Ekonomia amerikane ka qenë prej kohësh ndër më produktivet në botë pikërisht sepse kostot e firmave përcaktohen nga sa në mënyrë efikase reagojnë ndaj sinjaleve të tregut.
Po kështu, qasja e SHBA-së ndaj tregtisë ndërkombëtare është mbështetur prej kohësh në konsiderata kryesisht ekonomike. Për shkak se palët e Organizatës Botërore të Tregtisë kishin rënë dakord që tarifat nuk mund të ngriheshin mbi nivelet e negociuara, qeveritë nuk mund të përdorin masa për të shpërblyer ose kërcënuar firma ose industri të veçanta.
Megjithatë nën udhëheqjen e Presidentit të SHBA, Donald Trump, kjo nuk ndodh më. Në mars 2018, Trump thirri “sigurinë kombëtare” për të justifikuar tarifat e reja të importit prej 25% të çelikut (dhe 10% të aluminit).
Për më tepër, kur njoftoi tarifat, administrata Trump përcaktoi që kompanitë që duan të importojnë çelik të padisponueshëm në vend, mund të aplikojnë për dorëheqje, që do të thotë se qeveria do të mundësonte “përjashtime” tarifore për disa firma, dhe t’i mohonte ato për disa të tjera.
Sipas këtij sistemi, çdo aplikim i heqjes dorë duhet të specifikojë llojin dhe sasinë e çelikut të nevojshëm, duke përfshirë “përbërjen kimike, dimensionet, forcën, rezistencën, depërtueshmërinë magnetike, përfundimin e sipërfaqes, veshjet dhe të dhënat e tjera përkatëse.
Pasi të paraqitet një kërkesë për heqje dorë, ajo “postohet” publikisht, duke u dhënë kompanive vendase të çelikut shtatë ditë të kundërshtojnë. Kundërshtimet e tyre i nënshtrohen një periudhe rishikimi shtatë-ditore.
Që nga Marsi 2019, qeveria kishte pranuar 51.345 kërkesa për heqje dorë dhe 19.543 kundërshtime.
Nuk është për t’u habitur, ky proces ka patur ankesa të shumta. Është e qartë se e gjitha kjo është e pabarabartë. Sipas Reuters, një prodhues amerikan mund të ketë hequr dorë nga importi i tij ndërsa të tjerët janë përballur me mohime dhe vonesa.
Por përjashtimet nga tarifat nuk janë fusha e vetme ku administrata Trump mund të abuzojë me fuqinë e saj. Në fillim të këtij muaji, Inside US Trade raportoi se administrata po “nxiste kompanitë e automjeteve që të angazhohen që të gjithë prodhimet e tyre të plotësojnë kërkesat e vlerës rajonale të Marrëveshjes SHBA-Meksikë-Kanada (USMCA).
Disa nga vendimet e Trump motivohen qartë nga politika zgjedhore.
Vendimet diskrecionale që ndikojnë në sjelljen e firmave dhe ndikojnë në pozicionet e tyre konkurruese, kanë tendencë të shkaktojnë dëme përtej çdo ndërmarrjeje të synuar.
Në kushte të tilla, drejtuesit e korporatave në mënyrë të pashmangshme do të ndiejnë presion për të ndryshuar vendimmarrjen e tyre për të kënaqur autoritetet.
Mjedisi aktual i politikës ekonomike nuk e ka bërë Amerikën përsëri të mrekullueshme. Dhe sa më gjatë ndërhyrjet e qeverisë të vazhdojnë, aq më pak e mrekullueshme do të bëhet.
Anne O. Krueger, një ish-kryekonomiste e Bankës Botërore dhe ish-zëvendësdrejtoreshë e Fondit Monetar Ndërkombëtar, është Profesoreshë e Kërkimeve të Ekonomisë Ndërkombëtare në Shkollën e Studimeve Ndërkombëtare të Avancuara, Universiteti Johns Hopkins.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“SHBA po nxit garën e re të armëve”
‘Arti i marrëveshjes’ e shpëtoi Amerikën…
“Diplomacia: art i frenimit të pushtetit”
