Ndërsa lufta ruso-ukrainase po bën një vit, intensiteti i saj i vazhdueshëm ngre shqetësimin midis politikëbërësve të ndryshëm në SHBA dhe Evropën Perëndimore nëse sanksionet kundër Moskës po arrijnë rezultate të dëshirueshme. Pavarësisht vendosjes së sanksioneve perëndimore, nuk ka një fund të dukshëm të pushtimit në horizont, dhe as nuk ka ndonjë përpjekje serioze për negociata nga presidenti rus Vladmir Putin.
Sanksionet perëndimore ndaj Rusisë kanë ekzistuar shumë përpara “operacionit ushtarak special” të Putinit në Ukrainë. Sanksionet aktuale të SHBA-së ndaj Rusisë i paraprijnë inkursionit më të fundit ushtarak të Moskës në Ukrainë, duke filluar me një Urdhër Ekzekutiv të Presidentit Obama në 2014, që autorizoi sanksione ndaj individëve dhe subjekteve përgjegjëse për shkeljen e sovranitetit dhe integritetit territorial të Ukrainës, ose për vjedhjen e pasuritë e popullit ukrainas. Urdhrat pasardhës ndaluan importimin e hidrokarbureve, bujqësisë dhe mineraleve nga Rusia. Ata më tej i penguan personat amerikanë të bënin biznes me elitat e lidhura me Kremlinin.
Por, qeveria ruse ka zbatuar disa politika për të zbutur ndikimin e sanksioneve. Për vite me radhë, Putini ka ndërtuar mbrojtjen ekonomike të Rusisë në mënyrë që ajo të jetë në gjendje t’i rezistojë çfarëdo mase që imponon Perëndimi – të quajtur Strategjia e Fortesës së Rusisë. Që nga viti 2014, Putin ka aspiruar për vetë-mjaftueshmërinë ekonomike ruse dhe është përpjekur të sigurojë që Perëndimi nuk mund të ushtrojë kurrë kontroll ekonomik mbi vendin e tij. Strategjia e Fortesës së Rusisë kërkon që Rusia të diversifikojë ekonominë e saj larg naftës dhe gazit, dy mallra të paqëndrueshme, dhe të pakësojë varësinë nga teknologjia dhe tregtia perëndimore.
Strategjia ka dhënë njëfarë suksesi pasi Rusia është disi më pak e varur nga të ardhurat nga hidrokarburet në krahasim me vitin 2019. Fitimet e naftës përbënin nëntë për qind të PBB-së së saj, nga pesëmbëdhjetë për qind më pak se kur Putin mori detyrën. Ndërmjet viteve 2010 dhe 2019 industria e shërbimeve të Rusisë u rrit me shtatë pikë përqindje në raport me PBB-në.
Moska gjithashtu ka zhvilluar teknologji që funksionojnë në mënyrë të pavarur nga ato perëndimore. Moska ka ndjekur gjithashtu rrugë alternative të furnizimit tregtar nga vende si Kina, India, Turqia dhe Kazakistani për të pakësuar varësinë nga Evropa Perëndimore.
Por Kalaja sigurisht që ka vrimat e saj, pasi Rusia mbeti ende e përfshirë në një zinxhir furnizimi të ideve dhe teknologjive perëndimore në fillim të luftës. Në fakt, ekonomia ruse është ende shumë e varur nga Perëndimi dhe në disa industri si prodhimi i çipave dhe kompjuterët, Rusia mbetet tërësisht e varur nga pjesët amerikane. Pothuajse të gjithë gjysmëpërçuesit e avancuar që Moska përdor nga aplikimi civil në atë ushtarak kërkojnë “knoë-hoë” perëndimor. Kjo veçanërisht pengon aftësinë e Rusisë për të zhvilluar në mënyrë efektive luftën në Ukrainë.
Ushtria ruse është e varur nga mikroçipet për pajisje elektronike, pajisje ushtarake dhe teknologji raketore. Përballë një rënieje nëntëdhjetë për qind në importet e mikroçipëve, nuk ka gjasa që Kremlini të jetë në gjendje të përdorë mjaftueshëm pajisje jetike për funksionimin e forcave të tij të armatosura ose të plotësojë rezervat e tij të raketave me municione precize.
