Në zgjedhjet e fundit të parlamentit evropian, dy partitë italiane që përbëjnë qeverinë populiste të parë të Evropës perëndimore konfirmuan se ende mund të marrin 50% të votave.
Por lajmi tronditës ishte se brenda koalicionit, mbështetja për Lëvizjen Pesë Yje u përgjysmua në 17%, ndërsa Lidhja e së djathtës dyfishoi pjesën e saj në 34% dhe u bë lojtari dominues në politikën italiane.
Si mundi “Pesë yjet”, të binte aq shumë dhe shpejt? Sa dëme mund të bëjë iluzioni i “marrjes së kontrollit” ndaj një vendi aq të varur nga tregjet ndërkombëtare për të financuar borxhin e saj të madh publik? Dhe më e rëndësishmja, çfarë do të mbetet nga shpresat e Italisë kur italianët gjejnë veten duke djegur një formulë politike pas tjetrës pa asnjë shenjë ndryshimi në rënien 20-vjeçare?
Këto pyetje i bëjnë shpesh vëzhguesit e politikës italiane, të cilët gjithnjë e më shumë shqetësohen se mosfunksionimi i Italisë mund të jetë ngjitës ndaj demokracive të tjera perëndimore.
Ato janë të njëjtat pyetje që i bëj vetes kur kaloj nëpër Trastevere, lagjen e Romës ku jetoj me familjen time.
Trastevere është zemra e qytetit të përjetshëm. Është e vetmja pjesë e qytetit që ka qenë e banuar vazhdimisht që nga perandoria romake. Regjizorët e filmit nga Woody Allen në Federico Fellini janë dashuruar me muret e tij të mbuluar nga dredhëzat dhe rrugët e ngushta me kalldrëm.
Por, për të gjithë shkëlqimin dhe magjepsjen që festohet nga ekrani i argjendtë, realiteti i sotëm i kthjellët është se shumë mbeturina dhe shumë makina e kanë bërë “bukurinë e madhe” të Romës të panjohur.
Kjo duhej të ndryshohej pas zgjedhjeve të fundit për kryetar komune në vitin 2016, kur lagja (e cila ndodh të jetë djepi tradicional i degës së Partisë Komuniste të Romës) ka votuar me shumicë dërrmuese për Virginia Raggi, kandidatja e lëvizjes Pesë yje.
Tre vjet më pas, zhgënjimi i madh është se asgjë nuk ka ndryshuar. Po, një sërë skandalesh detyruan disa nga ndihmësit e Raggi të jepnin dorëheqjen. Por ajo që më dhemb më shumë është se si duket se politika e pafuqishme është bërë në formësimin e jetës së përditshme.
Transformimi i vërtetë duhet të jetë se si një shoqëri mund të përdorë në mënyrë më efikase burime të pakta publike dhe private. Duhet të jetë ndryshimi i modeleve të prodhimit dhe të konsumit që kanë qenë të bazuara në teknologji si makina, por nuk janë më të përshtatshme për nevojat e sotme.
Ndryshimi i vërtetë do të kërkonte forma të reja të demokracisë që i mundësojnë të gjithëve që të angazhohen.
Italia ka qenë në shumë mënyra një laborator për krizën politike që ka përfshirë gjithë Evropën. Por është gjithashtu një nga vendet më të favorshme për të eksperimentuar me mënyrat për të zgjidhur këtë krizë.
Vetë thellësia e problemeve tona na bën italianët më të vetëdijshëm se evropianët e tjerë dhe më të lehtë për të pranuar rreziqet duke provuar zgjidhje më radikale.
Problemi është se ne kemi bërë gabim të mendojmë se politikanët janë ata që mund të sjellin ndryshime në shoqëri, ndërkohë që duhet të jetë bërë mjaft e qartë deri tani se ndryshimi mund të ndodhë vetëm nëse një numër mjaft i madh njerëzish marrin përgjegjësi për të.
Suksesi i aktorëve të ardhshëm politik të Italisë do të përcaktohen nga aftësia e tyre për të paraqitur një vizion që angazhohet me njerëzit dhe ofron qasje pragmatike për të bërë gjëra të vogla.
Për shembull, në Romë, nuk do të ishte një ide e keqe të kesh guximin të ndalosh të gjitha makinat private nga hyrja në qendrën historike dhe t’i zëvendësosh me mjete transporti kolektive ose të përbashkëta.
Turistët do të rizbulojnë muzeun më të madh në botë, ndërsa ne Romakët më në fund do të ndjejnë se komuniteti ynë do të hyjë në shekullin e 21-të.
Francesco Grillo është një ekonomist politik dhe drejtor i qendrës Vizioni.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do të marrë fund konflikti Itali-BE?
Shtohen tensionet Itali-BE
BE-Italisë: Mos u tregoni naivë me Kinën
