Italia është në linjë për të marrë materialin më të madh nga fondet e rimëkëmbjes pandemike të Bashkimit Evropian. Kushdo që ka ndjekur fatet e vendit në vitet e fundit do të falet për ngritjen e supeve: Ekonomia e tretë më e madhe e zonës euro ka një histori të dështimit të shpenzimeve të disbursimeve shumë më të vogla për shkak të burokracisë së saj të pashpresë të shtetit.
Por ka arsye të vërtetë për optimizëm këtë herë. Ndërsa Mario Draghi është një kryeministër i pazgjedhur, ish-presidenti i Bankës Qendrore Evropiane ka një zotërim të teknokratit për dështimet e vendit të tij dhe ai është i lirë nga prangat e politizimit të partive të përditshme dhe ashpërsinë ndëshkuese të regjimeve të mëparshme të BE. Ai përfaqëson shansin më të mirë të Italisë në dekada për të rregulluar administratën e saj publike dhe në këtë mënyrë të lëshojë zbavitjen e shpenzimeve që Italisë i duhet për të mbijetuar në ekonominë globale post-pandemike.
Vetë Draghi ka ekzekutuar numrat mbi problemin. Ai thotë se nga 47.3 miliardë euro (55.7 miliardë dollarë) e fondeve të BE-së të destinuara për Italinë nga 2014 në 2020, u përdorën më shumë se 3 miliardë euro, ose 6.7 përqind. Në vitin 2017 Italia kishte 647 projekte infrastrukturore në zhvillim por deri më sot dy të tretat e këtyre nuk janë përfunduar as gjysma.
Shtetet e kursyera veriore të BE shqetësohen se Roma do të harxhojë paratë e rikuperimit. Sfida më e madhe është nëse do ta investojë. “Objektivi kryesor” i Draghi është të bëhet i aftë të shpenzojë më shumë se 200 miliardë euro në grante dhe fonde të BE-së lidhur me pandeminë, dhe pastaj t’i shpenzojë mirë.
Se ai ka nevojë për të mësuar burokratët e Italisë se si të bëjnë punët e tyre tregon betejën e përpjetë në reformimin e ekonomisë së madhe më të dobët të zonës së euros. Italia, si vendet e tjera të BE, ka kohë deri në 30 Prill për të paraqitur plane se si do të përdorë fondet e pandemisë.
Për të pasur ndonjë shans suksesi qeveria e Draghi duhet të modernizojë shtetin jofunksional të Italisë. Administrata e gjerë publike e vendit ka qenë ndëshkimi i kryeministrave të njëpasnjëshëm. Duke punësuar 3 milion njerëz, tentakulat e saj shtrihen nga shkollat në ndërmarrjet shtetërore dhe të gjitha pikat ndërmjet tyre.
Prerja e burokracisë dhe shqetësimeve që mundojnë shërbimin civil është thelbësore për qëllimet e reformës së Draghi që synojnë rritjen e produktivitetit dhe rritjes së mjerueshme të Italisë: domethënë, rregullimin e regjimit të taksave të vendit, burokracinë e tij bizantine dhe gjykatat e tij të ngadalta. Shteti sklerotik mban shumë fajin që Italia renditet në vendin e 58-të nga 190 vende në sondazhin e Bankës Botërore “Të Bërit Biznes”. Vjen një e 97-ta e tmerrshme për sigurimin e lejeve të ndërtimit, e 98-ta për fillimin e biznesit, e 122-ta në zbatimin e kontratave dhe e 128-ta për rregullat e taksave.
Është një detyrë herkuliane, por ndoshta jo e pamundur. Së pari, Draghi gëzon mbështetje të fortë në Itali. Kjo është për shkak të qëndrimit të tij personal, por gjithashtu sepse politikanët e partisë së Italisë e kuptojnë se duhet ta mbështesin atë për të marrë një copë të papritur të pandemisë së BE. Kjo i jep atij një shans më të mirë për të fituar mbështetje për reformat e vështira sesa një tjetër kryeministër teknokrat italian, Mario Monti, i cili në 2011 kishte vetëm masat shtrënguese të BE për t’u ofruar qytetarëve. Tre nga federatat më të mëdha të bashkimit kombëtar të Italisë kanë nënshkruar një pakt me qeverinë e Draghi duke rënë dakord se reforma e administratës publike do të ishte një “katalizator i rimëkëmbjes”.
Së dyti, zgjedhja e Draghi e Renato Brunetta si ministër i administratës publike është mendjemprehtë. Brunetta, një nga rojet e vjetra politike të Italisë, mbajti rolin më parë nën Silvio Berlusconi. Në një nga pikat e pakta të ndritshme të asaj qeverie të dështuar, ai shtyu një fazë të parë të reformës dhe thirri administratën shtetërore “përtacë”.
Gjëja kryesore në favor të Draghi është një moment i duhur. Për shkak të masave shtrënguese dhe një brezi të punonjësve shtetërorë që arrijnë moshën e pensionit, administrata publike ka 300,000 vende pune për të mbushur. Kjo ofron shansin e rrallë për të rifreskuar radhët e humbura. Në administratën publike, mosha mesatare e personelit është 50.7 vjeç, 17 përqind janë më të vjetër se 60, dhe vetëm 3 përqind janë më të rinj se 30. Mesatarisht duhen katër vjet për të plotësuar vendet e punës. Një proces i errët i punësimit shpesh ka favorizuar personat e brendshëm sesa ata me aftësitë e duhura.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Bloomberg
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Çfarë mund t’i japë kryeministri i ri Italisë?
