Perspektiva për ekonominë globale është duke u ndriçuar, tha këtë të martë Fondi Monetar Ndërkombëtar ndërsa përmirësoi parashikimin e tij të rritjes për vitin 2024.
Por ai paralajmëroi se rimëkëmbja “çuditërisht elastike” nga pandemia, lufta e Rusisë në Ukrainë dhe kriza e kostos së jetesës që pasoi mund të rrezikohej nga sulmet ndaj anijeve me kontejnerë në Detin e Kuq, të cilat rrezikuan të përzihen zinxhirët e furnizimit dhe të shkaktojnë një rritje në çmimet e mallrave. Inflacioni nuk është mposhtur ende, shtoi ai.
Në Perspektivën e fundit Ekonomike Botërore, FMN tha se pret që ekonomia botërore të përputhet me rritjen e vitit të kaluar prej 3.1% në 2024 – 0.2 pikë përqindje më shumë se sa parashikoi në tetor. Ajo pret që rritja globale e produktit të brendshëm bruto – një masë kyçe e aktivitetit ekonomik – të rritet lehtë në 3.2% vitin e ardhshëm.
“Retë kanë filluar të ndahen. Ekonomia globale fillon zbritjen përfundimtare drejt një uljeje të butë, me inflacion që bie në mënyrë të qëndrueshme dhe rritje të qëndrueshme,” shkroi kryeekonomisti i FMN-së Pierre-Olivier Gourinchas në një blog që shoqëronte raportin. “Por ritmi i zgjerimit mbetet i ngadaltë dhe turbulencat mund të jenë përpara.”
Rishikimi në rritje u nxit nga rritja ekonomike më e fortë se sa pritej në Shtetet e Bashkuara gjatë gjysmës së dytë të vitit 2023, tha FMN, si dhe nga rritja e fuqishme në disa ekonomi në zhvillim dhe zhvillim. India, për shembull, parashikohet të zgjerohet me 6.5% këtë vit dhe vitin e ardhshëm, duke e vendosur atë shumë përpara ekonomive të tjera të mëdha.
FMN-ja gjithashtu përmirësoi pikëpamjen e saj të vitit 2024 për ekonominë e Kinës. Ajo tani sheh rritje prej 4.6% këtë vit, 0.4 pikë përqindjeje më shumë se parashikimi i tetorit, pjesërisht për shkak të një performance më të mirë se sa pritej në vitin 2023, si dhe rritjes së shpenzimeve qeveritare.
Ekonomia e dytë më e madhe në botë është përballur me një koktej sfidash vitet e fundit, duke përfshirë një krizë të vazhdueshme në pasuri të paluajtshme dhe papunësi të lartë të të rinjve. Ekonomia e Kinës u rrit 5.2% në vitin 2023, duke mposhtur parashikimet e qeverisë, por kjo ende përbën një nga shifrat më të këqija të rritjes së vendit në tre dekadat e fundit.
Pavarësisht përmirësimeve të FMN-së, parashikimet e saj për rritjen globale për 2024 dhe 2025 janë nën mesataren vjetore prej 3.8% të arritur gjatë dy dekadave të para të këtij shekulli. Kjo reflekton, pjesërisht, ndikimin e normave të larta të interesit, tha fondi.
Kostot e larta zyrtare të huamarrjes rrisin koston e kapitalit, e cila tenton të zbehë huamarrjen nga familjet dhe bizneset, duke frenuar shpenzimet e përgjithshme në ekonomi.
Ekonomistët dhe investitorët kanë shpresuar për një të ashtuquajtur “ulje të butë” – që do të thotë, një përpjekje e suksesshme e bankave qendrore për të ulur inflacionin pa i futur ekonomitë e tyre në recesion.
Inflacioni dhe kriza e Detit të Kuq
Inflacioni global pritet të jetë mesatarisht 5.8% këtë vit, nga 6.8% e vlerësuar në vitin 2023, sipas FMN-së, duke reflektuar një tërheqje të çmimeve të energjisë dhe një lirim të tregjeve të punës.
Megjithëse inflacioni po hyn në “zbritjen përfundimtare” të tij, ndërprerjet e fundit në rrjedhën e tregtisë globale përmes Detit të Kuq kanë rritur rrezikun e rritjes së çmimeve për mallra të caktuara, tha FMN.
Rebelët Houthi të mbështetur nga Irani kanë shtuar sulmet ndaj anijeve në Detin e Kuq – një rrugë jetike tregtare – në hakmarrje për luftën e Izraelit kundër Hamasit. Si rezultat, disa kompani të mëdha të transportit me kontejnerë i kanë devijuar anijet e tyre larg rrugës ujore dhe disa cisterna nafte janë detyruar gjithashtu të marrin rrugë më të gjata. Udhëtimet më të gjata dhe më të kushtueshme kanë ngritur frikën për një rritje të përtërirë të inflacionit global.
“Sulmet e vazhdueshme në Detin e Kuq – përmes të cilit rrjedh 11% e tregtisë globale – dhe lufta e vazhdueshme në Ukrainë rrezikojnë të gjenerojnë goditje të reja negative të furnizimit për rimëkëmbjen globale, me rritje në kostot e ushqimit, energjisë dhe transportit”, tha FMN të martën.
Një përhapje e luftës Izrael-Hamas në një konflikt më të gjerë në Lindjen e Mesme do të kërcënonte rritjen globale, shtoi fondi. Rajoni përbën përkatësisht rreth 35% dhe 14% të eksporteve botërore të naftës dhe gazit.
Për momentin, megjithatë, një rritje në kostot e transportit që nga përshkallëzimi i sulmeve në Detin e Kuq nuk po ka një “ndikim të madh makroekonomik”, u tha Gourinchas gazetarëve të martën.
“Për momentin, ndikimi që ne shohim në inflacion, le të themi, në ekonomitë evropiane, është mjaft modest,” tha ai. “Edhe pse rritja e kostove të transportit është thelbësore, kjo nuk është përkthyer realisht në një rritje të përgjithshme, të një natyre të konsiderueshme, të inflacionit.”
FMN paralajmëroi gjithashtu se inflacioni bazë mund të jetë ende problematik, veçanërisht nëse kostoja e shërbimeve vazhdon të rritet dhe presioni në rritje mbi pagat vazhdon. Qeveritë me borxhe mund të detyrohen të ulin shpenzimet ose të rrisin taksat, nëse tregjet financiare bëhen më pak të bindura se uljet e normave të interesit janë të pashmangshme.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “CNN“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Rreziku i inflacionit nga përçarja e Detit të Kuq
Pesë parashikime për vitin 2024
Kriza e anijeve në Detin e Kuq rindez frikën e inflacionit
