Kina nuk ishte gati për luftën tregtare me Shtetet e Bashkuara.
Xi Jinping, presidenti kinez e mori pushtetin kur Kina vazhdonte të “rritej” në të ashtuquajturën mrekulli ekonomike (dhe Shtetet e Bashkuara mbeteshin të zhytura në pasojat e recesionit 2008-9).
Ai u bë sekretar i përgjithshëm i Partisë Komuniste Kineze (C.C.P.) në fund të vitit 2012 dhe president i Republikës Popullore në fillim të vitit 2013. Fushata e tij anti-korrupsion u bë menjëherë e njohur. Ai mbrojti “Ëndrrën kineze”, një vizion të paqartë prosperiteti, force dhe mirëqenieje për vendin.
Lufta tregtare është rasti i parë i vërtetë që vlerëson aftësitë udhëheqëse të zotit Xi. Dhe performanca e tij mund të mos duket aq e mirë, edhe nëse ulen pengesat që lidhen me luftën tregtare.
Së pari dhe më kryesorja, zoti Xi ka dështuar krejtësisht për të menaxhuar marrëdhënien e Shteteve të Bashkuara dhe Kinën. Në të kundërt, çdo lider kinez që nga themelimi i shtetit komunist në vitin 1949 kanë njohur rëndësinë e këtyre lidhjeve, kanë punuar shumë për t’i përmirësuar ato, dhe ka përfituar përfitime të mëdha.
Mao organizoi diplomacinë Ping-Pong për të thyer akullin në vitin 1971, dhe Presidenti Nixon e mbështeti atë në qëndrimin e tij kundër Bashkimit Sovjetik. Gjatë viteve 1980, C.C.P. udhëheqësit Hu Yaobang dhe Zhao Ziyang ftuan Milton Friedman dhe ekonomistë të tjerë amerikanë për të vizituar dhe dhënë këshilla; pas kësaj, kapitali amerikan dhe teknologjia filluan në Kinë. Në vitin 1997, Jiang Zemin bëri një vizitë tetëditore në Shtetet e Bashkuara. Bill Clinton i dha Kinës një shtysë të fortë për të hyrë në Organizatën Botërore të Tregtisë në vitin 2001.
Por Xi është treguar pak agresiv. Qeveria kineze ka shprehur qartë se dëshiron të sfidojë praninë ushtarake të Shteteve të Bashkuara në Azi.
Autoritetet shtetërore në Pekin përpiqen të zgjedhin anëtarët e diasporës së madhe të Kinës, duke shpresuar që të zhvillojnë një rrjet që do të lehtësojë infiltrimin politik në vende të tjera dhe transferimet e teknologjisë së lartë prej tyre. Për këtë qëllim, ata përdorin skema të dyfishta.
Këto përpjekje kanë shkaktuar alarm midis disa amerikanëve. Trump e konsideron Kinën si armikun numër një të Amerikës dhe presidenti Xi Jinping u duk se ishte i papërgatitur kur zoti Trump goditi Kinën me një luftë tarifore.
Mosmarrëveshja është duke patur një ndikim në vende të tjera në Azi, Australi dhe Zelandën e Re dhe në Evropë. Pas një takimi në Bruksel muajin e kaluar, Kina ra dakord t’u japë vendeve të Bashkimit Evropian “përmirësim” të qasjes në treg, të ndalë transferimin e detyruar të teknologjisë dhe të diskutojë mundësinë e kufizimit të subvencioneve shtetërore për kompanitë kineze.
Pse ndodh e gjithë kjo? Historia ka një përgjigje. Ashtu si Mao me sovjetikët, Xi mund të ketë sfiduar udhëheqjen globale të Shteteve të Bashkuara shumë shpejt.
Dëmi i dytë i madh i Xi ka qenë dështimi i tij për të artikuluar një grup politikash koherente për të ndaluar dobësimin afatgjatë të ekonomisë kineze.
Të zvogëluar nga demografia dhe borxhi, Kina vështirë se mund të zgjerohet përmes investimeve dhe konsumit privat.
Megjithatë, Xi ka bërë pak për të zgjidhur këto çështje strukturore.
Një kritikë e tretë është se në udhëheqjen e Xi Jinping, Kina ka sponsorizuar ose falënderuar veprimet e shtetasve kinezë dhe subjekteve në mbarë botën që kanë dëmtuar reputacionin ndërkombëtar të vendit.
Tradicionalisht, shteti ideal kinez është një shtet konfucian që i përmbahet normave strikte morale dhe të sjelljes. Megjithatë, Xi ka inkurajuar turpësinë morale jashtë vendit.
Xi shihet gjerësisht si udhëheqësi më i fuqishëm kinez që nga Mao. Pas ndryshimit të Kushtetutës vitin e kaluar, ai mund të jetë president përjetë, përveçse nëse dështimet e tij serioze të udhëheqjes u japin kundërshtarëve të tij në ‘shtëpi’ arsye të mjaftueshme për ta larguar atë.
Yi-Zheng Lian, është profesor i ekonomisë në Universitetin Yamanashi Gakuin, në Kofu të Japonisë dhe shkrimtar.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Lufta” me Kinën/ Çfarë synon SHBA?
A e përballon Kina një luftë të ftohtë?
A është ende “Amerika e para”?
