Çmimet e gazit janë rritur në vendet në të gjithë Evropën dhe ka pasur akuza se Rusia mund të kërkojë të shfrytëzojë situatën në avantazhin e saj.
Jake Sullivan, këshilltari i Sigurisë Kombëtare të SHBA, kohët e fundit shprehu shqetësimin se Rusia mund të jetë duke përdorur energjinë si një armë politike.
“Unë besoj se ata [Rusia] duhet t’i përgjigjet kërkesave të tregut për rritjen e furnizimit me energji në Evropë,” tha ai.
Por sa është Rusia përgjegjëse për mungesat aktuale dhe rritjen e çmimeve?
Sa gaz merr Evropa nga Rusia?
Rusia furnizon rreth 50% të importeve të gazit natyror të BE -së. Pjesa më e madhe e pjesës tjetër vjen nga Norvegjia dhe Algjeria.
Rusia dërgon gaz në Evropë përmes disa tubacioneve kryesore – të tilla si Nord Stream, Yamal -Europe dhe Brotherhood.
Gazi mblidhet në qendrat e magazinimit rajonal, dhe më pas shpërndahet në vende të ndryshme në të gjithë kontinentin.
Gjatë pandemisë, eksportet e përgjithshme të gazit nga Rusia në Evropë ranë sepse kishte më pak kërkesë.Megjithëse është rritur përsëri në Evropë, ky trend rënës ka vazhduar – me furnizim më të ulët këtë vit, veçanërisht përmes tubacioneve të Ukrainës dhe Bjellorusisë. Kjo ka bërë që aksionet në të gjithë Evropën të jenë të varfëruara, gjë që nga ana tjetër po ngre çmimet.
A i ka përmbushur Rusia zotimet e saj?
Gazprom, kompania më e madhe shtetërore e energjisë në Rusi, furnizon gaz në Evropë sipas dy aranzhimeve të ndryshme:
Kontratat afatgjata shpesh zgjasin nga 10 në 25 vjet
Marrëveshje “Spot” ose blerje të njëhershme për një sasi fikse të gazit
Vetë Gazprom i përshkruan kontratat afatgjata si “themelore për furnizimet e qëndrueshme dhe të qëndrueshme të gazit”. Dhe kuptohet që ajo i ka përmbushur detyrimet e saj ndaj blerësve evropianë këtë vit sipas këtyre kontratave. Sidoqoftë, drejtori ekzekutiv i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë, Fatih Birol, tha kohët e fundit se vlerësoi se Rusia mund të furnizojë 15% më shumë gaz nëse dëshiron.
Disa analistë kanë sugjeruar se Rusia mund të ndalojë furnizimet për të përshpejtuar miratimin e gazsjellësit të sapo ndërtuar Nord Stream 2 që kalon drejtpërdrejt nga Rusia në Gjermani.
Kjo anashkalon Ukrainën dhe është përballur me kundërshtime në baza gjeo-politike dhe mjedisore.
“Një pjesë e rëndësishme e mediave kryesore evropiane i ka atribuuar këtë që Gazprom të ndalojë me qëllim furnizimet në mënyrë që të detyrojë rregullatorin gjerman dhe Komisionin Evropian të miratojnë Nord Stream 2,” thotë Jack Sharples, nga Instituti i Oksfordit për Studime të Energjisë. Por ai shton se kjo analizë “është e diskutueshme”. Kancelarja gjermane Angela Merkel ka thënë se nuk ishte në dijeni të ndonjë rasti kur Rusia nuk kishte përmbushur detyrimet e saj kontraktuale.
Por vlen të përmendet se shitjet “spot” nuk duket se po ndodhin në ndonjë sasi të konsiderueshme, duke u bazuar në të dhënat nga platforma e shitjeve elektronike të vetë Gazprom.
Kjo pikëpamje u shpreh edhe nga Komisioneri i Energjisë i BE -së, Kadri Simson.
“Vlerësimi ynë fillestar sugjeron që Rusia po përmbush kontratat e saj afatgjata, ndërsa nuk siguron asnjë furnizim shtesë” u tha ai eurodeputetëve më 6 tetor.
Zëvendësministri i jashtëm rus, Sergey Ryabkov, i tha BBC -së: “Gazprom në fakt ka filluar të pompojë nga rezervat e tij në tubacione për të stabilizuar tregun.”
Dhe ai shtoi: “Ne kurrë nuk kemi qenë në gjendje të ushtrojmë presion përmes furnizimeve tona të energjisë.”
Magazinimi i gazit në të gjithë Evropën është shumë nën mesataren 10-vjeçare, me nivele aktualisht në rreth 75% të kapacitetit të magazinimit, sipas të dhënave të Infrastrukturës së Gazit në Evropë.
Depoja e gazit në Mbretërinë e Bashkuar aktualisht është me kapacitet të plotë – por Rusia siguron vetëm rreth 5% të përdorimit të vendit, kështu që është më pak e varur nga importet ruse sesa vendet e tjera evropiane.
Magazinimi i gazit i vetë Rusisë është gjithashtu në rënie.
Adeline Van Houtte, një analiste evropiane në Njësinë e Inteligjencës së Economist, thotë: “Aktualisht, tregu i brendshëm rus i gazit mbetet i ngushtë, me prodhim tashmë afër kulmit të tij dhe dimri po afron … duke kufizuar kapacitetin e eksportit të gazit.”
Përkthyer dhe përshtatur nga BBC/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
BE e “mbërthyer” nga kriza e gazit
BE duhet të bashkohet kundër Rusisë!
Analiza/ Pse krizat janë mundësi?
