Kanceri kolorektal i referohet kancerit që shfaqet në zorrën e trashë ose rektum. Ndërsa shkaqet e sakta të kancerit kolorektal janë të panjohura, disa studime sugjerojnë se zakonet dietike mund të luajnë një rol. Në veçanti, mendohet se marrja e mjaftueshme e fibrave dietike mund të ndihmojë në mbrojtjen kundër këtij lloji të kancerit.
Megjithatë, hulumtimi mbi lidhjen midis fibrave dhe kancerit kolorektal nuk ofron ende një përfundim të qartë.
Fibrat dhe kanceri kolorektal
Gjatë dekadave të fundit, disa studime kanë analizuar lidhjen midis marrjes së fibrave dhe rrezikut të kancerit kolorektal. Shumica e këtyre studimeve të vjetra, duke përfshirë studimet nga 1997 dhe 1998, zbuluan se njerëzit me konsum më të lartë të fibrave dietike kishin një rrezik më të ulët për t’u prekur nga kanceri kolorektal sesa ata që nuk hanin aq shumë fibra.
Se si fibra dietike mbron nga kanceri kolorektal nuk është kuptuar plotësisht, por disa mekanizma janë propozuar. Besohet se meqenëse fibra rrit masën e jashtëqitjes dhe zvogëlon kohën e kalimit, ajo ndihmon në parandalimin e kontaktit të zgjatur të kimikateve që shkaktojnë kancer me zorrën e trashë dhe rektumin.
Mekanizma të tjerë të sugjeruar që mund të ketë efekte antikancerogjene përfshijnë fermentimin bakterial të fibrave në zorrë në acide yndyrore me zinxhir të shkurtër, të tillë si butyrati. Komponimet e tjera bimore në ushqimet me fibra, të tilla si antioksidantët në fruta dhe perime, mund të kontribuojnë gjithashtu në mbrojtjen nga kanceri.
Sa fibra ju nevojiten?
Ajo që kualifikohet si një konsum “i lartë” i fibrave ndryshon në të gjitha hulumtimet, por shumë studime kategorizojnë nivelet e marrjes në rritje prej 10 gram në ditë ose një matje të krahasueshme. Për shembull, studimet mund të arrijnë në përfundimin se çdo 10 gram fibra në ditë zvogëlon rrezikun e kancerit kolorektal me një përqindje të caktuar.
Rekomandohet një konsum ditor i fibrave prej 30 gramësh në ditë për të reduktuar rrezikun e kancerit dhe sugjeron që çdo 10 gram fibra në ditë ul rrezikun e kancerit kolorektal me 7%.
Përveç efekteve të mundshme mbrojtëse kundër kancerit, marrja e mjaftueshme e fibrave, mund të ndihmojë në uljen e rrezikut të sëmundjeve të zemrës, diabetit dhe obezitetit.
Si të hani më shumë fibra?
Burimet më të mira të fibrave dietike përfshijnë:
frutat
perime
drithërat e plota
bishtajore
arra
fara
Dy llojet kryesore të fibrave në ushqime janë të tretshme dhe të patretshme. Disa ushqime janë veçanërisht të larta në një nga këto lloje, por shumica e ushqimeve të pasura me fibra ofrojnë një përzierje të të dyjave.
Për t’ju ndihmuar të arrini qëllimin për afërsisht 30 gram fibra dietike në ditë, këtu janë disa ushqime që duhet t’i përfshini në vaktet tuaja:
Frutat me fibra të larta: mjedra, dardha, banane, mollë, avokado, fruta të thata (të pa sheqerosur)
Perime të pasura me fibra: lakra brukseli, angjinarja, brokoli, bizelet e gjelbra, selino, kungulli
Drithërat integrale: tërshërë, kokoshka, elb, quinoa, bulgur, oriz kaf
Bishtajoret: thjerrëzat, qiqrat, fasulet e zeza, fasulet e bardha
Arra dhe fara: fara chia, fara liri të bluar, bajame, fëstëkë, fara susami
Për të rritur marrjen e fibrave, provoni t’i shtoni këto ushqime në vaktet tuaja gjatë gjithë ditës. Për shembull, mund të hani tërshërë me mjedra në mëngjes, brokoli me humus (i bërë me qiqra) me drekë dhe supë me thjerrëza për darkë.
Nëse zakonisht nuk hani një dietë të pasur me fibra, përpiquni të rrisni gradualisht marrjen e ushqimeve të pasura me fibra për të parandaluar efektet anësore si gazrat dhe fryrjen. Është gjithashtu e dobishme të pini shumë ujë kur rritni marrjen e fibrave për ta ndihmuar atë të lëvizë nëpër organizëm.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“M’dhemb shpina, s’bëj dot asgjë!” Urgjent tek mjeku nëse…
“Infermierja e shkollës më dërgoi urgjent në spital”
