Pavarësisht lutjeve të përsëritura nga SHBA-ja që Organizata e Vendeve Eksportuese të Naftës (OPEC), nën udhëheqjen de fakto të Arabisë Saudite, nuk duhet të shkurtojë prodhimin e saj kolektiv të naftës së papërpunuar në takimin e saj javën e kaluar, ajo bëri pikërisht këtë. Shtëpia e Bardhë e kishte bërë të qartë se një ulje e prodhimit të naftës së papërpunuar dhe rritja e çmimeve të naftës do të çonte në tre rezultate që ajo i sheh si jashtëzakonisht të rrezikshme për botën tani. Së pari, do t’i shtonte një shtysë të mëtejshme rritjes së inflacionit global të udhëhequr nga çmimi i energjisë, që ka nxitur rritjen e normave të interesit në mbarë botën, të cilat po ndrydhin rritjen ekonomike. Së dyti, do të rriste ndjeshëm të ardhurat shtetërore të Rusisë, si një eksportues kryesor i naftës së papërpunuar dhe gazit, duke mundësuar që pushtimi i saj i paligjshëm i Ukrainës të vazhdojë për më gjatë në kurriz të atij financimi, duke kushtuar më shumë jetë dhe duke rritur gjasat e përshkallëzimit në luftë globale bërthamore. Dhe së treti, rrit shanset që presidenti në detyrë i SHBA, Joe Biden, të ketë rezultate të dobëta në zgjedhjet afatmesme të nëntorit, duke e bërë qeverinë e tij më pak të ngjarë të jetë në gjendje të merret me efektivitet me sfidat e sigurisë të udhëhequra nga Rusia dhe Kina me të cilat bota do të përballet në pjesën e mbetur të presidencës së tij. Duke i shpërfillur këto kërkesa nga SHBA-të, dhe të bërë jehonë nga shtetet kryesore evropiane, OPEC, nën Arabinë Saudite, uli prodhimin e tij kolektiv të naftës së papërpunuar me një gjigant dy milionë fuçi në ditë (bpd). Pritjet e tregut kishin qenë për një shkurtim të mundshëm prej rreth një milion fuçi në ditë, me një mundësi shumë të largët prej një milion e gjysmë fuçi në ditë, nëse OPEC vendoste të shpërfillte të gjitha argumentet e aleatëve të tij perëndimorë kundër një reduktimi. Megjithatë, ulja e fundit është ulja më e madhe e prodhimit të naftës së papërpunuar që nga rënia prej 9.7 milionë fuçi në ditë në maj 2020, e cila u zbatua shprehimisht për të shpëtuar çmimet e naftës nga kërcënimi që u paraqit një herë në jetë në kulmin e pandemisë Covid-19. Shkurtimi i fundit prej dy milionë fuçi në ditë është caktuar të zgjasë për 14 muaj, deri në dhjetor 2023.
Ndikimi i menjëhershëm në çmimet e naftës së papërpunuar i uljes nuk ishte aq dramatik sa disa kishin frikë, por mund të ishte akoma shumë serioz, pasi përkon me dy faktorë të tjerë të tregut, të cilët sauditët i dinë shumë mirë. E para prej tyre është se programi afatgjatë i çlirimit të një milion fuçi naftë bruto nga Rezerva Strategjike e Naftës së SHBA-së (SPR) – filloi me synimin specifik të vetë Shtëpisë së Bardhë për të ulur çmimet e naftës në mënyrë që të ulet. Presionet inflacioniste në të gjithë Perëndimin janë planifikuar të përfundojnë këtë muaj. E dyta prej tyre është se një ndalim i Bashkimit Evropian (BE) për importet detare të naftës së papërpunuar ruse është planifikuar të hyjë në fuqi më 5 dhjetor, ndërsa grupi G7 i vendeve të mëdha të industrializuara po shikon gjithashtu mekanikën e vendosjes së një kufiri çmimi për Rusinë.
