Marrëdhëniet midis kryeministrit hungarez Viktor Orban dhe udhëheqësve të tjerë evropianë duket se kanë arritur kulmin. Për vite, Orban ka ndjekur një axhendë të djathtë që shpesh ka kundërshtuar vlerat thelbësore të bllokut.
Lëvizja e tij e fundit ka qenë të prezantojë atë që ai ka hartuar një “ligj për mbrojtjen e fëmijëve”, i cili e bën të paligjshme shkëmbimin e informacionit me nën-18 vjeç që mund të shihet si promovim i homoseksualitetit.
Ligji përfshin të gjitha produktet, reklamat dhe përmbajtjet mediatike që përshkruajnë homoseksualë ose transgjinorë dhe programe arsimore me temë LGBTQ nëse përmendin edhe ekzistencën e personave homoseksualë dhe transgjinorë. Ligji është i fundit në një varg përpjekjesh për të kufizuar të drejtat dhe liritë LGBTQ + në vend.
Ky është në një farë mënyre i ngjashëm me Seksionin 28 të Margaret Thatcher, një ligj që ndaloi këshillat dhe shkollat në Mbretërinë e Bashkuar “duke promovuar mësimin e pranueshmërisë së homoseksualitetit si një marrëdhënie familjare e pretenduar”. Ndërsa ligji pa kundërshtim sapo u prezantua, Seksioni 28 nuk u hoq plotësisht deri në vitin 2003. Partia Konservatore në fund kërkoi falje për futjen e tij.
Parlamenti Evropian e sheh ligjin si pjesë të shpërbërjes graduale të të drejtave themelore në Hungari-fobia LGBTQ e sponsorizuar nga shteti që shkel të drejtat e njeriut si pjesë e një axhende më të gjerë politike për të prishur demokracinë dhe sundimin e ligjit.Komisioni Evropian gjithashtu ka theksuar se “barazia dhe respektimi i dinjitetit dhe të drejtave të njeriut janë vlera thelbësore të BE-së, të përfshira në Nenin 2 të Traktatit të BE-së” dhe ka filluar procedurat e shkeljes kundër Hungarisë.
Shtetet anëtare gjithashtu kanë bërë thirrje për veprim më të vendosur.
Kryeministri Hollandez Mark Rutte ka thënë se ligji sinjalizon se “Hungaria nuk ka vend më në BE”, dhe ministri i jashtëm i Luksemburgut ka bërë thirrje që të mbahet një referendum nëse Hungaria duhet të lejohet të mbetet anëtare e BE.
Por a mundet që BE ta flakë Hungarinë nëse do?
Përfundimi i anëtarësimit në organizatat ndërkombëtare nuk është veçanërisht i zakonshëm. Nëse shohim KB, përpjekjen më të madhe dhe më ambicioze për të sjellë shtetet nën një organizatë ndërkombëtare, ne shohim që edhe pse jo gjithmonë e lehtë për t’u anëtarësuar, është padyshim shumë më e vështirë për një anëtar të dëbohet.
Në 1971, Asambleja e Përgjithshme e KB vendosi të zëvendësojë zyrtarët nga Tajvani me ata nga Kina kontinentale.
Kjo ndodhi sepse Kina e Maos në kontinent dhe jo në Tajvan tani njihej si shtet.
Ky veprim nënkuptonte që Tajvani ishte hequr në mënyrë efektive nga organizata.
Një shembull tjetër i rrallë erdhi kur Asambleja e Përgjithshme vendosi që Republika Federale e Jugosllavisë (RFJ) – e cila atëherë përbëhej vetëm nga Serbia dhe Mali i Zi dhe jo nga pjesa tjetër e ish republikave jugosllave që ishin ndarë nga Jugosllavia – nuk mund të trashëgonte automatikisht anëtarësimin e Jugosllavisë dhe duhej të aplikonte për anëtarësim. Në mënyrë efektive, OKB dëboi Jugosllavinë dhe tetë vjet më vonë pranoi RFJ si një shtet të ri anëtar.
Një ndryshim kryesor midis rasteve të Tajvanit, RFJ-së dhe Hungarisë është se anëtarësimi në OKB mbështetet kryesisht në anëtarësimin e një shteti paqedashës, ndërsa BE-ja ka kritere pak më të sofistikuara.
Kjo është edhe arsyeja pse ka shumë shtete që nuk janë anëtare të BE por nuk ka shumë shtete të njohura të cilat nuk janë anëtare të KB.
Anëtarësimi në Tajvan dhe RFJ në KB u ndërpre në mënyrë efektive sepse ato nuk konsideroheshin më si shtete. Hungaria është një rast tjetër. Askush nuk sfidon nëse Hungaria ekziston si shtet. Ajo që sfidohet është respektimi i Hungarisë ndaj detyrimeve të anëtarësimit në BE nën udhëheqjen e Orban.
Një përgjigje më e zakonshme ndaj situatave të këtij lloji është pezullimi sesa dëbimi.
Shumë organizata ndërkombëtare pezulluan anëtarësimin e Afrikës së Jugut. Në mënyrë të ngjashme, Organizata e Shteteve Amerikane pezulloi Kubën midis 1962 dhe 2009 dhe Honduras midis 2009 dhe 2011, sepse qeveritë e tyre po shkelnin angazhimin e Kartës Demokratike Ndër-Amerikane ndaj institucioneve demokratike.
Greqia u pezullua gjithashtu nga Këshilli i Evropës gjatë diktaturës së saj të fundit të viteve 1960 dhe fillimit të viteve 1970 dhe Siria është pezulluar nga Lidhja Arabe që nga viti 2011 dhe Organizata e Bashkëpunimit Islamik që nga viti 2012.
A nuk kemi qenë këtu më parë?
Rregullat e traktatit të Nenit 7 të BE -së e mundësojnë atë të pezullojë të drejtat e votimit të anëtarëve “nëse një vend shkel seriozisht dhe me këmbëngulje parimet mbi të cilat është themeluar BE”. Efektet e tij nuk do të jenë shumë të ndryshme nga ato që kanë bërë organizatat e tjera ndërkombëtare në të kaluarën.
Sidoqoftë, mekanizmi nuk është përdorur kurrë dhe nuk do të miratohet lehtë. Përpjekjet e mëparshme janë bërë për të përdorur nenin 7 për të pezulluar të drejtat e votimit të Hungarisë në përgjigje të trajtimit të saj të refugjatëve dhe migrantëve, por ata dështuan.
Sidoqoftë, ky mekanizëm tani mund të jetë përgjigjja e vetme e përshtatshme ndaj veprimeve të Hungarisë.
Për momentin, nuk ka asnjë mënyrë të qartë që BE të dëbojë një anëtar. Organizatat ndërkombëtare nuk i përjashtojnë shpesh anëtarët e tyre.
Në vend të kësaj, masat e përkohshme si pezullimi i të drejtave të votimit të Hungarisë në BE ose privilegje të tjera mund të jenë më të mira.
Nëse liria, demokracia, respektimi i të drejtave të njeriut, liritë themelore dhe sundimi i ligjit janë një detyrim i anëtarësimit, mos shpërfillja e tyre nuk duhet të ketë pasoja?
Përkthyer dhe përshtatur nga The Conversation UK/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Martesa’ Itali-Hungari/ ‘Kali i Trojës’ për Evropën
‘Kriza ekzistenciale’ e Evropës!
“Hungaria e sheh Serbinë si vend kyç të rajonit”
