Kryeministrja britanike Theresa May tani do të përballet me Parlamentin Europian për miratimin e marrveshjes Brexit.
Anëtarët britanikë të Parlamentit së shpejti do të duhet të marrin një nga vendimet më të vështira politike. Zgjedhja është ose të miratojnë marrëveshjen e Brexit që Kryeministrja Theresa Maj ka negociuar me Bashkimin Evropian, ose të përpiqen të ndryshojnë krejtësisht procesin e daljes.
Vendimi për një referendum mbi anëtarësimin në BE u bë nga paraardhësi konservator i majit, David Cameron. Fushata e tij e pamëshirshme nuk pati sukses dhe ai menjëherë dha dorëheqjen.
Që nga fillimi, detyra e kryeministres Theresa May u komplikua nga tre faktorë.
Së pari, ishte thurur një rrjet mashtrimesh rreth asaj se çfarë do të thoshte largimi nga BE.
Ata premtuan një largim të lehtë, vendi do të fitonte shumë, nuk do të humbiste asgjë dhe do të lundronte në një tokë të premtuar pa rregulla nga BE. Britanikët do të bënin marrëveshje të reja tregtare me këdo që u pëlqente.
Komplikimi i dytë ishte se britanikët kishin shumë për të mësuar rreth sovranitetit. Në përgjithësi, sovraniteti i mundëson një vendi të sigurojë interesat e veta. Por kjo zakonisht kërkon të punosh me të tjerët.
Nëse Britania dëshiron të bëjë biznes me të tjerët, do të duhet të pajtohet me rregullat e përbashkëta. Pasi të jetë jashtë në të ftohtë, do të duhet të vendosë se me cilin bllok ekonomik do të përafrohet dhe pastaj të pranojë rregullat e tij.
Komplikimi i tretë ishte mënyra sesi vetë May veproi. Gjuha e referendumit të Brexit nuk përmendte bashkimin doganor të BE dhe tregun e vetëm, ose Gjykatën Evropiane të Drejtësisë. Por Maji njoftoi se Britania duhet të shkëputej nga juridiksioni i të treve.
Siç parashikohej, kjo solli menjëherë çështjen e kufirit irlandez. Ndërsa Irlanda e Veriut do të qëndronte në Mbretërinë e Bashkuar, Republika e Irlandës do të vazhdonte të ishte një anëtare e BE. Për sa kohë që secili është ende në bashkimin doganor të BE dhe në tregun e vetëm, kjo nuk paraqet asnjë problem. Por nëse do të largoheshin, do të duhej të vendoseshin pikat e kontrollit doganor në të gjitha pikat kufitare të mëdha, me implikime potencialisht të rrezikshme për marrëveshjen që rivendosi paqen në Irlandën e Veriut një gjeneratë më parë.
Pas 29 marsit 2019, Mbretëria e Bashkuar do të hyjë në një fazë tranzicioni në të cilën do të mbetet anëtare e tregut të vetëm dhe bashkimit doganor. Një e ashtuquajtur “backstop” do të sigurojë që nuk ka kufi të vështirë në Irlandë. Nuk është e habitshme që marrëveshja nuk kënaq as ata që mbështetën Brexit, as milionat e njerëzve që votuan për të qëndruar në BE.
May po përballet tani me Parlamentin për pranimin e marrëveshjes. Ajo insiston se nuk do të ketë asnjë marrë veshje tjetër, dhe se kjo është mënyra e vetme për t’i dhënë fund një debati që ka ndarë vendin.
Nëse propozimi i kryeministres dështon, Mbretëria e Bashkuar të largohet pa asnjë marrëveshje.
Argumenti kundër një referendumi të dytë është se do të ishte thellësisht përçarës, sidomos nëse kjo çon në një ndryshim të referendumit të parë.
Për fat të mirë, publiku britanik nuk ka gjasa ta pranojë këtë mundësi. Pra, çfarëdo që të ndodhë, debati i Brexit do të vazhdojë. Ndërkohë, ne britanikët duhet t’iu kërkojmë falje miqve tanë në mbarë botën. Spektakli ynë kombëtar po bëhet gjithnjë e më i lodhshëm.
Chris Patten, guvernatori i fundit britanik i Hong Kongut dhe një ish-komisioner i BE për çështjet e jashtme, është kancelar i Universitetit të Oksfordit.
Project Syndicate
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Brexit dhe një rend i ri evropian…
A do të dorëhiqet Theresa May pas Brexit?
Brexit pa marrëveshje dhe pasojat për Evropën
