“Dështimet e kaluara krijuan mendime dhe reforma të reja por asgjë nuk ka ndryshuar që nga shkrirja bankare e vitit 2008”, thotë ish-shefi i Bankës së Anglisë, Meryvn King.
Sipas z. King, bota po ecën somnambul drejt një krize të re ekonomike dhe financiare, që do të sjellë pasoja shkatërruese për sistemin demokratik të tregut.
Mervyn, i cili ishte në krye të rrugës Threadneedle gjatë kohës së krizës së sistemit bankar global dhe rënies së thellë ekonomike një dekadë më parë, tha që rezistenca ndaj mendimit të ri do të thoshte një përsëritje e kaosit të periudhës 2008-2009.
Duke dhënë një leksion në Washington në mbledhjen vjetore të Fondit Monetar Ndërkombëtar, King tha se nuk kishte pasur asnjë pyetje themelore për të zbardhur idetë që çuan në krizën e një dekade më parë.
“Një tjetër krizë ekonomike dhe financiare do të ishte shkatërruese për legjitimitetin e një sistemi demokratik të tregut”, tha ai.
“Duke iu përmbajtur ortodoksisë së re të politikës monetare dhe duke pretenduar se ne e kemi bërë sistemin bankar të sigurt, ne po flemë gjumë drejt një krize. “
Ai shtoi se SH.B.A. do të vuante një “betejë të fundit financiare” nëse bankës së saj qendrore – Rezerva Federale – do t’i mungonte fuqia e nevojshme për të luftuar një episod tjetër të ngjashëm me shitblerjen e hipotekës se zv./kryeministrit.
King, paraardhësi i Mark Carney si guvernator i Bankës së Anglisë, tha se pas Depresionit të Madh të viteve ‘30 kishte pasur ndryshime të reja në fushën e mendimit intelektual.
“Askush nuk mund të dyshojë se ne po jetojmë edhe një herë në një periudhë trazirash politike. Por nuk ka pasur asnjë pyetje për idetë themelore që mbështesin politikën ekonomike. Kjo duhet të ndryshojë!”
Ish guvernatori i Bankës tha se klima ekonomike dhe politike së fundmi ishte e tensionuar, duke përmendur luftën tregtare të SHBA-Kinë, trazirat në Hong Kong, problemet në vendet kyçe në zhvillim si Argjentina dhe Turqia, tensionet në rritje midis Francës dhe Gjermanisë për të ardhmen e euros, dhe konflikti politik gjithnjë e më i hidhur në SHBA në një kohë kur gatishmëria e SHBA për të vepruar si polic në botë po zhdukej.
“Gurgullimet në sipërfaqen e politikës sonë kanë qenë duke thyer erërat e ndryshimit teksa kanë fituar forcë,” tha ai.
King tha se ekonomia botërore ka ngecur në një grackë me rritje të ulët dhe se rimëkëmbja nga rënia e vitit 2008-09 ishte më e dobët se ajo pas Depresionit të Madh.
“Pas inflacionit, stabilitetit të madh dhe recesionit të madh, ne jemi përballë një ngecjeje të madhe ekonomike.”
King tha se, në vitin 2013, ish sekretari i Thesarit të SHBA, Larry Summers, kishte rivendosur konceptin e stanjacionit sekular, një periudhë e përhershme e rritjes së ulët në të cilën normat ultra të ulëta të interesit janë joefektive: “Me siguri tani është koha të pranojmë se po e përjetojmë atë.”
Modelet standarde ishin jo të dobishme në dy fusha të rëndësishme të politikës ekonomike – duke e larguar ekonominë botërore nga kurthi i saj dhe përgatitja për krizën tjetër financiare.
“Urtësia konvencionale i atribuon ngecjen ekonomike kryesisht faktorëve të furnizimit pasi niveli themelor i rritjes së produktivitetit duket se ka rënë. Dhe është për t’u habitur që ka pasur kaq shumë rezistencë ndaj hipotezës që, jo vetëm Shtetet e Bashkuara, por bota si një e tërë po vuan nga një gjëndje amullie e udhëhequr nga kërkesa.”
King tha se bota hyri dhe u largua nga kriza globale financiare me një model të shtrembëruar të kërkesës dhe prodhimit. Për të shpëtuar përgjithmonë nga kurthi me rritje të ulët, përfshinte një rishpërndarje të burimeve nga një komponent i kërkesës, në një tjetër, nga një sektor në tjetrin dhe nga një firmë në tjetrën.
“Ka pasur investime të tepërta në disa pjesë të ekonomisë – sektori i eksportit në Kinë dhe Gjermani, dhe prona të tjera tregtare në ekonomitë e përparuara, për shembull, dhe të pamjaftueshme në të tjera- Investime në infrastrukturë në shumë vende perëndimore. Për të sjellë një zhvendosje të burimeve-si kapitali ashtu edhe puna- do të kërkojë një grup shumë më të gjerë politikash sesa thjesht stimul monetar.”
Ai shtoi: “Është dështimi për të përballuar nevojën për veprime në shumë fronte politike që ka çuar në ngecje të kërkesës së dekadës së kaluar. Dhe, pa veprime për t’u marrë me dobësitë strukturore të ekonomisë globale, ekziston rreziku i një krize tjetër financiare, që buron këtë herë jo nga sistemi bankar amerikan, por nga sistemet e dobëta financiare kudo.”
King tha që është koha që Rezerva Federale dhe bankat e tjera qendrore të fillojnë bisedimet pas dyerve të mbyllura me politikanët për të bërë të njohur ligjvënësit se sa të prekshëm do të ishin në rast të një krize tjetër.
Ai tha: “Kongresi do të përballet me një zgjedhje midis “betejës së fundit financiar” dhe një pezullimi të disa rregullave që u futën pas krizës së fundit për të kufizuar aftësinë e Rezervës Federale për të dhënë hua”.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Guardian
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
10 ekonomitë më të mëdha në botë për vitin 2018
