Bonanza nuk mund të zgjaste përgjithmonë. Pas arritjes së vëllimeve rekord në muajt e fundit, pavarësisht embargove perëndimore, pakësimit të prodhimit vendas dhe rreziqeve të lundrimit në Detin e Zi, dërgesat e papërpunuara të Rusisë ranë në 3 milion fuçi në ditë (b/d) në gusht, rreth 800,000 më të ulëta se mesatarja prill-maj. dhe nën nivelet e paraluftës. Ata ka të ngjarë të mbeten nën nivel. Më 5 shtator, Rusia tha se do të zgjaste një shkurtim “vullnetar” prej 300,000 fuçi në ditë të shpallur fillimisht për gushtin deri në fund të vitit 2023 (baza për këtë reduktim është e paqartë).
Rënia e eksporteve e privon Kremlinin nga thesari pikërisht kur ai dëshiron të plotësojë arsenalin e tij ushtarak. Në gusht, të ardhurat nga taksat federale nga shitjet e papërpunuara ranë në vetëm 8 miliardë dollarë, nga 10 miliardë dollarë në korrik dhe 13 miliardë dollarë në gusht të vitit të kaluar, sipas vlerësimeve të Viktor Kurilov të Rystad Energy, një konsulencë (shih grafikun). Rubla, e cila ishte për një kohë të gjatë një tjetër simbol i qëndrueshmërisë ruse, është rrëzuar në afërsisht 100 për dollar, më e lira që nga pushtimi. Të dy rëniet kanë injektuar urgjencë në përpjekjet e Rusisë për të fituar më shumë para nga çdo pikë e naftës së papërpunuar që nxjerr. Tre lloje taktikash shfaqen në librin e ri të lojërave.
E para – ndjekja e çmimeve më të larta për më pak fuçi që shet – është përballur me vështirësi. Midis janarit dhe gushtit, çmimi i Urals, klasa kryesore e naftës së papërpunuar në Rusi, ishte mesatarisht 59 dollarë për fuçi, nga 83 dollarë në tetë muajt e parë të vitit të kaluar. Në pjesën më të madhe kjo ishte për shkak të një çmimi më të ulët global të naftës, i cili ra nga 104 dollarë në 81 dollarë gjatë periudhës. Por embargot perëndimore, të cilat ua bëjnë më të lehtë negocimin e blerësve të tjerë, si Kina dhe India, ndoshta kanë luajtur një rol gjithashtu. Kështu bëri edhe “kapaku i çmimeve” i G7, i cili ndalon transportuesit dhe siguruesit perëndimorë të lehtësojnë eksportet e naftës së papërpunuar ruse, përveç nëse karburanti shitet nën 60 dollarë për fuçi.
Megjithatë, kohët e fundit, strategjia e ndjekjes së çmimeve më të larta ka pasur njëfarë suksesi. Pritjet për kulmin e normave të interesit në Amerikë, si dhe shkurtimet e prodhimit si nga Rusia ashtu edhe nga Arabia Saudite, kanë ndihmuar në ngritjen e çmimit global të naftës, i cili u rrit mbi 90 dollarë për fuçi për herë të parë këtë vit më 5 shtator. Kjo përfiton Rusinë, e cila në muajt e fundit ka ndërtuar një flotë “gri” cisternash – shpesh anije të vjetra në pronësi të ndërmjetësve të panjohur në Gjirin Persik, Hong Kong ose Turqi – dhe një sistem sigurimesh të mbështetur nga shteti që izolon pjesën më të madhe të rrjetit të saj të shpërndarjes nga efektet e kufirit të çmimit. Ai po transporton gjithashtu më pak nga Deti i Zi dhe më shumë nga portet e tij balltike dhe lindore, ku shkeljet e sanksioneve janë më të vështira për t’u zbuluar. Që nga mesi i gushtit Urals ka qenë duke u tregtuar mbi 70 dollarë për fuçi.
