Vendet në zhvillim u detyrohen huadhënësve kinezë të paktën 1.1 trilion dollarë, sipas një analize të re të të dhënave të publikuar të hënën, e cila thotë se më shumë se gjysma e mijëra kredive që Kina ka dhënë gjatë dy dekadave janë të detyruara pasi shumë huamarrës kanë vështirësi financiare.
Shlyerjet e vonuara të kredive për huadhënësit kinezë po rriten, sipas AidData, një laborator kërkimor universitar në William & Mary në Virxhinia, i cili zbuloi se gati 80% e portofolit të kredisë së Kinës në botën në zhvillim aktualisht po mbështet vendet në vështirësi financiare.
Për vite me rradhë, Pekini i orientoi financat e tij drejt financimit të infrastrukturës nëpër vendet më të varfra – duke përfshirë një përpjekje që udhëheqësi kinez Xi Jinping e cilësoi si flamurin e tij “Nisma Brez dhe Rrugë”, e cila filloi një dekadë më parë këtë vjeshtë.
Ky financim rrodhi lirshëm në rrugë, aeroporte, hekurudha dhe termocentrale nga Amerika Latine në Azinë Juglindore dhe ndihmoi rritjen ekonomike midis vendeve huamarrëse. Gjatë rrugës, ajo tërhoqi shumë qeveri më pranë Pekinit dhe e bëri Kinën kreditorin më të madh në botë, duke ndezur gjithashtu akuza për huadhënie të papërgjegjshme.
Tani, 55% e kredive të sektorit zyrtar të Kinës për vendet në zhvillim kanë hyrë në periudhat e tyre të shlyerjes, sipas analizës së më shumë se dy dekadave të financimit jashtë shtetit të Kinës në 165 vende të publikuara nga AidData.
Këto borxhe po vijnë gjatë një klime të re dhe sfiduese financiare me norma të larta interesi, në vështirësi ndaj monedhave vendase dhe ngadalësim të rritjes globale.
“Shumë nga këto kredi u lëshuan gjatë [periudhës së Brezit dhe Rrugës, duke filluar nga viti 2013] dhe ato erdhën me periudha mospagimi pesë ose gjashtë ose shtatë vjeçare … dhe më pas [përpjekjet ndërkombëtare për pezullimin e borxhit gjatë pandemisë] u vunë në dy të tjera. vite të hirit ku huamarrësit nuk duhej të paguanin,” tha drejtori ekzekutiv i AidData dhe autori i raportit Brad Parks për CNN.
“Tani historia po ndryshon … për dekadën e fundit apo më shumë Kina ishte kreditori më i madh zyrtar në botë dhe tani ne jemi në këtë pikë kryesore ku bëhet fjalë për (Kina) si mbledhësja më e madhe zyrtare e borxhit në botë,” tha ai.
Shifrat e AidData bazohen në bazën e të dhënave të saj që gjurmon atë që arrin në 1.34 trilion dollarë angazhime kredie dhe grantesh nga qeveria e Kinës dhe kreditorët shtetërorë për huamarrësit e sektorit publik dhe privat në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme midis 2000 dhe 2021.
Ky grup i të dhënave, i ndërtuar përmes mbledhjes së informacionit burimor zyrtar dhe publik në lidhje me kreditë dhe grantet individuale, ofron një nga dritaret më të gjera të disponueshme në ato që janë tejet të paqarta të financimit kinez.
Studiuesit cituan gjithashtu të dhëna të raportuara nga huadhënësit në Bankën e Zgjidhjeve Ndërkombëtare me seli në Zvicër, të cilat ata thanë se tregojnë se huamarrësit e vendeve në zhvillim u detyrohen huadhënësve kinezë të paktën 1.1 trilion dollarë dhe deri në 1.5 trilion dollarë që nga viti 2021.
“Menaxheri ndërkombëtar i krizës”
AidData thotë se Pekinit nuk iu desh kurrë të merrej me më shumë se 10 vende me probleme financiare me borxhe të papaguara deri në vitin 2008. Por, deri në vitin 2021, kishte të paktën 57 vende me borxhe të papaguara ndaj kreditorëve shtetërorë kinezë që ishin në vështirësi financiare, tregojnë të dhënat e tij.
Ky duket të jetë një faktor që ndryshon mënyrën se si Kina po jep kredi.
Financimi për projektet e infrastrukturës me bileta të mëdha që i kishin fituar Pekinit vullnetin e mirë në të gjithë botën në zhvillim janë në tërheqje të mprehtë. Në vend të kësaj, Kina po ofron një numër të konsiderueshëm kredish për shpëtim emergjent, sipas AidData.
Megjithatë, kreditimi kinez nuk po arrin fundin. Kina mbetet burimi i vetëm zyrtar më i madh në botë i financimit të zhvillimit dhe vazhdon të financojë çdo ekonomi të zhvilluar të Grupit të Shtatë (G7), si dhe huadhënësit shumëpalësh, thonë studiuesit.
Kjo është edhe kur Shtetet e Bashkuara dhe partnerët e saj G7 kanë rritur përpjekjet e tyre rivale. Së bashku, ata shpenzuan më shumë se Kinën me rreth 84 miliardë dollarë në 2021.
