Një nga risitë më të mëdha në kuadër të ndryshimeve të propozuara në Ligjin për përdorimin e burimeve të ripërtëritshme të energjisë të Serbisë është mundësia që operatori i rrjetit Elektromreža Srbije (EMS) të kërkojë nga investitorët, si kërkesë për kyçje në rrjet, të sigurojë kapacitet shtesë duke përfshirë bateritë për ofrimin e shërbimeve të stabilitetit të rrjetit.
Ministria e Minierave dhe Energjisë publikoi së fundmi projekt-ndryshimet në Ligjin për shfrytëzimin e burimeve të rinovueshme të energjisë me rregulla të reja për balancimin, aksesin prioritar në rrjet dhe lidhjen në rrjet për termocentralet e gjelbra. Konsultimet publike janë duke u zhvilluar deri më 9 shkurt.
E parë si një zgjidhje për ndërprerjen e burimeve të rinovueshme të energjisë, bateritë po pushtojnë ngadalë rajonin, kryesisht Greqinë dhe Turqinë, ku projektet në tubacion maten me dhjetëra gigavat. Projektligji hap mundësinë e zhvillimit të tyre në Serbi.
Operatori i sistemit të transmetimit EMS do të duhet të vlerësojë efektin e lidhjes së çdo termocentrali duke përdorur burime të ndryshueshme, thuhet në dokument. Nëse sheh një kërcënim për stabilitetin e sistemit, do të autorizohej të kërkonte nga investitori, si kërkesë për kyçje në rrjet, të sigurojë një kapacitet shtesë në Serbi për ofrimin e rregullimit të frekuencave dhe shërbimeve të tjera të sistemit.
Kapacitete të tilla mund të jenë burime konvencionale, por edhe kapacitete ruajtëse të energjisë ose burime energjie të dispeçueshme, sipas draftit.
Rajakoviq: Serbia ka arritur në një pikë ku çështjet nuk po zgjidhen por po grumbullohen
Profesor Nikola Rajakoviq thotë se ndryshimet në ligj ishin të nevojshme për shkak të bashkëpunimit të keq mes aktorëve kryesorë në një kohë kur nevojitej sinergji. Si rezultat, çështjet nuk po zgjidhen, por po grumbullohen.
Është e rëndësishme të theksohet se propozimi nënkupton menaxhimin e bazuar në treg të përgjegjësisë së balancës sepse barra nuk mund të vendoset vetëm mbi ndërmarrjen shtetërore të energjisë elektrike Elektroprivreda Srbije (EPS), shtoi ai.
Rajaković vlerësoi propozimin për t’i mundësuar EMS mundësinë për të kërkuar kapacitet shtesë nga investitorët.
Jozyrtarisht, autoritetet po mendojnë të vendosin një detyrim depozitimi prej 20 mijë euro për MW energji të instaluar nga era dhe dielli, zbuloi ai. Një rregull i tillë do të përdorej për përzgjedhjen e projekteve që janë serioze në listën e kërkesave për kyçje në rrjet. Zhvilluesit e një kapaciteti të kombinuar prej 15 GW deri më tani kanë paraqitur aplikime për kyçje dhe i gjithë sistemi bazohet në termocentrale në funksion me 8 GW në total.
Një filtër për identifikimin e investitorëve seriozë duhet në një formë ose në një tjetër, është i bindur Rajaković.
Ai thekson se ka disa opsione të tjera që duhet të shqyrtohen nga autoritetet. Investitorëve në termocentrale të mëdha diellore ose me erë mund t’u caktohen pjesë të caktuara të shfrytëzimit të kapaciteteve me ndëshkime për devijime, sipas tij.
Investitorët e përmbushin një detyrim të tillë duke ndërtuar depo dhe duke reduktuar ndryshueshmërinë në prodhimin e tij ka thënë Rajakoviq. Bateritë janë një nga zgjidhjet krahas hidrocentraleve të depozitimit të pompuar dhe, më vonë, hidrogjenit nga elektroliza.
Ai propozon integrimin me sektorët e transportit të elektrifikuar dhe ngrohjes si dhe me përgjigjen e kërkesës.
Do të përshpejtonte dixhitalizimin e rrjetit dhe do të mundësonte optimizimin e balancimit të prodhimit të ndryshueshëm nga termocentralet e rinovueshme, tha Rajaković.
Greqia dhe Turqia kryesojnë në investimet në bateri
Rajoni po përjeton një bum të investimeve në bateri, kryesisht në Greqi dhe Turqi.
Në Greqi, investitorët kanë kërkuar leje për ndërtimin e më shumë se 25 GW bateri, dhe projektet për ndërtimin e termocentraleve diellore dhe parqeve me erë po zgjerohen me bateri për të marrë statusin e përparësisë kur aplikoni për kyçje në rrjet. Deri më tani, projektet për termocentrale me kapacitet 1.38 GW janë modifikuar për të përfshirë bateritë.
Turqia ka lejuar investitorët që zhvillojnë sisteme të ruajtjes së energjisë për të ndërtuar një kapacitet të përshtatshëm të energjisë së erës dhe diellit. Ajo mori aplikime për objekte të energjisë së rinovueshme me magazinë me një kapacitet mahnitës prej 67.3 GW në dy javët e para pas futjes së rregullit.
Rajakoviq tha se tendenca të ngjashme janë të pranishme në të gjitha pjesët e botës ku zhvillimi i energjisë së rinovueshme po lulëzon. Bateritë me jon litium janë kryesisht opsioni, por zhvillimi i teknologjive të tjera të baterive po përparon dhe konkurrenca është e ashpër.
Ai theksoi se për një termocentral diellor ose me erë, kapaciteti i mjaftueshëm i depozitimit në vendndodhjen e tij varet nga karakteristikat e lidhjes në rrjet, por zakonisht mjafton që kapaciteti depozitues të jetë deri në 25% të kapacitetit të termocentralit.
Çmimi i një termocentrali diellor për MW tashmë është nën 1 milion euro, dhe me çmimin shtesë të depozitës ose baterisë prej më pak se 2 milion euro për MW, ai ende është një investim tërheqës, theksoi Rajakoviq.
Është shumë e rëndësishme, sipas fjalëve të tij, që krahas teknologjive litium-jonike, hasen gjithnjë e më shumë zgjidhjet komerciale me teknologji litium-hekur-fosfat dhe nikel-mangan-kobalt.
Ankandet duhet të modifikohen sepse nuk e godasin saktësisht objektivin
Ndryshimet e ligjit vlejnë edhe për ankandet, ndaj Rajakoviq thotë se kjo është një mundësi për të futur një modifikim të ri.
Një nga kriteret për vlerësimin e aplikantëve në ankande mund të jetë përqindja e energjisë që një investitor privat i shet një furnizuesi të garantuar me një çmim jo të tregut, në mënyrë që të sigurojë furnizim për familjet dhe bizneset nga burimet tona vendase me çmime të përballueshme.
Me krizën energjetike dhe çmimet e larta të energjisë elektrike kjo nuk do të rrezikonte përfitimin e investimeve private, por edhe mirëqenien e qytetarëve, propozoi Rajakoviq.
Si një opsion tjetër, ekziston e drejta paraprake për të blerë energji elektrike në këto projekte, dhe ai beson se ka edhe kuptim. Organizimi aktual i ankandeve nuk duket se po arrin objektivin saktësisht, tha ai.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Nga ‘Ballkani i hapur’ do të përfitonin të gjithë!”
“Ballkani i Hapur të mos dublojë procesin e Berlinit”
