Një inhalator është një pajisje që ju ndihmon të thithni ilaçe direkt në mushkëri. Njerëzit zakonisht përdorin inhalatorë për të trajtuar astmën ose sëmundjen pulmonare obstruktive kronike (COPD).
Tre llojet kryesore të inhalatorëve përfshijnë:
Inhalatorë me dozë të matur: Këta inhalatorë spërkasin mjekimin me një shpërthim të shpejtë nëpërmjet hidrofluoroalkanit shtytës (HFA). Shembujt përfshijnë Proair HFA, Atrovent HFA dhe Ventolin HFA.
Inhalatorë me mjegull të butë: Këta inhalatorë lëshojnë ilaçe në një mjegull që thithet. Shembujt përfshijnë Spiriva Respimat dhe Combivent Respimat.
Inhalatorët e pluhurit të thatë (DPI): Këta inhalatorë përmbajnë një pluhur të thatë që kthehet në një aerosol kur merrni frymë përmes grykës.
Shembuj të DPI-ve përfshijnë:
Diskus (Advair, Flovent dhe Serevent)
Turbohaler ose Turbuhaler (Symbicort)
Pulmojet (Lifsar)
Novolizer (Budelin dhe Ventolin HFA)
Shumë njerëz i shohin DPI-të si llojin më të lehtë për t’u përdorur. Me një DPI, nuk keni nevojë të sinkronizoni frymëmarrjen me ndonjë buton ose çelës të pompës. Ju thjesht mund të hapni pajisjen dhe të thithni. Si një bonus shtesë, ato janë gjithashtu më miqësore me mjedisin.
Si funksionojnë?
Të gjitha DPI-të funksionojnë nëpërmjet të njëjtit mekanizëm bazë. Ju hapni pajisjen, vendosni gojën në hapje dhe thithni ilaçin pluhur brenda.
Forca e frymëmarrjes shpërbën pluhurin, i cili është krijuar kimikisht për t’u tretur në grimca të vogla të lehta për tu thithur . Disa DPI kanë spirale ose kreshta brenda për të ndihmuar në ndarjen e mëtejshme të pluhurit. Pjesët duhet të jenë të vogla, në mënyrë që ato të arrijnë në mushkëritë – copa më të mëdha mund të ngjiten në muret e gojës dhe fytit.
DPI-të mund të administrojnë dy lloje të ndryshme ilaçesh: bronkodilatorë dhe kortikosteroide.
Bronkodilatorët relaksojnë muskujt në fyt, duke i hapur ato në mënyrë që të merrni frymë më lehtë. Kortikosteroidet ndihmojnë në reduktimin e ënjtjes dhe prodhimit të mukusit brenda rrugëve të frymëmarrjes.
Ilaçet specifike që merrni do të varen nga mosha, gjendja dhe nga ashpërsia e simptomave tuaja.
Si të përdorni saktë një inhalator me pluhur të thatë?
Ndërsa shumica e njerëzve i shohin DPI-të shumë të thjeshta për t’u përdorur, ju mund të kaloni hapat thelbësorë nëse nuk e kuptoni rëndësinë e tyre. Përdorimi i gabuar i inhalatorit mund t’ju pengojë të merrni sasinë e plotë të ilaçeve që ju nevojiten, gjë që mund të ketë pasoja të rënda shëndetësore.
Një studim i vitit 2016, u kërkoi njerëzve të provonin tre lloje DPI. Megjithëse disa marka ishin më të prirura ndaj gabimeve se të tjerat, trajnimi bëri një ndryshim të madh për të tre grupet:
Përpara se të merrnin trajnimin, 0% deri në 37.5% e pjesëmarrësve përdorën saktë DPI – në një grup, asnjë pjesëmarrës i vetëm nuk e përdori saktë inhalatorin pa udhëzim. Pas leximit të fletëpalosjes së udhëzimeve për pacientin, 58.3% deri në 93.3% përdorën saktë DPI-të. Pas marrjes së udhëzimeve nga një mjek, deri në 99.2% e pjesëmarrësve përdorën saktë DPI-të. Si rregull i përgjithshëm, duhet të rishikoni manualin e udhëzimeve kur të merrni për herë të parë inhalatorin.
Të mirat dhe të këqijat e inhalatorëve me pluhur të thatë
Pyesni veten se si një DPI krahasohet me llojet e tjera të inhalatorëve?
Përfitimet përfshijnë:
Lehtësia e përdorimit: Nuk është e nevojshme të matni kohën e frymëmarrjes siç bëni me inhalatorët e tjerë. E tëra çfarë ju duhet të bëni është të merrni frymë thellë përmes gojës – fëmijët deri në 5 vjeç mund ta zotërojnë teknikën.
Rezistenca ndaj ndotjes: Për sa kohë që kujdeseni mirë për DPI-në, pajisja do të jetë jashtëzakonisht rezistente ndaj baktereve, viruseve dhe kërpudhave.
Sigurisht, asnjë pajisje mjekësore nuk është e përsosur. Disa të meta të DPI-ve përfshijnë:
Ndjeshmëria ndaj lagështirës: Uji ose pështyma mund të ndërhyjnë në procesin e shpërndarjes së ilaçeve, duke bërë që pluhuri të ngjitet brenda pajisjes.
Mund të mos funksionojë mirë në raste urgjente: Nëse rrugët e frymëmarrjes janë mbyllur, mund të mos jeni në gjendje të thithni aq thellë sa të merrni pluhurin.
Mund të mos funksionojë mirë për të moshuarit: Disa të rritur mund të kenë probleme me frymëmarrjen e shpejtë ose të thellë.
Siguria dhe efektet anësore
DPI-të janë përgjithësisht të sigurta për t’u përdorur, por disa njerëz mund të përjetojnë efekte anësore ose reaksione alergjike ndaj ilaçeve brenda.
Ndërsa çdo medikament është i ndryshëm, disa efekte anësore mbeten mjaft të qëndrueshme në të gjitha markat. Efektet anësore të zakonshme (që do të thotë se ato ndodhin deri në 1 në 10 persona) përfshijnë:
dhimbje koke
plagë orale
rrahjet e shpejta të zemrës
kollë e shtuar
ndryshim në ngjyrën e mukusit ose më shumë mukus në përgjithësi
Këto efekte anësore janë përgjithësisht të lehta dhe shpesh largohen ndërsa trajtimi vazhdon. Por në disa raste të rralla, mund të përjetoni efekte anësore më serioze, duke përfshirë:
Fishkëllimë në frymëmarrje
dhimbje gjoksi
takikardi (rrahje të shpejtë të zemrës)
rritje të sheqerit në gjak
katarakte ose glaucoma
Nëse keni ndonjë nga problemet e mësipërme, lidhuni me një mjek ose profesionist të kujdesit shëndetësor. Ata mund të ofrojnë udhëzime se si të minimizoni efektet anësore, ndërkohë që kontrolloni astmën. Ata, për shembull, mund të rekomandojnë kalimin në një lloj tjetër ilaçi.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Unë e di ç’do të thotë mungesë oksigjeni, se jam astmatike”
3 gjëra që mund të mos i dini për astmën e fëmijërisë
