Në një kohë kur furnizuesi numër një i armëve në Afrikë ishte Rusia e Vladimir Putinit . Ai vend i spikatur, i cili prej kohësh i përkiste Moskës, kohët e fundit u pushtua nga Kina, e cila ishte në gjendje të përfitonte nga ulja e eksporteve të luftës së Kremlinit në kontinentin afrikan. Sidomos në Afrikën Sub-Sahariane, shakaxhinjtë ushtarakë të prodhuar në Kinë po pushtojnë ngadalë tregjet që dikur ishin pronë e prodhuesve rusë. Lojtarët kinezë po nënshkruajnë marrëveshje me një listë gjithnjë e më të larmishme klientësh afrikanë , duke filluar nga miqtë e vjetër të Pekinit deri tek partnerët aspirantë të etur për t’u pajisur me armë nga përtej Murit. Siç shpjegoi Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Paqes në Stokholm, shembujt përfshijnë anije luftarake të dorëzuara në Xhibuti dhe Mauritan , dhe dronët e dërguar në Kongo dhe Nigeri.
Furnizimet nga Kina
Duke hyrë në detaje, jo më pak se 21 vende në Afrikën Sub-Sahariane kanë marrë furnizime të konsiderueshme me armë kineze midis 2019 dhe 2023. Madje duket se deri në shtatë nga dhjetë ushtri afrikane vendosin automjete të blinduara të cilat, si shumë produkte të tjera, janë prodhuar në Kinë. Këto shitje, shkroi “The Economist”, nuk janë vetëm një burim i pasur të ardhurash për industrinë e armëve të Kinës. Ata po ndihmojnë gjithashtu në shtrirjen e ndikimit të Pekinit në Afrikë. Ky kontinent është kthyer në një “kënd lojërash” të tronditur nga rivaliteti gjeopolitik mes Shteteve të Bashkuara, Kinës, Rusisë dhe një sërë fuqish të mesme, si Turqia. Por pse armët e Dragoit kanë lënë në hije ato të Kremlinit? Për një sërë arsyesh ekonomike dhe praktike. Paketa që e bën armatimin kinez konkurrues përfshin disa faktorë të ndërlidhur. Para së gjithash, Kina është mësuar të shesë armë me çmime të reduktuara. Nëse ofertat si kjo kombinohen me marrëveshje financimi fleksibël, bashkëpunim ushtarak dhe trajnim për oficerët, kjo krijon një propozim edhe më tërheqës për ushtarakët afrikanë.
Strategjia e “dragoit”
Për më tepër, Pekini ka luajtur vazhdimisht kartën e armëve për të favorizuar marrëveshje të tjera tregtare ose për të përmirësuar marrëdhëniet diplomatike. E fundit, por jo më pak e rëndësishme, Dragoi miraton një qasje pragmatike në përzgjedhjen e klientëve, pra nuk kufizohet në të bërit biznes vetëm me qeveritë demokratike. Në të gjitha këto, Rusisë, si për shkak të luftës në Ukrainë, ashtu edhe për shkak të debaklit të grupit Wagner, i është dashur të zvogëlojë praninë e saj në tabelën e shahut afrikan. Ndërkohë, zyrtarët perëndimorë janë të shqetësuar. Presidenti kinez Xi Jinping u ka premtuar qeverive afrikane më shumë stërvitje të përbashkëta dhe përfshirje në çështjet e sigurisë. Oficerët nga 50 vende afrikane më pas ndjekin kurset e edukimit ushtarak të ofruara nga Kina. Ndër të diplomuarit e këtyre kurseve gjejmë edhe tetë ministra të mbrojtjes dhe dhjetë shefa të mbrojtjes. Rasti i Ruandës është emblematik, i cili ka miratuar procedurat kineze të stërvitjes dhe ka mësuar disa trupa t’u përgjigjen rreshterëve të tyre të stërvitjes në gjuhën mandarine.
Ndikimi i SHBA
Është një studim i publikuar nga Gallup që vlen të përmendet: në vitin 2023 Shtetet e Bashkuara humbën vendin e tyre si fuqia globale më me ndikim në Afrikë. Vlerësimi mesatar i miratimit të Uashingtonit ra nga 59% në 2022 në 56% vitin e ardhshëm. Në të njëjtën kohë, miratimi i Kinës në rajon u rrit me 6 pikë përqindjeje, nga 52% në vitin 2022 në 58%, ndërsa ai i Rusisë u rrit nga 34% në 42%. Pavarësisht indinjatës së Uashingtonit ndaj këtij rendi të ri, mund të jetë tepër vonë për të ndryshuar gjërat. Ndërsa administrata Biden është angazhuar në hapa të kufizuar diplomatikë, ajo gjithashtu ka rritur investimet e veta në 14.2 miliardë dollarë në fund të vitit të kaluar, në një përpjekje për të kundërshtuar dominimin ekonomik të Pekinit.Megjithatë, Uashingtonit mund t’i duhet vërtet të pranojë ndikimin e tij të kufizuar mbi Afrikën. Është qartë një tregues i kohës sonë që SHBA-ja nuk mbetet më fuqia dominuese dhe do të duhet të pranojë një rend botëror shumëpolar në të cilin jemi gjendur.
