri i përgjithshëm i viktimave të cilët vdiqën në Dakau nuk dihet.

1946 – Tokio; 28 ish krerë japonezë, përfshi kryeministrin gjatë kohës së luftës, Hideki Tojom, akuzohen për krime lufte nga një gjykatë ndërkombëtare.

1986 – 800,000 libra u shkatërruan nga zjarri në Bibliotekën Qendrore në Los Anxheles

1991 – Kroacia shpall pavarësinë nga Jugosllavia.

2004 – SHBA, nënpresidenti Dick Cheney dhe presidenti George W. Bush dëshmojnë para Komisionit 9/11, në një seancë me dyer të mbyllura, të paregjistruar, në Zyrën Ovale në Uashington.

"Kur jeni zënë për herë të fundit me gruan?"

Përgjigjet plot humor që jepte Dritëroi për Sadijen

“Pasuria që s’e blejnë dot paratë”

Libri për suksesin e vërtetë dhe rritjen personale

Ngjarja më e rëndësishme e popullit shqiptar

Dita e Alfabetit të Gjuhës Shqipe