Angazhimet e përgjithshme të financimit nga Kina për botën në zhvillim ranë në fillim të pandemisë, sipas AidData. Ata ranë nga një kulm që po i afrohej 150 miliardë dollarëve në 2016 dhe ranë nën 100 miliardë dollarë në 2020 për herë të parë që nga viti 2014.
Por financimi është ende në dhjetëra miliarda, sipas të dhënave më të fundit nga AidData, e cila dokumentoi 79 miliardë dollarë angazhime për vitin 2021, përfshirë grantet dhe kreditë, 5 miliardë dollarë më shumë se një vit më parë.
Sipas masave të krahasueshme, Banka Botërore raportoi 72 miliardë dollarë në angazhimet ndërkombëtare të financimit të zhvillimit në vitin 2021, tha AidData.
Huadhënia e projekteve të infrastrukturës kineze si pjesë e angazhimeve totale për huamarrësit e vendeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme, megjithatë, ra nga 65% në 2014 në 50% në 2017, dhe përsëri nga 49% në 2018 në 31% në 2021.
Atë vit, 58% e huadhënies ishte hua shpëtimi emergjente, të cilat i ndihmojnë vendet në vështirësi të qëndrojnë në këmbë duke mbështetur rezervat valutore dhe vlerësimet e kreditit ose duke i ndihmuar ata të bëjnë pagesat e borxhit ndaj huadhënësve të tjerë ndërkombëtarë.
Kjo do të thotë se Kina po vepron gjithnjë e më shumë si një “menaxher ndërkombëtar i krizës”, sipas AidData, i cili vuri në dukje se huamarrësit që do të shpëtohen varet nga rreziqet e tyre për sektorin bankar kinez.
“Është shumë domethënëse që jo të gjithë ata që janë në vështirësi borxhi marrin një kredi shpëtimi urgjent nga Kina – ajo që ne gjejmë është se ata me të vërtetë i kanalizojnë këto kredi vetëm tek huamarrësit më të mëdhenj të Brezit dhe Rrugës ku bankat kineze kanë ekspozimin më të madh të bilancit”, tha Parks.
“Në një nivel sipërfaqësor, Kina po shpëton huamarrësit, por në një nivel më të thellë po shpëton bankat e saj.”
‘Duke u forcuar’
Ndikimi që këto kredi me probleme mund të kenë në vetë sektorin bankar të Kinës, i cili është i ngarkuar nga problemet në rritje me borxhin e brendshëm, nuk është i qartë.
Kina i është bashkuar huadhënësve të tjerë në negociatat e përbashkëta mbi lehtësimin e borxhit për huamarrësit me probleme si Zambia dhe Gana, por studiuesit e AidData sugjerojnë se ajo mund të ketë minuar gjithashtu përpjekjet për lehtësim të koordinuar duke “muskuluar rrugën e saj në pjesën e përparme të vijës së shlyerjes duke kërkuar që huamarrësit të ofrojnë përdorimi i kolateralit në para që u mungon të tjerëve.”
Ajo gjithashtu ka lëshuar gjoba më të forta për pagesat e vonuara, thanë ata.
Kina ka mbrojtur vazhdimisht rekordin e saj të lehtësimit të borxhit, duke thënë se ka luajtur një rol “pozitiv” dhe “konstruktiv” në përpjekjet shumëpalëshe, duke vënë në dukje muajin e kaluar se “qëndrueshmëria e borxhit ka vazhduar të përmirësohet” për programin Belt and Road.
Duke parë përpara, ajo ka lëvizur gjithashtu drejt marrëveshjeve të huasë sindikale, në të cilat Kina punon me bankat tregtare perëndimore dhe institucionet shumëpalëshe për të verifikuar projektet dhe për të zvogëluar rrezikun e ardhshëm, sipas gjetjeve të AidData.
Gjysma e portofolit të huadhënies jo emergjente të Kinës për vendet në zhvillim tani sigurohet nëpërmjet marrëveshjeve të huasë sindikale, me më shumë se 80% të këtyre marrëveshjeve që përfshijnë ata partnerë perëndimorë ose shumëpalësh, thanë ata.
Vitet e fundit, Kina ka lëvizur gjithashtu për të rikalibruar Iniciativën Brez dhe Rrugë me synimin për të forcuar mbikëqyrjen dhe reduktimin e rrezikut, në mes të reagimit ndaj shqetësimeve mjedisore, sociale dhe të punës në lidhje me projektet.
Zyrtarët kinezë kanë mbrojtur ndikimin e nismës. Në një forum në Pekin muajin e kaluar, i përqendruar në lëvizjen e tij “Brezi dhe Rruga”, ata përshëndetën atë që ata thanë se ishte një fazë e re e projektit që fokusohet në zhvillimin “me cilësi të lartë”.
Ndërkohë, për ato vende tashmë në borxhe dhe që kërkojnë të rifinancohen me kreditë e shpëtimit emergjent të Pekinit, studiuesit e AidData paralajmëruan se ata “duhet të jenë të vetëdijshëm për rrezikun e shkëmbimit të borxhit më të lirë me borxhin më të shtrenjtë”.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “CNN“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A është kriza e borxhit një infeksion global?
‘Brez dhe Rrugë’ do të vazhdojë të testojë Perëndimin!
