Tajvani nuk mund të pranojë të bëhet pjesë e Kinës nën ofertën e saj të autonomisë “një vend, dy sisteme”, tha Presidentja Tsai Ing-wen të mërkurën, duke kundërshtuar me forcë pretendimet e sovranitetit të Kinës.
Kina u përgjigj se “ribashkimi” ishte i pashmangshëm dhe se kurrë nuk do të tolerojë pavarësinë e Tajvanit.
Në një fjalim pasi u betua për mandatin e saj të dytë dhe të fundit, Tsai tha se marrëdhëniet midis Tajvanit dhe Kinës kishin arritur në një pikë kthese historike.
“Të dyja palët kanë për detyrë të gjejnë një mënyrë për të bashkëjetuar për një afat të gjatë dhe të parandalojnë intensifikimin e antagonizmit dhe ndryshimeve,” tha ajo.
Tsai dhe Partia e saj Demokratike Progresive fituan zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare të janarit, duke u zotuar të rezisstojnë ndaj Kinës, e cila e pretendon Tajvanin si të vetin dhe thotë se do të vihej nën kontrollin e Pekinit me forcë nëse do të ishte e nevojshme.
Kina përdor politikën “një vend, dy sisteme”, e cila supozohet të garantojë një shkallë të lartë të autonomisë, për të drejtuar ish-koloninë britanike të Hong Kongut, e cila u kthye në sundimin kinez në 1997. Ajo ia ka ofruar atë Tajvanit, megjithëse të gjitha partitë e mëdha tajvaneze e kanë refuzuar atë.
Zyra e çështjeve të Tajvanit në Kinë, duke iu përgjigjur Tsai, tha se Pekini do të kundërshtojë “një vend, dy sisteme”, një parim kryesor i politikës së presidentit kinez Xi Jinping të Tajvanit, dhe “nuk do të lërë hapësirë për aktivitetet separatiste të pavarësisë së Tajvanit”.
“Ribashkimi është një pashmangshmëri historike e përtërirjes së madhe të kombit kinez,” tha ajo. “Ne kemi vullnet të vendosur, besim të plotë dhe aftësi të mjaftueshme për të mbrojtur sovranitetin kombëtar dhe integritetin territorial.”
Tsai thotë se Tajvani është një shtet i pavarur i quajtur Republika e Kinës, emri i saj zyrtar dhe nuk dëshiron të jetë pjesë e Republikës Popullore të Kinës e qeverisur nga Pekini.
Tsai tha se Tajvani ka bërë përpjekjen më të madhe për të ruajtur paqen dhe stabilitetin në ngushticën e ngushtë të Tajvanit që ndan ishullin demokratik nga fqinji autokratik i saj Kina.
Tajvani është bërë një burim konfliktesh midis Kinës dhe Shteteve të Bashkuara, me administratën Trump që mbështet fuqimisht Tajvanin edhe në mungesë të lidhjeve diplomatike zyrtare.
Sekretari i Shtetit i SHBA, Mike Pompeo i dërgoi të martën urimet e tij Tsai, duke vlerësuar “guximin dhe vizionin e saj në udhëheqjen e demokracisë së gjallë të Tajvanit”, në një mesazh të rrallë të nivelit të lartë nga Uashingtoni dërguar drejtpërdrejtë qeverisë së Tajvanit.
Ministria e Jashtme e Kinës dënoi fjalët e Pompeos dhe tha se qeveria do të ndërmarrë “masa të domosdoshme”, megjithëse nuk dha hollësi.
Përkthyer dhe përshtatur nga Reuters/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Dy sisteme, një botë
Dhuna në Hong-Kong, gabim i pafalshëm për Kinën
Bota do të mbajë mend çfarë bëri Kina, jo çfarë tha!