Perëndimi nuk ka gjasa të shtyjë për zbatimin më të rreptë të kufirit të tij të çmimeve: ai dëshiron të mbajë rrjedhjen e naftës ruse për të shmangur mungesat e furnizimit më vonë këtë vit, nëse ekonomia globale rimëkëmbet. Prandaj, fitimet në çmimin e Uraleve duken të sigurta, edhe nëse do të jetë e vështirë të bindësh klientët të pranojnë zbritje më të vogla në krahasim me çmimin global të naftës. India këmbëngul se çmimi në rritje i Urals ka gërryer avantazhin konkurrues të klasës, veçanërisht në krahasim me naftën e papërpunuar të Gjirit. Kjo është pak e pasinqertë. Urals vazhdon të tregtojë me një zbritje solide prej 7 dollarësh për klasën më të lirë të naftës së papërpunuar saudite, vlerëson Kpler, një firmë e të dhënave, megjithëse është një përzierje superiore. Qëndrueshmëria e Indisë lë të kuptohet se ajo ndoshta ka dorën e sipërme në bisedime.
Ndërsa Rusia shet më pak naftë të papërpunuar, ajo po përpiqet gjithashtu të shesë më shumë nga nafta e saj e rafinuar premium – taktika e saj e dytë për të mbajtur të ardhurat në det. Për ta bërë këtë, ajo mund të përpunojë më shumë naftë bruto përmes rafinerive të saj duke mobilizuar kapacitetin boshe, të cilin Kpler e vlerëson në 10% të totalit. Analistët mendojnë se do të shtyjë pjesën më të madhe të mirëmbajtjes së planifikuar për këtë muaj për në vjeshtën e vitit të ardhshëm. Dhe po maksimizon rendimentet e naftës, një produkt shumë fitimprurës, në dëm të karburantit të avionëve. Në gusht, vendi eksportoi më shumë produkte të tilla “të pastra” sesa gjatë të njëjtit muaj në cilindo nga pesë vitet e fundit.
Ndërsa Rusia shet më pak naftë të papërpunuar, ajo po ashtu është e njëjtë nga nafta e saj e rafinuar premium – taktika e saj e dytë për të mbajtur të ardhurat në vend. Për ta bërë këtë, ajo mund të përpunojë më shumë naftë bruto përmes rafinerive të saj duke mobilizuar kapacitetin boshe, të cilin Kpler e vlerëson në 10% të totalit. Analistët mendojnë se do të shtyjnë shumë më tepër të mirëmbajtjes së tyre për këtë muaj për vjeshtën e vitit të ardhshëm. Dhe po maksimizon rendimentet e ka, një produkt shumë fitimprurës, në dëm të karburantit të avionëve. Në gusht, vendi eksportoi më shumë produkte të tilla si “të pastra” gjatë të njëjtit në cilindo nga pesë vitet e fundit.
Rusia gjithashtu ka filluar të dërgojë më shumë ngarkesa përmes Arktikut, gjë që mund të ulë koston e dërgesave në Kinë. Rruga është 30-45% më e shkurtër se ato që nisen nga deti Baltik dhe Barents. Të dhënat e Kpler tregojnë një rritje tetëfish të cisternave ruse të papërpunuara që përdorin këtë rrugë në vitin 2023. Lundrimi në Arktik është i mundur vetëm në verë dhe në fillim të vjeshtës, por Rusia, duke vënë bast mbi ngrohjen globale, synon lundrimin gjatë gjithë vitit deri në vitin 2025. Kjo mund të vijë shumë vonë për të mbështetur përpjekjet e luftës. Pjesa më e madhe e asaj që do të vendosë për të ardhurat nga eksportet e Rusisë në periudhën e përkohshme – duke filluar me gjendjen e ekonomisë globale – mbetet jashtë kontrollit të saj.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “The Economist“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A është lufta e Putinit, që po i rrit çmimet?!
A do ketë Evropa drita këtë dimër?