Përveç njohjes së presionit të madh në rritje që ky shkurtim i madh historik i furnizimit me naftë të papërpunuar do të bënte në çmimin global të naftës, Arabia Saudite ishte gjithashtu plotësisht e vetëdijshme për pasojat politike të shkurtimit për SHBA, për Evropën dhe për Rusinë. “Shifra të larta të sigurisë energjetike të BE-së u kanë përcjellë vendeve kryesore të OPEC-ut se ulja e prodhimit të naftës së papërpunuar tani mund të ishte katastrofike për disa politika të propozuara të energjisë të BE-së në lidhje me sanksionet ruse të naftës dhe gazit, por këto u injoruan”, tha një burim i lartë energjie i BE-së. “Figurat më të larta në qeverinë saudite, duke përfshirë [princin e kurorës Mohammed bin] Salman, gjithashtu e dinë saktësisht se çfarë nënkuptojnë këto shkurtime dhe çmime të vazhdueshme të larta të energjisë për [Presidentin Joe] Biden në zgjedhjet e tij afatmesme,” shtoi ai. “Shtëpia e Bardhë i sheh këto shkurtime të OPEC-ut si një koment të drejtpërdrejtë nga lidershipi më i lartë i Arabisë Saudite për atë që mendon për presidentin, për procesin tonë demokratik dhe për qëndrimin tonë me aleatët tanë kundër pushtimit rus të Ukrainës,” një burim i lartë energjie në Uashingtoni tha për OilPrice.com javën e kaluar.
Ekziston një lidhje shumë e qartë midis çmimeve të naftës dhe gazit, ekonomisë së SHBA-së dhe shanset për rizgjedhje si president i SHBA-së. Precedenti historik thekson se çdo ndryshim prej 10 dollarësh për fuçi në çmimin e naftës së papërpunuar rezulton në një ndryshim 25-30 cent në çmimin e një gallon benzine, megjithëse kohët e fundit ky korrelacion është bërë edhe më dramatik. Rregulli i përhershëm është se për çdo një cent që rritet çmimi mesatar i benzinës në SHBA, humbet më shumë se 1 miliard dollarë në vit në shpenzime shtesë diskrecionale të konsumatorit. Është një çështje e faktit historik se që nga Lufta e Parë Botërore, presidenti aktual i SHBA-së ka fituar rizgjedhjen 11 herë nga 11 nëse ekonomia amerikane nuk ishte në recesion brenda dy viteve në zgjedhjet e ardhshme. Megjithatë, presidentët që hynë në një fushatë rizgjedhjeje me ekonominë në recesion fituan vetëm një herë në shtatë herë (Calvin Coolidge në 1924, megjithëse në mënyrë strikte ai nuk i kishte fituar zgjedhjet e mëparshme, por përkundrazi kishte marrë pozicionin për vdekjen në zyra e Warren G Harding). Ekonomia e SHBA u tkurr me 0.6 përqind tremujor në tremujor (q-o-q) në tremujorin e dytë të 2022, duke konfirmuar se ekonomia ka hyrë teknikisht në një recesion, pas një tkurrjeje prej 1.6 përqind në tremujorin e parë të vitit. Përpara zgjedhjeve kritike afatmesme në nëntor, Presidenti Biden përballet jo vetëm me një recesion, por edhe me perspektivën e rënies së rëndë të votave në tregjet e aksioneve dhe banesave në SHBA.
