Tranzicioni i energjisë është vlerësuar të kushtojë më shumë se 100 trilion dollarë deri në vitin 2050. Në fakt, sipas llogaritjeve të Komisionit të Tranzicionit të Energjisë, një grupim drejtues biznesesh, do të kushtojë 110 trilionë dollarë.
Kjo do të përkthehej në 3.5 trilion dollarë në vit dhe do të përfaqësonte 1.3% të PBB-së globale të parashikuar për periudhën. Si përqindje e PBB-së, kjo shifër nuk duket veçanërisht mbresëlënëse ose e frikshme – një vlerësim i Deloitte e fikson koston e tranzicionit në 5-7 trilion dollarë në vit.
Ka shumë vlerësime të kostos së tranzicionit dhe perspektiva të ndryshme për PBB-në globale, por mund të thuhet me siguri se kur flasim për tranzicionin, flasim për triliona që duhen shpenzuar çdo vit. Dhe duket se shumë investitorë dhe shumica e konsumatorëve të rregullt nuk janë të gatshëm të mbajnë mbi supe barrën.
Përpara COP28 të këtij viti, i cili filloi në Dubai të enjten, Reuters raportoi se avokatët e tranzicionit ishin të shqetësuar për normat e larta të interesit, të cilat e bënë koston e kapitalit më të shtrenjtë, duke kërcënuar të tkurrte entuziazmin e tranzicionit midis financuesve të mundshëm.
“Jam shumë i shqetësuar. Ajo që dikur ishte e disponueshme në Libor plus 50 (pika bazë) ose Libor plus 100 nuk është më e disponueshme me ato tarifa,” tha për Reuters Gauri Singh, zëvendësdrejtor i përgjithshëm në IRENA.
Në të vërtetë, normat më të larta të interesit janë fajësuar nga kompanitë e erës dhe diellit për kostot e tyre më të larta dhe ekonominë gjithnjë e më problematike, veçanërisht për erën në det të hapur. Ata janë fajësuar gjithashtu për kompanitë që kërkojnë subvencione më të larta nga qeveritë dhe gjithashtu çmime më të larta për energjinë e tyre elektrike – tarifat më të larta e kanë bërë një sfidë për të sjellë një fitim në shumë prej tyre.
Kapitali do të diskutohet me bollëk në COP28. Nëse palët e përfshira në diskutim do të jenë në gjendje të arrijnë një marrëveshje mbetet shumë e pasigurt. Ndërkohë, rrotat e ndryshme të tranzicionit duket se po veprojnë si rrotat e një karroce blerjeje me defekt.
Në SHBA, prodhuesit e makinave po humbasin para për automjetet elektrike sepse kërkesa është më e dobët se sa pritej. Në Evropë, industria është optimiste, duke parashikuar një rritje të shitjeve të automjeteve elektrike falë lançimit të shumë modeleve të reja të përballueshme. Nga ana tjetër, një ulje graduale e subvencioneve për EV në Gjermani nga 1 janari ka çuar në paralajmërime për shitje më të ulëta të EV dhe Raportet e Konsumatorëve sapo dolën me një raport që zbuloi se EV-të janë më pak të besueshme se makinat ICE. Të dyja mund të ndikojnë në perspektivën e shitjeve.
Në erën në det, siç është përmendur tashmë, telashet janë të shumta. Forma më e shtrenjtë e prodhimit të energjisë së erës gëzoi disa vite me interes të konsiderueshëm nga qeveritë e orientuara drejt tranzicionit, jo vetëm sepse zhvilluesit e projekteve premtuan energji elektrike të lirë. Tani, ky nuk është më rasti. Në vend të kësaj, zhvilluesit e erës në det të hapur po rezervojnë miliarda dëmtime, anulojnë projekte ose, siç u përmend, kërkojnë çmime më të larta.
Duket se normat më të larta të interesit – si dhe mungesat e pritshme në disa materiale kryesore – kanë ndikuar më shumë në industrinë e erës dhe diellit sesa kanë ndikuar në naftë dhe gaz. Drejtuesit e naftës dhe gazit po ankohen gjithashtu për norma më të larta interesi në SHBA, të paktën, por ata duket se po arrijnë të shtrydhin një prodhim rekord nga fushat e naftës pavarësisht kësaj.
Lista e shembujve është e gjatë. E shkurtra e saj është se tranzicioni po rezulton të jetë më i shtrenjtë. Për investitorët, zhvillimet e mësipërme janë shqetësuese nga këndvështrimi i kthimit. Për konsumatorët, derisa ato EV-të e lira të dalin jashtë linjës, kalimi nga ICE në elektrike nuk është me të vërtetë diçka që ata do ta bënin me kënaqësi. Dhe kur shihni lajme të tilla si ky raport që thonë se operatorët gjermanë të rrjetit do të jenë në gjendje të kufizojnë furnizimin me energji elektrike për pompat e nxehtësisë dhe karikuesit EV, çelësi fillon të duket edhe më pak tërheqës.
Duke folur për raportin e mësipërm, kufizimet e furnizimit do të kërkoheshin nga rrjetet e pamjaftueshme të mëdha. Investimi në rrjet është një element kryesor në çmimin e tranzicionit. Dhe njerëzit tashmë po kundërshtojnë linjat e reja të transmetimit, duke dëshmuar se përveçse të shtrenjta, tranzicioni do të jetë problematik edhe në mënyra të tjera.
“Duke vendosur një çmim – financiar ose të nënkuptuar – në një burim të lirë (klima), tranzicioni rrit kostot e prodhimit, pa asnjë garanci që ulja e kostove të energjisë përfundimisht do t’i kompensojë ato, ndërsa investimet që ai kërkon nuk rrisin kapacitetin prodhues. por gjithsesi duhet financuar”.
Kjo është sipas ekonomistit francez Jean Pisani-Ferry, i cili është një anëtar i lartë në institutin e ekspertëve për energjinë Bruegel, siç citohet nga Wall Street Journal. Pisani-Ferry shtoi, në një raport të fundit, se nëse kalimi në EV dhe pompat e nxehtësisë për të mbështetur tranzicionin kushton më shumë se versionet e tyre hidrokarbure dhe nëse qeveria rrit taksat për të paguar për pompën e nxehtësisë dhe subvencionet EV, konsumatorët përfundimtarë do të përfundonin më keq se. Do të ishte e vështirë të ngjallte entuziazëm për tranzicionin në një kontekst të tillë.
Ajo që do të ishte edhe më sfiduese është të bindeshin investitorët se nuk do të kishte asnjë ndryshim në politikat klimatike ndërsa qeveritë vijnë dhe shkojnë. Deri më tani, provat, të paktën në Evropë, tregojnë të kundërtën. Qeveria e re e Suedisë iu rikthye angazhimeve klimatike të asaj të mëparshme. Diku tjetër, partitë konservatore po fitojnë popullaritet, jo më pak me retorikën e politikave kundër klimës. Mbrojtësit e tranzicionit me të vërtetë e bëjnë punën e tyre.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “OilPrice.com“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Kufiri i çmimit të gazit nënkupton ndërprerje të plotë të furnizimit”
“AlJazeera”: Çfarë e pret botën në 2023?
