Irani sulmoi baat ushtarake të SHBA këtë javë pas vrasjes së gjeneralit të lartë iranian Qasem Soleimani në një sulm ajror amerikan, duke bërë që shumë të pyesin nëse situata do të çonte në luftë.
Zyrtarët nga të dy vendet kanë thënë se nuk po kërkojnë një luftë. Shumë ekspertë gjeopolitikë thanë që Irani , më shumë se SHBA, nuk mund të lejojë të nisë një luftë.
Kjo është pjesërisht për shkak të ekonomisë së dobët të Republikës Islamike pas sanksioneve.
Të dhënat për ekonominë e Iranit nga burimet zyrtare tregojnë se Irani nuk është i gatshëm për luftë.
Ekonomia në recesion
Sanksionet ndërkombëtare kanë shkatërruar për vite me radhë ekonominë e vendit.
Sanksionet u lehtësuan disi kur u ra dakord për një marrëveshje me gjashtë fuqitë kryesore në 2015 për të frenuar programin e saj bërthamore. Por Presidenti Donald Trump riktheu sanksionet e SHBA-së ndaj Iranit në vitin 2018, të cilat edhe një herë e dëmtuan ekonominë.
Sektori i naftës
Irani vlerësohet të ketë rezervat e katërta më të mëdha në botë në botë, sipas Bankës Botërore. Pjesa më e madhe e rritjes ekonomike të vendit dhe të ardhurave nga qeveria varen nga shitja e naftës së papërpunuar.
Por pati probleme në shitjen e naftës iraniane nga sanksionet amerikane që Trump riktheu dy vjet më parë. Kjo është një nga arsyet kryesore pse shumë, përfshirë Fondin Monetar Ndërkombëtar, presin që prodhimi dhe eksportet e naftës së papërpunuar iraniane të bien.
Problemet e tregtisë
Rënia e eksporteve të naftës iraniane dhe kufizimet ndërkombëtare të vendosura në sektorë të tjerë, të tilla si banka, miniera dhe detare, kanë bërë që tregtia të ketë probleme.
FMN vlerësoi se eksportet e vendit mund të binin nën importet e saj në 2019 dhe 2020.
Rritja e kostove të jetesës
Banka Qendrore e Iranit ka mbajtur një kurs të qëndrueshëm zyrtar të këmbimit prej 42,000 rials iraniane për dollarin amerikan. Por monedha është shumë më e dobët se ajo në tregun jozyrtar.
Monedha e dobët vendase kontribuoi në nivele të larta të inflacionit në Iran, për të cilat Banka Botërore tha se arriti në 52% në maj 2019. Kjo rrit kostot e jetesës në Iran në një kohë kur mungojnë mundësitë për punë.
Shkalla e lartë e papunësisë
Një pasojë kryesore e një ekonomie në rënie është rritja e shkallës së papunësisë, e cila është parë në Iran.
Mungesa e mundësive të punësimit mund të përkeqësojë varfërinë në Iran, tha Banka Botërore.
Zgjerimi i deficitit fiskal
Qeveria iraniane ka financa të kufizuara për të përcaktuar masa për të përmirësuar ekonominë e vendit. Kjo është përkeqësuar nga aktiviteti i përgjithshëm i ekonomisë dhe kufizimet e shitjes së naftës jashtë shtetit, për shkak të sanksioneve.
Kufizime të tilla fiskale do të kufizonin aftësinë e Iranit për të financuar një luftë, megjithëse disa ekspertë thanë që Teherani ende mund të rritë agresionin e tij kundër SHBA duke përdorur forcat e tij në të gjithë Lindjen e Mesme, që shtrihen nga Siria dhe Jemeni në Afganistan.
Përkthyer dhe përshtatur nga CNBC/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Këto do të jenë surprizat ekonomike dhe politike në 2020!
Luftë apo diplomaci? Kjo është dilema e Amerikës!
Vrasja e gjeneralit/ Irani gati të hakmerret!
