Vallëzimi i dy motrave shqiptare muslimane, bëri bujë të madhe, aq sa u dërgua dhe një letër drejt Shtëpisë së Bardhë.
Ishte Sarah Blloshmi me motren e saj, të cilat, jo të mbuluara me ferexhe, vallëzuan në mbrëmjen e organizuar nga Ambasada Amerikane më 1926.
Sarah Blloshmi, ish-e dashura e Ahmet Zogut, kishte një mënyrë të veçantë për të tërhequr vëmendjen.
Një bukuri të rrallë, e parfumosur dhe veshur me stilin parisien ajo u kthye në një ikonë e bukurisë shqiptare në vitet 1920.
Madje, dyshohej se ajo ishte agjende sekrete e Ahmet Zogut, përveç faktit që ndanin krevatin bashkë. Këto janë disa teori, ose zëra që kanë qarkulluar në atë kohë.
Por, në mbrëmjen e Ambasadës Amerikane, veprimi i tyre tërhoqi vëmendjen e të ftuarve.
Disa e quajtën si një emancimin të femrës, disa e quajtën si një veprim jo të moralshëm. Kjo është letra që ambasadori gjerman dërgoi duke shpjeguar se çfarë ndodhi atë natë.
LETRA E PLOTË
Letra
Archiv des Auswärtigen Amtes Berlin
Dosje R 72437
Tiranë, 3 Janar 1926
Në festën e Vitit të Ri, tek ambasadori amerikan ngjau diçka, që meriton vëmendjen e gjithë atyre që interesohen për çështje historiko- kulturore. Për herë të parë në Shqipëri një grua myslimane vallëzoi në publik. Ishte po e njëjta grua, e cila as dy vjet më parë në njërën nga festat e organizuara prej diplomatëve – asokohe tepër të pakët – rrinte në lozhën e mënjanuar, e rrethuar nga katër kujdestare dhe vërente nga larg atë çka për të ishte e ndaluar. Sepse vallëzimi i gruas në publik këtu ende dënohet me ligj… Zonja Blloshmi, bashkëshortja bukuroshe e një deputeti, dhe motra e saj, kërcyen të pambuluara me ferexhe dhe të veshura me fustane të shkurtra fokstrot dhe shimi me pasion dhe me hov deri përtej mesnatës. Më tre të mëngjesit, ndërsa vallëzonin të palodhura, dukej se dy të zgjidhurat nga vargonjtë ende s’po bëheshin të ndërgjegjshme se shkundja e tyre e gjymtyrëve sinjalizonte ndoshta ardhjen e një epoke të re për Shqipërinë… Efekti i këtij emancipimi qe i shumëllojshëm. Ndërsa një pjesë s’u çuditën dhe aq, duke qenë se zonja Blloshmi ka disa kohë që shfaqet e pambuluar në shtëpitë e botës, ambasadorit amerikan dukej se arritjet e përparimit, e lirisë dhe qytetërimit i shijuan veçanërisht. Ka tepër të ngjarë që të ketë informuar me një telegram edhe Shtëpinë e Bardhë. Shqiptarët pleq nga ana tjetër u ndjenë thellësisht të fyer. S’paskësh mbetur më gjë e shenjtë mbi dhe, menduan, duke u dridhur nga përfytyrimi i një Shqipërie të ardhshme me kapela dhe dansim, futboll dhe poker, me trarà burse e mish derri dhe me një ngutje e dalldisje të jetës, që deri dje rridhte e qetë dhe plot filozofi…
Kardoff (ambasadori gjerman)
Përktheu Ani Wilms
