Duke lexuar një shkrimtar kilian, një poet të cilin po e lexoja në spanjisht, në një moment gjatë rrëfimit poetik më mbetën sytë te emri i një rruge që kishte vargëzuar poeti, emri i rrugës ishte… “Rruga e Dibrës”?!… U befasova sepse bëhej fjalë për një qytet në jug të Kilit me emrin Hualpën?!… Qytet nga vinte poeti I cili kishte lindur aty… Kështu e nis shkrimin në “Illyria” autori Ilir Seci, të cilin po e transmetojmë të plotë.
Kuptohet plot kureshtje u futa në Google dhe kërkova më shumë për këtë rrugë me këtë emër kur për befasinë time mësova se aty në atë qytet në Kili jo vetëm që kishte një rrugë me emrin “Rruga e Dibrës” por kishte edhe disa rrugë të tjera me emra qytetesh shqiptare!?… Në gjuhën spanjisht kishte “Rruga Durrësi”, “Rruga Berat”, “Rruga Elbasan”, ”Rruga Shkodra”, “Rruga Tirana”, (Google diku e jepte gabim “Triana” por në vazhdim po të ndiqet rruga, më poshtë në hartë del e qartë, “Tirana”)”, “Rruga Vlora”, (Valona)”…
Kërshëria më shtyu të kërkoj me gjatë dhe nga kërkimet mësova se Hualpen është një qytet në jug të Kilit, është pjesë e Provincës Concepción, Regjionit të Bio Bio… Emrat e rrugëve të atij qyteti janë vëne ashtu sepse të parët ata që themeluan qytetin kishin qenë emigrantë që kanë ardhur nga disa shtete europiane dhe emrat i kane vendosur sipas vendeve të tyre të origjinës, nga kishin ardhur emigrantët!… Sipas historikut të qytetit emigrantët thuhet se kishin anglezë, skocezë, francezë, çekë dhe jugosllavë… Në faqen online të bashkisë thuhet se emigrantët nga Jugosllavia kishin qenë: “Kryesisht kroatë”?!… Dhe paskan zgjedhur emra qytetesh shqiptare?!… Si janë zgjedhur emrat e qyteteve shqiptare, për emra rrugësh në Hualpen Kili!? Një mister që meriton vemendje studiuesish të mirëfilltë, besoj!
Eh, ne shqiptarët e shkretë! Do kalojnë vite e vite derisa në të mbledhim historinë tonë shqiptare të shkapërdarë copa-copa në të katër anët e globit!… Edhe pse nuk përmenden shqiptarët si komunitet aty në themelimin e qytetit emrat e qyteteve shqiptare flasin vetë duke sheshuar çdo dyshim!?
Emra shqiptarë të rrugëve nëpër perëndim ka plot në fakt, na janë përmendur këto fakte nga i madhi Faik Konica, i cili gjatë viteve që jetoi në Bruksel ngulmoi të gjente shtëpi në “Rue d’Albanie” (”Rruga e Shqipërisë”) që gjendet edhe sot e kësaj dite në kryeqytetin evropian… Dihet miqësia që ka pasur Konica me poetin e madh freng, Gijom Apolonieri dhe njëherë kur po lexoja biografinë e Francis Steegmuller, që është studiuesi më i njohur i poetit të madh francez Gijom Apolonierit, (Guillaume Apollinaire 26 gusht 1880 – 9 nëntor 1918)… ndesha në një dëshmi mjaft inetresante lidhur me Konicën dhe rrugën me emrin Shqipëria…Në faqen 92 të librit shkruhej :”Megjithatë ashtu si kuptohej liria në Bruksel, nuk e kënaqte atë, (Konicën, shën.im), më shumë se Parisi. Një ditë ai u fut në telashe me një polic që e ndaloi në rrugë:
-”Kombesia juaj?”-e pyeti polici…
-”Shqiptare!”…
-”Adresa?”…
-”Rruga Shqipëria!”…
-Profesioni juaj?”…
“Botues i gazetes “Shqiperia”, (“Albania!”)…
“Në do ta dish, unë me të vërtetë nuk ju besoj juve!”-i tha polici dhe kështu patrioti shqiptar e kaloi natën në stacionin policor’… Fragment nga faqja 92 e librit studimor, “Apollinaire; Poet Among The Painters”… “Apoloniere; Poeti mes piktorëve” e autorit Francis Steegmuller…
Dëshmi të tjera për emra rrugësh nëpër perëndim kemi plot, ”Rue d’Albanie” në disa qytete në Francë, ”, po ashtu ne Quebec, (Kuebek) Kanada, ka në Afrikën e Jugut në Malmesbury, Cape Town e deri në Filipinet e largëta!?… Po ashtu në USA në disa qytete ka rrugë ose avenue të emertuara “Albania”, ”Albania Street’ ose “Albania Avenue”, më e famshmja është një në Orlando në destinacionin turistik numër një në botë, siç është Disney World! Në Itali në disa qytete ka emra shqiptarë të rrugëve, në Romë ka edhe “Piazza Albania”…Në Angli në Londër ka rrugë me ermrin Shkodër, ”Scutari Road”…
Të gjitha këto të dhëna meritojnë vëmendjen e studiuesve…, shkruan kjo gazetë.
Nga: Ilir SECI
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘’Ditët e kujtesës’’, ndërgjegjësim mbi diktaturën komuniste
