Pse pikërisht ai? Sepse në një moment të caktuar të historisë, një njeri i vetëm, merr pushtetin dhe e ushtron në mënyrë despotike dhe pa kontroll? Gjenerata psikanalistësh kanë rrëmuar në biografitë e Hitlerit, Stalinit e Musolinit në kërkim të shenjave paralajmëruese apo psikopatike që u kanë shpëtuar diagnozave.
Gjithçka e kotë. Tipari i vetëm i personalitetit që duket se kanë të përbashkët diktatorët e mëdhenj të nëntëqindës, nuk ka asgjë patologjike: është aftësia për të komunikuar, pra retorika. Të gjithë qenë oratorë brilantë, shprehnin pikëpamje përrallore dhe projektonin zgjidhje të thjeshta ndaj probemeve komplekse të shoqërisë.
Diktatorëve nuk u shërbejnë aftësi të veçanta. Më e rëndësishmja është të shfaqet njeriu i duhur në momentin e duhur:
Mëshimi më shumë mbi ndjenjat sesa mbi arsyen: më mirë pasioni sesa koherenca. Në fund të fundit, fjala “dashuri” është përdorur shumë në diktatura (Musolini: “Do të doja që një ditë, italianët të dinin të kujtonin se para së gjithash, i kam dashur”);
Përdorimi i miteve, që kanë një forcë bindëse më të madhe, pasi lëvizin vetëdijen dhe shmangin konfrontimin me realitetin. Hitleri i bëri apel mitit të racës ariane, Musolini atij të romanizmit perandorak;
Falsifikimi i realtetit në mënyrë funksionale, me qëllim që të bëhet e pamundur ndarja e të vërtetës nga e rremja. Në diskutimet e tij, Stalini përhapte ide (false) konspiracionesh kundër revolucionit, që ftonin të bëheshin denoncime anonime.
Joseph Goebbels, ministër i Propagandës i Rajhut të Tretë, teorizonte se “çdo gënjeshtër, në qoftë se përsëritet shpesh, do të transformohet gradualisht në të vërtetë”.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Stalinit iu desh Hitleri, kur Perëndimi e refuzoi”
10 perandoritë që “për pak” dominuan botën!
‘Ky njeri ka nevojë për ilaçe’
