Pyetja e vetme më e rëndësishme në lidhje me një luftë të mundshme mbi Tajvanin midis Shteteve të Bashkuara dhe Kinës është nëse një konflikt i tillë mund të mbetet jo-bërthamor.
Megjithatë, kur Presidenti Joe Biden deklaroi përsëri në maj se Amerika do të mbronte ishullin në rast të një sulmi kinez, askush nuk pyeti nëse kjo do të thoshte se ai ishte i gatshëm të rrezikonte një shkëmbim bërthamor me Pekinin.
Nëse opinioni i elitës së politikës së jashtme të Uashingtonit është i saktë – se një luftë e tillë nuk është më thjesht e mundur, por e mundshme – atëherë vlerësimi i një rreziku të tillë duhet të jetë në krye të çdo diskutimi.
Që nga përdorimi i parë i armëve atomike gati tetë dekada më parë, asnjë fuqi e armatosur bërthamore nuk ka luftuar ndonjëherë me një tjetër në një konflikt të madh.
Gjatë Luftës së Ftohtë, Amerika dhe Bashkimi Sovjetik zhvilluan luftëra të drejtpërdrejta dhe të tërthorta, por shmangën konfliktin e drejtpërdrejtë konvencional që mund të ishte përshkallëzuar. Besueshmëria e ombrellës bërthamore të Amerikës dhe premtimet për “parandalim të zgjeruar” vihen në pikëpyetje rregullisht nga aleatët jo-bërthamorë.
Është gjithashtu arsyeja që NATO ishte kaq e kujdesshme në reagimin ndaj pushtimit rus të Ukrainës në fillim të këtij viti.
Sapo mbaroi lufta e ftohtë, shumë në SHBA supozuan se epoka e krizës së raketave Kubane kishte mbaruar, e theksuar nga mbyllja e Komandës së frikshme Ajrore Strategjike në 1992. Armët bërthamore nuk u larguan kurrë, natyrisht, dhe SAC përfundimisht u shndërrua në Komandën Strategjike të SHBA.
Megjithatë, vendi iu kthye një brezi tjetër luftërash në Lindjen e Mesme dhe kundër terrorizmit global.
Por politikëbërësit dhe publiku amerikan nuk mund ta injorojnë më faktin se ka lindur një epokë e re bërthamore. Shpërthimi i luftës së Vladimir Putinit në ditët e para të luftës në Ukrainë zbuloi se agresorët autoritarë të armatosur me armë bërthamore mund të mos frenohen.
Ndërsa Pekini e konsideron Tajvanin territorin e tij sovran, nuk mund të ketë siguri se një konflikt do të mbetet konvencional. Mos bëni asnjë gabim, kjo nuk do të ishte një përplasje e vogël. Kontrolli mbi Tajvanin ka qenë shqetësimi kryesor i politikës së jashtme dhe strategjik i CCP që kur Mao Ce Duni mori pushtetin në 1949.
Shumë do të varej nga mënyra se si shpërtheu një luftë e tillë, nëse ishte e qëllimshme apo aksidentale, dhe sa i përkushtuar do të ishte Uashingtoni për të mbrojtur ishullin. Por të gjitha pyetjet e vjetra të Luftës së Ftohtë në lidhje me kontrollin e përshkallëzimit bërthamor, sinjalizimin dhe daljen nga kontrolli do të hynin menjëherë në lojë.
Lojërat e luftës janë një gjë, por në botën reale, sapo një raketë amerikane godet territorin kinez, çështja e përshkallëzimit bëhet kritike. Sulmet hakmarrëse nga forcat raketore të Ushtrisë Çlirimtare Popullore kundër territorit amerikan pothuajse në mënyrë të pashmangshme do të pasonin, duke ndezur një spirale përshkallëzuese.
Është e mundur që kinezët të mos presin të zbulojnë nëse raketat e ardhura amerikane janë vërtet konvencionale, por do të godasin kapanonet e raketave bërthamore me bazë tokësore të Amerikës për të parandaluar një sulm të plotë.
Çdo përplasje e madhe do të ishte, në fakt, lufta e parë me raketa balistike midis fuqive të mëdha.
Amerikanët prej kohësh ndaluam çdo përgatitje për mbrojtjen civile dhe publiku është krejtësisht i papërgatitur për t’u sulmuar me raketa. Një përshkallëzim i tillë do të ushtronte presion të madh mbi udhëheqësit amerikanë për të goditur edhe më fort objektivat kinezë, duke rrezikuar kështu një konfrontim të plotë.
Implikimet e një lufte në Tajvan janë të mëdha, por asnjë lider amerikan nuk duhet të angazhohet me guxim për të mbrojtur ishullin pa e kuptuar se një konflikt me Kinën mund të jetë si asnjë tjetër i luftuar në histori. Se sa larg është e gatshme të shkojë SHBA-ja duhet të flitet hapur dhe të vlerësohen në mënyrë të barabartë rreziqet e veprimit dhe mosveprimit. Ne duhet të mendojmë të pamendueshmen ose mund të përfundojmë duke paguar një çmim tragjik.
Shkrimtari është një bashkëpunëtor në Institutin Hoover të Stanfordit dhe autor i “Gjeopolitika e Re e Azisë”
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Kina e Xi Jinping mund t’ia arrijë ku Bashkimi Sovjetik ka dështuar”
“Mendimi i mirë” për Kinën nuk do t’i shërbejë SHBA-së
“Kina do të pushtojë Tajvanin deri në 2025”