Për më tepër, mbyllja jashtë sistemit të transfertave financiare të SWIFT po e dëmton tregtinë me vendet e tjera. edhe pse Rusia drejtohet drejt partnerit të saj të Azisë Lindore – Kinës – për shumicën e tregtisë dhe të ardhurave, mbi pesëdhjetë për qind e transaksioneve ende përdorin monedhën amerikane pavarësisht iniciativave të politikës së dedollarizimit. Strategjia e Fortesës së Rusisë nuk ka qenë në gjendje të plotësojë humbjen e financimit dhe teknologjisë perëndimore për të mbështetur mirëmbajtjen e firmave ekzistuese të naftës dhe gazit. Rezervat e reja ruse në Detin Arktik nuk mund të zhvillohen pa teknologjinë perëndimore, e cila do ta privojë Moskën nga të ardhura të konsiderueshme në vitet në vijim. Riorientimi i eksporteve të gazit në Kinë do të marrë gjithashtu vite dhe investime në infrastrukturë të re për t’u zhvilluar pasi shumica e tubacioneve ruse të energjisë drejtohen drejt Evropës.
Dobësitë në aftësinë e Rusisë për t’i rezistuar reagimit perëndimor nga lufta në Ukrainë do të thotë se sanksionet kanë pa ndryshim një efekt të thellë në ekonominë ruse. Argumentet se sanksionet nuk kanë pasur efektet e tyre të dëshiruara janë të gabuara. Mbështetja në treguesit makroekonomikë për të përcaktuar efektivitetin e sanksioneve është mashtruese, pasi kur kontekstualizohen me Rusinë, këta faktorë tregojnë për një rubla të forcuar, tkurrje modeste të PBB-së ruse dhe papunësi relativisht të ulët. Megjithatë, këto shifra nuk pasqyrojnë domosdoshmërisht situatën në terren. Për shembull, papunësia ruse zyrtarisht është rreth 3.7 për qind, e barabartë me rreth 2.7 milionë rusë të papunë. Sigurisht një shifër e ulët, duke marrë parasysh dobësimin ekonomik ndaj të cilit pretendohet se Rusia po lufton. Megjithatë, në realitet, në fund të vitit 2022, pothuajse pesë milionë punëtorë rusë ishin subjekt i formave të ndryshme të papunësisë së fshehur dhe një numër i konsiderueshëm i punëtorëve rusë ishin në pushim pa pagesë. Dhjetë për qind e fuqisë punëtore ruse është pa punë të qëndrueshme, gjë që është e krahasueshme me nivelet ruse në vitet 1990 pas shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik.
Konfuzioni rreth efektivitetit të sanksioneve në fund të fundit rrjedh nga mungesa e qartësisë për qëllimet e tyre, e cila rrallë përshkruhet në një mënyrë të nevojshme. Vendet perëndimore me shumë gjasa nuk kanë synuar kurrë të përdorin sanksione për të detyruar Putinin të largohet nga Ukraina, megjithëse nëse një rezultat i tillë do arrihej, sigurisht që do të ishte i mirëpritur.
Perëndimi e kupton se Kremlini beson se po bën një luftë kundër një kërcënimi ekzistencial për sigurinë e tij kombëtare dhe angazhimi i tij ndaj luftës në Ukrainë është i palëkundur. Nxitja e një kolapsi ekonomik që të kujton Venezuelën apo Iranin pas vendosjes së sanksioneve të SHBA-së nuk është as objektivi. Rusia është ekonomia e 11-të më e madhe në botë dhe një kolaps i menjëhershëm ekonomik ka të ngjarë të rezultojë në një recesion ekonomik global dhe të ndalojë plotësisht importet globale të mallrave të ndryshme ruse, duke përfshirë grurin, plehrat dhe metalet.
Në vend të kësaj, sanksionet ka të ngjarë të synojnë të arrijnë qëllime alternative. Kjo përfshin dërgimin e një sinjali të fortë vendosmërie dhe uniteti kundër Kremlinit, degradimin e aftësisë së Rusisë për të bërë luftë dhe asfiksimin ngadalë të ekonomisë ruse për të larguar veprimet e ardhshme që kërcënojnë sovranitetin e kombeve të tjera. Për më tepër, sanksionet transatlantike kundër Moskës kanë mbetur të forta pavarësisht se disa vende evropiane po përballen me reagime ekonomike për sanksionimin e furnizimeve ruse të energjisë, gjë që ndoshta thekson arritjen më të madhe që sanksionet kanë arritur deri më tani – duke ngatërruar pritshmërinë e supozuar të Putinit se Perëndimi është i dobët dhe i ndarë. Por kur bëhet fjalë për konstatimin e vërtetë të efektit të plotë të sanksioneve në ekonominë ruse, kjo është diçka që do të duhen muaj apo vite për t’u materializuar.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A ka SHBA të tjera sanksione kundër Rusinë?
