MENU
klinika

Nga Project Syndicate

Kjo është ‘mundësia e artë’ e Ukrainës

20.09.2019 - 15:45

Papritur, sondazhet e opinioneve zbulojnë se ukrainasit janë më optimistë për të ardhmen e tyre sesa janë qytetarët e shumicës së vendeve të tjera të botës.

Kjo do të jetë surprizë për shumë njerëz, duke marrë parasysh sfidat e shumëfishta të Ukrainës. E megjithatë është e justifikuar nga trajektorja aktuale politike e vendit.

Për dy dekadat e para pas rënies së Bashkimit Sovjetik, Ukraina ishte një nga shtetet pasardhëse më të dobët. Ndërsa Rusia fillimisht iu nënshtrua reformave ekonomike liberale dhe ka përfituar prej kohësh nga çmimet e larta të naftës dhe gazit, dhe shtetet baltike u pranuan në Bashkimin Evropian në 2004, Ukraina mbeti disi pas. GDP-ja për frymë e Polonisë fqinje tani është pothuajse pesë herë më e lartë se ajo e Ukrainës, edhe pse të dy filluan jetën pas-komuniste në afërsisht të njëjtën bazë ekonomike.

Megjithëse Revolucioni Portokalli i Ukrainës 2004 zbuloi një dëshirë të madhe për ndryshime, ai shpejt përfundoi në mosmarrëveshje të brendshme dhe zhgënjim.

Në fund të vitit 2013, Yanukovych pranoi kërkesat ruse që ai të ndryshonte Marrëveshjen e Asociimit të Ukrainës. Ukrainasit shpërthyen në zemërim, dhe regjimi Janukoviç u përgjigj me dhunë, duke vrarë rreth 100 njerëz në rrugët e Kievit. Por, duke mos ndalur protestat, Yanukovych përfundimisht u arratis në Rusi, e cila ndërhyri ushtarakisht.

Deri në pranverën e vitit 2014, Ukraina ishte lënë në harresë. Rusia kishte pushtuar dhe aneksuar Krimenë.

Por Ukraina përjetoi një rikuperim të jashtëzakonshëm. Në maj 2014, Petro Poroshenko fitoi presidencën. Ukraina filloi të luftonte, dhe Presidenti rus Vladimir Putin u detyrua të vendoste forca të ushtrisë ruse në krahinat lindore të Ukrainës, Donetsk dhe Luhansk.

Një armëpushim dhe një proces politik i përshkruar në Protokollin e Minskut që Shtatori shërbeu si një mbrojtje për Putinin dhe projektin e tij, megjithëse konflikti mbetet i pazgjidhur.  Sipas vlerësimeve të Kombeve të Bashkuara, luftimet kanë marrë jetën rreth 13,000 njerëz dhe kanë detyruar miliona njerëz të ikin.

Kapitulli i fundit në sagën e Ukrainës filloi në fillim të këtij viti, kur Volodymyr Zelensky, një komedianpa përvojë politike, arriti një fitore të papritur në zgjedhjet presidenciale.

Dhe në zgjedhjet parlamentare disa muaj më vonë, partia e tij e re politike fitoi një shumicë absolute. Kur bëhet fjalë për ndjekjen e reformave të vështira, Zelensky dhe ekipi i tij pozicionohen më mirë se çdo qeveri tjetër në historinë pas-Sovjetike të Ukrainës.

Zgjedhja e Zelenskyt pasqyron një dëshirë të thellë për ndryshime rrënjësore.

Fushata e tij u përqëndrua tek korrupsionini, keqtrajtimi ekonomik dhe konflikti i vazhdueshëm në lindje. Edhe pse Ukraina ka miratuar reforma më shumë se çdo vend tjetër evropian vitet e fundit, votuesit duan më shumë, dhe ata kanë besuar se Zelensky dhe ekipi i tij i ri janë ata që mund ta bëjnë këtë.

Zelensky ka përshkruar një program (ende të paqartë) të politikave radikale që synojnë zgjerimin e madhësisë së ekonomisë ukrainase me 40% në vitet e ardhshme. Ndërsa ai dhe këshilltarët e tij e kanë sqaruar, kjo do të kërkojë një rritje të konsiderueshme të investimeve të huaja, të cilat nuk do të realizohen derisa gjyqësori të shihet si ‘i pastër’ dhe efikas. Zhdukja e korrupsionit është një parakusht kryesor për rritjen ekonomike.

Një propozim ekonomik premtues do të zgjerojë pronësinë private të tokës, në mënyrë që të inkurajojë konkurrencën dhe inovacionin në sektorin e bujqësisë. Si shtëpi e një të tretës së “tokës së zezë” super-pjellore të planetit, Ukraina ka tejkaluar Rusinë si eksportuesi më i lartë i grurit në botë, dhe është furnizuesi i tretë më i madh i BE-së për ushqimet pas Shteteve të Bashkuara dhe Brazilit.

Zelensky dhe ekipi i tij tani po punojnë fort. Por e ardhmja e Ukrainës do të varet nga sa mirë e përdorin muajin e tyre të mjaltit politik për të zbatuar reforma të vështira.

Stuhitë do të jenë të pashmangshme. Por shenjat fillestare janë inkurajuese. Ukrainasit kanë të drejtë të jenë optimistë.

Carl Bildt ishte Ministri i Jashtëm i Suedisë nga 2006 në 2014 dhe Kryeministër nga 1991 deri në 1994, kur ai negocioi pranimin e Suedisë në BE. Si një diplomat i njohur ndërkombëtar, ai shërbeu si i dërguari special i BE-së për ish-Jugosllavinë, Përfaqësuesi i Lartë për Bosnjë dhe Hercegovinë, i Dërguari Special i KB në Ballkan dhe Bashkëkryetar i Konferencës së Paqes në Dejton. Ai është bashkë-kryetar i Këshillit Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë.