Zhdukja e gazetarit saudit Jamal Khashoggi po hap një përçarje midis Uashingtonit dhe Arabisë Saudite pasi mbretëri e hodhi poshtë Presidentin Trump të dielën, pas premtimit se nëse përgjegjëse ishte gjykata mbretërore, SHBA do ta dënonte rëndë Arabinë Saudite.
Nëse Arabia Saudite “merr ndonjë veprim, ajo do të reagojë me veprim më të madh”, tha në një deklaratë Ministria e Jashtme Saudite, duke cituar rolin ndikues dhe vital të mbretërisë së pasur të naftës në ekonominë globale.
“Arabia Saudite pohon refuzimin total të çdo kërcënimi dhe përpjekje për ta sulmuar atë, qoftë duke kërcënuar të vendosë sanksione ekonomike, duke përdorur presione politike, ose duke përsëritur akuza të rreme”, tha Ministria e Jashtme.
Akuzat në fjalë janë pretendimet e zyrtarëve turq se një ekip i agjentëve saudit vrau Jamal Khashoggi, një kolumnist i Shteteve të Bashkuara për The Washington Post, i cili për herë të fundit ishte parë duke hyrë në Konsullatën Saudite në Stamboll pasditen e 2 tetorit.
Princi i kurorave Saudite, Mohammed bin Salman dhe zyrtarë të tjerë sauditë kanë thënë se nuk dine gjë për fatin e zotit Khashoggi.
Presidenti Rexhep Tajip Erdogan ka kërkuar një shpjegim. Por zyrtarë të tjerë turq, thonë se vrasja brutale e Khashoggit u shkaktua nga një ekip saudit prej 15 anëtarësh të dërguar në Turqi atë ditë me dy avionë privatë me misionin për ta vrarë atë.
Këto zhvillime kanë kontribuar në rritjen e presionit nga Kongresi dhe qeveritë e tjera perëndimore për Arabinë Saudite për të shpjeguar se çfarë ndodhi.
Të dielën, Britania, Franca dhe Gjermania nxorën një deklaratë të përbashkët duke kërkuar një “hetim të besueshëm për të provuar të vërtetën për atë që ka ndodhur dhe, nëse është e rëndësishme, për të identifikuar ata që mbajnë përgjegjësinë për zhdukjen e Jamal Khashoggi dhe për të siguruar që ata të japin llogari.”
Ministrat e jashtëm të të tre qeverive evropiane thanë në deklaratën se ata presin që qeveria saudite të japë një përgjigje të plotë dhe të detajuar dhe se e përcillnin këtë mesazh direkt tek autoritetet saudite”.
Në Uashington, ligjvënësit e të dyja partive kishin kërkuar tashmë disa sanksione nëse Arabia Saudite vërtetohet përgjegjëse për vdekjen e zotit Khashoggi, dhe të dielën, u shtuan tensionet.
“Nëse kjo del e vërtetë, do të ketë një përgjigje nga Kongresi,” tha senatori Marco Rubio, një republikan i Florida, në një intervistë për “Meet the Press” në NBC. “Do të jetë gati unanim. Do të jetë e shpejtë. Dhe do të shkojë shumë larg “.
Të premten, një delegacion saudit i udhëhequr nga princi Khaled bin Faisal vizitoi Ankaranë për t’u takuar me Erdogan. Princi Khaled, 78 vjeç, është një anëtar i lartë i familjes, guvernatori i Mekës dhe një këshilltar i mbretit Salman, kështu që roli i tij në mision nënvizoi seriozitetin e krizës në sytë e mbretit.
Por delegacioni i Prince Khaled u largua nga Ankaraja pas disa orësh pa bërë ndonjë deklaratë. Pastaj natën vonë të dielën, vetë Mbreti Salman e kishte thirrur presidentin turk Erdogan.
Trump e ka quajtur Arabinë Saudite si një aleat të administratës së tij. Ai e bëri Riadin destinacionin e udhëtimit të tij të parë si president dhe Shtëpia e Bardhë ka qenë veçanërisht mbështetëse për princin 33-vjeçar.
Dhe këshilltari dhe dhëndri i presidentit, Jared Kushner, thuhet se ka formuar një partneritet veçanërisht të ngushtë me princin Mohammed.
Deklarata saudite të dielën ishte shenja e parë e tensionit mes presidentit dhe princit.
Deri tani, Princi Mohammed nuk ka thënë asgjë, përveç falënderimve për Trump, edhe pas deklaratave të çuditshme si premtimi i fushatës së tij për ndalimin e hyrjes së muslimanëve në Shtetet e Bashkuara.
Të dielën, në një intervistë me CBS News, Trump dukej se i trajtonte akuzat për gazetarin e humbur me seriozitet.
Zoti Trump, megjithatë, përsëriti kundërshtimin e tij ndaj çdo sugjerimi se Shtetet e Bashkuara do të kufizojnë shitjet e armëve në Arabinë Saudite, një nga blerësit më të mëdhenj të armëve në botë. “Nëse Shtetet e Bashkuara do të ndërpresin shitjet fitimprurëse të armëve, ne do të ndëshkojmë veten,” tha Trump.