Rreshtimi thelbësor gjeopolitik i Arabisë Saudite larg SHBA-së dhe drejt Rusisë filloi seriozisht në fund të vitit 2016 kur Kremlini ndërhyri për të mbështetur OPEC-un e atëhershëm të rrethuar në fund të Luftës së Çmimeve të Naftës 2014-2016. Në tetor 2021, takimi mes zëvendëskryeministrit rus, Alexander Novak dhe ministrit të Energjisë së Arabisë Saudite, Princ Abdulaziz bin Salman, për të diskutuar zgjerimin dhe thellimin e bashkëpunimit të dy vendeve në sektorin e energjisë dhe të tjera, shënoi një tjetër konfirmim të përpjekjeve të vazhdueshme nga Moska do ta ndajë me vendosmëri Mbretërinë nga aleati i saj prej kohësh, SHBA. Kjo u dëshmua më pas nga takimet e mëtejshme midis dy figurave për të rënë dakord për disa projekte të mëdha të përbashkëta dhe mosgatishmëria e Arabisë Saudite për të dënuar agresionin rus në Ukrainë apo edhe për t’u angazhuar me Presidentin Biden për uljen e çmimeve të naftës dhe gazit. Lëvizja e Arabisë Saudite drejt Kinës gjithashtu filloi seriozisht kur ajo ofroi të shpëtonte fytyrën e Salmanit në ofertën fillestare katastrofike publike të Saudi Aramco në 2017. Përsëri, kjo është përforcuar më pas me një mori marrëveshjesh që synojnë të rrisin kontrollin e Kinës mbi furnizimet me energji saudite dhe në gatishmërinë e Saudisë për të mbështetur përpjekjet e Kinës për të minuar hegjemoninë e dollarit amerikan në tregjet botërore të energjisë.
Prandaj, lëvizja e fundit e Arabisë Saudite për të ulur prodhimin e naftës së papërpunuar, pavarësisht lutjeve të SHBA-së për të mos e bërë këtë, nuk duhet ta kishte befasuar Uashingtonin, dhe megjithatë e bëri, dhe është e indinjuar sepse mendon se ishte një sulm i drejtuar ndaj tij, dhe është e drejtë, ishte e tillë. Fillimisht, zyrtarët amerikanë e dënuan shkurt vendimin, por më pas Këshilltari i Sigurisë Kombëtare i Shtëpisë së Bardhë, Jake Sullivan dhe drejtori i Këshillit Ekonomik Kombëtar, Brian Deese, folën qartë, duke thënë në një deklaratë të përbashkët: Në një në kohën kur ruajtja e një furnizimi global me energji është e një rëndësie parësore, ky vendim do të ketë ndikimin më negativ në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme që tashmë janë duke u rrëmbyer nga çmimet e larta të energjisë.
Ata shtuan se administrata e Biden do të konsultohet me Kongresin për masat e mundshme që do të godasin kontrollin e OPEC-ut mbi çmimet e naftës dhe kjo do të përfshinte një ringjallje të projektligjit”Jo Kartelet e Mosprodhimit ose Eksportimit të Naftës” (NOPEC) që do të lejonte grupin e prodhuesve të të paditet në gjykatat amerikane për shkelje të antitrustit dhe mund të shohë shpërbërjen e Saudi Aramco dhe uljen e vlerës së saj në zero. Projektligji i NOPEC-ut tashmë ka kaluar në Komitetin Gjyqësor të Senatit në maj, pasi ka kaluar një komitet të Dhomës së Përfaqësuesve vitin e kaluar.
Udhëheqësi i shumicës në Senat dhe demokrati, Chuck Schumer, deklaroi menjëherë pas njoftimit të fundit për uljen e prodhimit të naftës së papërpunuar se: “Ajo që bëri Arabia Saudite për të ndihmuar [Presidentin rus Vladimir] Putin të vazhdojë të bëjë luftën e tij të neveritshme dhe të egër kundër Ukrainës, do të mbahet mend gjatë nga amerikanët. Ne po shikojmë të gjitha mjetet legjislative për t’u marrë më së miri me këtë veprim të tmerrshëm dhe thellësisht cinik, duke përfshirë projektligjin NOPEC. Pas kësaj, dhe duke treguar mbështetjen ndërpartiake për një qasje të re agresive ndaj Arabisë Saudite, senatori republikan Chuck Grassley, një sponsor origjinal i projekt-ligjit NOPEC, tha se ai do t’i bashkëngjisë masën si një ndryshim në Aktin e ardhshëm të Autorizimit të Mbrojtjes Kombëtare. /Nga Simon Watkins për Oilprice.com
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
OPEC vendos të ulë kuotat e prodhimit të naftës
