Mikroplastika ka depërtuar në çdo pjesë të planetit. Janë gjetur të varrosura në akullin e detit Antarktik, brenda zorrëve të kafshëve detare që banojnë në llogoret më të thella të oqeanit dhe në ujin e pijshëm në mbarë botën. Ndotja plastike është gjetur në plazhet e ishujve të largët dhe të pabanuar dhe shfaqet në mostrat e ujit të detit në të gjithë planetin. Një studim vlerësoi se ka rreth 24.4 trilion fragmente mikroplastike në rajonet e sipërme të oqeaneve të botës.
Por ato nuk janë vetëm të kudondodhura në ujë – ato janë të përhapura gjerësisht edhe në tokë në tokë dhe madje mund të përfundojnë në ushqimin që hamë. Padashur, ne mund të konsumojmë fragmente të vogla plastike me pothuajse çdo kafshatë që hamë.
Në vitin 2022, analiza nga Environmental Working Group, një organizatë jofitimprurëse mjedisore, zbuloi se llumi i ujërave të zeza ka kontaminuar pothuajse 20 milionë hektarë (80,937 km katrorë) tokë bujqësore në SHBA me substanca polifluoroalkil (PFAS), kimikate të cilat zakonisht gjenden në produktet plastike dhe nuk shpërbëhen në kushte normale mjedisore.
Llumi i ujërave të zeza është nënprodukti i mbetur pas pastrimit të ujërave të zeza komunale. Meqenëse është e shtrenjtë për t’u asgjësuar dhe e pasur me lëndë ushqyese, llumi përdoret zakonisht si pleh organik në SHBA dhe Evropë.
Rreth 8-10 milionë tonë llum ujërash të zeza prodhohen çdo vit në Evropë dhe afërsisht 40% e kësaj shpërndahet në tokat bujqësore.
Për shkak të kësaj praktike, toka bujqësore evropiane mund të jetë rezervuari më i madh global i mikroplastikës, sipas një studimi nga studiuesit në Universitetin e Cardiff. Kjo do të thotë midis 31,000 dhe 42,000 ton mikroplastikë, ose 86 trilion deri në 710 trilion grimca mikroplastike, ndotin tokën bujqësore evropiane çdo vit.
Studiuesit zbuluan se deri në 650 milionë grimca mikroplastike, me përmasa midis 1mm dhe 5mm, hynin çdo ditë në një impiant për trajtimin e ujërave të zeza në Uellsin jugor, në MB. Të gjitha këto grimca përfunduan në llumrat e ujërave të zeza, duke përbërë afërsisht 1% të peshës totale, në vend që të çliroheshin me ujin e pastër.
Numri i mikroplastikëve që përfundojnë në tokat bujqësore “është ndoshta një nënvlerësim”, thotë Catherine Wilson, një nga bashkautoret e studimit dhe zëvendësdrejtoresha e Qendrës së Kërkimeve Hidro-Mjedisore në Universitetin e Cardiff-it.
Përqendrimi i mikroplastikës në tokat bujqësore në Evropë është i ngjashëm me sasinë e gjetur në ujërat sipërfaqësore të oqeanit, thotë James Lofty, autori kryesor i studimit të Cardiff dhe një student i doktoraturës në Qendrën e Kërkimeve Hidro-Mjedisore.
Mbretëria e Bashkuar ka disa nga përqendrimet më të larta të mikroplastikës në Evropë, midis 500 dhe 1000 grimca mikroplastike përhapen në tokat bujqësore atje çdo vit, sipas kërkimit të Wilson dhe Lofty.
Një eksperiment i vitit 2020 nga agronomia e Universitetit të Kansasit, Mary Beth Kirkham, zbuloi se plastika shërben si një vektor për marrjen e kimikateve toksike nga bimët si kadmiumi.
Hulumtimet tregojnë gjithashtu se mikroplastika mund të pengojë rritjen e krimbave të tokës dhe të bëjë që ata të humbin peshë. Arsyet për këtë humbje peshe nuk janë kuptuar plotësisht, por një teori është se mikroplastika mund të pengojë traktin tretës të krimbave të tokës, duke kufizuar aftësinë e tyre për të thithur lëndë ushqyese dhe duke kufizuar kështu rritjen e tyre. Kjo ka një ndikim negativ edhe në mjedisin më të gjerë, thonë studiuesit, pasi krimbat e tokës luajnë një rol jetik në ruajtjen e shëndetit të tokës. Aktiviteti i tyre i gërmimit ajros tokën, parandalon erozionin, përmirëson kullimin e ujit dhe riciklon lëndët ushqyese.
Grimcat e plastikës gjithashtu mund të ndotin drejtpërdrejt të korrat ushqimore. Një studim i vitit 2020 gjeti mikroplastikë dhe nanoplastikë në fruta dhe perime të shitura nga supermarkete dhe në prodhime të shitura nga shitës vendas në Catania në Siçili, Itali. Mollët ishin fruti më i kontaminuar dhe karotat kishin nivelet më të larta të mikroplastikës në mesin e perimeve të marra në kampion.
Analiza zbuloi se pjesa më e madhe e plastikës u grumbullua në rrënjët e bimëve, me vetëm një sasi shumë të vogël që udhëton deri në lastarë. “Përqendrimet në gjethe janë nën 1%,” thotë Peijnenburg. Për perimet me gjethe si marulet dhe lakra, përqendrimet e plastikës ka të ngjarë të jenë relativisht të ulëta, por për perimet me rrënjë si karotat dhe rrepat, rreziku i konsumimit të mikroplastikës do të ishte më i madh, paralajmëron ai.
Se çfarë efekti ka ky grumbullim i plastikës në ushqimin tonë, në shëndetin tonë, është më pak e qartë.
Nevojiten kërkime të mëtejshme për ta kuptuar këtë, veçanërisht pasi problemi do të bëhet më i madh.
Ndikimet në shëndet
Ndërsa ndikimi i gëlltitjes së plastikës në shëndetin e njeriut nuk është kuptuar ende plotësisht, tashmë ka disa kërkime që sugjerojnë se mund të jetë i dëmshëm. Studimet tregojnë se kimikatet e shtuara gjatë prodhimit të plastikës mund të prishin sistemin endokrin dhe hormonet që rregullojnë rritjen dhe zhvillimin tonë.
Kimikatet e gjetura në plastikë janë lidhur me një sërë problemesh të tjera shëndetësore, duke përfshirë kancerin, sëmundjet e zemrës dhe zhvillimin e dobët të fetusit. Nivelet e larta të mikroplastikës së gëlltitur mund të shkaktojnë gjithashtu dëmtime qelizore që mund të çojnë në inflamacion dhe reaksione alergjike, sipas analizave nga studiuesit në Universitetin e Hull, në MB.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
6 ushqime që nuk kanë skadencë
