Jeta në Bruksel është bërë tepër emocionuese për diplomatët britanikë.
Para Brexit, ata kishin nevojë për durim për të bërë pazar për politikat e mërzitshme dhe të ndërlikuara. Tani jo më.
Që nga përfundimi i largimit të saj nga BE në fillim të vitit, qeveria britanike ka ndryshuar sjellje me kolegët e saj të mëparshëm. Filloi duke refuzuar të ofrojë statusin e ambasadorit për njeriun e BE në Londër.
Më pas ajo tejkaloi në mënyrë të njëanshme pjesët e marrëveshjes së saj mbi Irlandën e Veriut, duke shkaktuar apopleksi në Komisionin Evropian, i cili e akuzoi atë për shkeljen e ligjit ndërkombëtar.
Me largimin nga BE, Britania gjithmonë do të përballej me një zgjedhje: a duhet të jetë më shumë si Zvicra apo Turqia?
Vendet që janë fqinjë me bllokun më të madh ekonomik në botë ose duhet të pranojnë epërsinë e tij ose të përpiqen ta luftojnë atë.
Zvicra dhe Turqia përfaqësojnë më së miri këto dy mundësi.
Zviceranët, të cilët kanë disa marrëveshje me BE, mund të ankohen për dominimin e BE mbi çështjet e tyre, por në fund të fundit pranojnë ndërhyrjen.
Turqia ka një marrëdhënie shumë më të thjeshtë: një bashkim doganor që lejon mallrat të lëvizin relativisht lirshëm.
Megjithatë qeveria e Presidentit Rexhep Tajip Erdogan lufton Evropianët në çdo mundësi.
Britania mund t’i kishte zgjedhur të dyja.
Theresa May, kryeministre në vitet 2016-2019, u kënaq me shëtitjen në Alpe dhe e pa BE-në me realizmin zviceran.
Sapo të dalë jashtë bllokut, llogariti ajo, Britania do të kërkonte ende të ndikonte në të, duke futur veten në gjithçka, nga politika e jashtme te ligjet për mbrojtjen e të dhënave në të njëjtën mënyrë që Zvicra lidhet me rregulla të ndryshme të BE.
Plani ishte për të bërë miq dhe për të ndikuar tek njerëzit, me një diplomaci që kompensonte humbjen e një vendi në tryezë.
Sidoqoftë, pasardhësi i May, Boris Johnson, pasardhësi krenar i një politikani osman, ka marrë një qasje shumë më turke.
Ai e çoi Britaninë jashtë BE-së dhe në një marrëveshje të lirë dhe mjaft të cekët të tregtisë së lirë me të.
Ai e sheh Evropën si një rival sovran dhe diplomatët e tij ndjekin shembullin e tij.
Britania zbuloi anën rebele mjaft vonë. Pasi votoi të largohej në 2016, ajo vazhdoi të respektojë rregullat e bllokut.
Zyrtarët britanikë ndoqën takimet. Por tani jo më.
Kërcënimet për të prishur marrëveshjet e rëna dakord ishin të shpeshta. Është një taktikë që zyrtarët e be që negociojnë me Turqinë do të njohin, duke pasur parasysh kërcënimet e përsëritura të Erdogan për të përfunduar një marrëveshje me BE mbi refugjatët. Turqia e ka luajtur këtë lojë për një kohë të gjatë.
Përkundrazi, Britania është ende duke eksperimentuar. “Është si një adoleshent që vë në dyshim identitetin e tyre”, thotë një eurokrat paksa patronizues.
Asnjëra palë nuk dëshiron ose pret një partneritet më të ngushtë së shpejti.
Britania është e lumtur të heqë dorë nga BE pasi nuk rrezikohet shumë.
Procedurat e shkeljeve të reja, të cilat mund të rezultojnë në gjoba, nuk paraqesin shumë kërcënime.
Sanksionet e tjera janë po aq të qarta.
Kërcënimi për të tërhequr një ofertë që nuk ka synuar të bëhet realitet, siç mund të dëshmojë qeveria turke.
Turqia nisi aplikimin e saj për t’u bashkuar me BE në 1987.
Ai e di që perspektivat e tij për t’u bashkuar me bllokun janë inekzistente dhe sillet në përputhje me rrethanat.
Në Evropë gjeografia është fat. Të gjitha palët janë të lidhura me njëra-tjetrën, pavarësisht nëse qeveritë e tyre e pranojnë atë.
E konsideruar jo mjaft evropiane nga ata në Bruksel, është njëkohësisht shumë e vogël për të paraqitur një sfidë, por shumë e madhe për t’u .
Kjo gjithashtu përbën një enigmë për be-në. Ndryshe nga Zvicra, të dy Britania dhe Turqia janë partnerë ushtarakë, jo vetëm partnerë ekonomikë.
Të dy janë anëtarë të NATO. Problemet më të ngutshme strategjike të BE-së, duke përfshirë një Afrikë të paqëndrueshme të veriut dhe një Rusi që ndërhyn, do të zgjidhen më lehtë nëse Turqia dhe Britania janë brenda.
Megjithatë, mund të dalë edhe më e vështirë për BE-në të ndërtojë një marrëdhënie konstruktive me Britaninë sesa me Turqinë. Në fund të fundit, BE nuk interesohet shumë për fatin e Turqisë për sa kohë që ajo mbetet e qëndrueshme.
Në rastin e Britanisë dhe be-së, secila palë ka nevojë për palën tjetër për të luftuar (edhe nëse asnjëra palë nuk do ta pranojë këtë).
Për Evropën, Britania duhet të jetë në mënyrë të dukshme më keq si rezultat i largimit nga blloku.
Për qeverinë britanike, dhimbja e largimit nga BE duhet të shihet se ia vlen.
Kjo është më e lehtë të pretendosh nëse BE nuk arrin të bëhet fener i lumturisë transnacionale. Konflikti është i pashmangshëm.
Ata që shpresojnë për një marrëdhënie të mërzitshme nuk kanë fat.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Economist/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Le Monde’: Erdogan s’do heqë dorë nga qëllimet e tij!
‘Ndarja’ e Turqisë nga Perëndimi, aspak e papritur
‘Greqia ka shumë aleatë’, Mitsotakis i përgjigjet Erdoganit
