“Është e vështirë për dikë që shkruan, të imagjinojë një mjedis më të neveritshëm”.
Ah, letrat!… Ç’mjet të fuqishëm kemi në dispozicion, për të shprehur gjithçka rreth vetes! Në të vërtetë, letrat e shkruara duhet të ekzistojnë, që kjo nevoja jonë urgjente të jetojë. Ato janë edhe më të vërteta, pasi i shkruajnë ata që e jetojnë katërcipërisht jetën, në kuptimin e mirë të fjalës, pa i kursyer asgjë asaj. Veçanërisht, shkrimtarët, që janë mjeshtër të shkëlqyer./Konica.al/Megjithatë, ka shkrimtarë e shkrimtarë. Meqenëse ka ata që kanë lindur me këmishë, duke pasur mundësi të shkruajnë gjithë jetën, duke shpenzuar shuma të konsiderueshme; dhe nga ana tjetër, ka nga ata që duhet të sajohen si të munden, duke cimbisur edhe qindarkën e fundit në kutinë e zemberekut të orëve të paarsyeshme dhe të paimagjinueshme. Kësisoj, edhe e kundërta mund të jetë ë vërtetë.
Sido që të jetë, këto fjalë të Anton Çehovit të shkruara nga Moska më 20 gusht 1883, drejtuar Nikolaj A. Lejkinit janë një shembull i përsosur dhe i mrekullueshëm:
“I shtrenjti Nikolaj Aleksandroviç,
ky mesazh është një nga më pak të suksesshmit. Shënimet janë të mërzitshme, historia nuk është me shije të hollë dhe është disi pa fantazi. Unë kam një temë më të mirë dhe do të kisha shkruar dhe fituar më shumë, por këtë herë fati më është kundërvënë. Po shkruaj në kushte të mjerueshme. Para meje kam veprën time joletrare, që më torturon pa mëshirë, në dhomën tjetër bërtet vajza e vogël e një të afërmi që na viziton, në dhomën tjetër gjyshi i lexon me zë nënës “Engjëlli i burgosur…”. Dikush ka karikuar harmonikën dhe dëgjon “Bukuroshja Elenën…”. Do të doja t’ia mbathja në fshat, por është prekja pas mesnate. Është e vështirë për dikë që shkruan, të imagjinojë një mjedis më të neveritshëm”.
Në fund të fundit, këtu, ai që të shkruan, lexues i dashur, duhet të rregullojë kuzhinën dhe të lajë enët e pista. Po afron ora dhjetë e mbrëmjes dhe mëngjesin tjetër na duhet të punojmë ende ulur, ende në një temperaturë të poshtër dhe kërcënuese prej katërmbëdhjetë gradësh. Pavarësisht gjithçkaje, jam shumë i lumtur që e pashë këtë letër të Çehovit të madh, pasi më nxit dhe më bën të ndihem më i qetë mes grackave të panumërta të realitetit që na imponon jeta. Ndihem më i qetë, nëse edhe Çehovit i neveritej edhe vetë letërsia:
“Shtratin tim e ka zënë një i afërm që ka ardhur nga jashtë, i cili çdo moment më afrohet dhe zë e flet për mjekësinë. ‘Fëmija sigurisht që ka dhembje në bark, prandaj bërtet…’. Për fatin tim të keq, unë studioj mjekësi dhe s’ka njeri që nuk e sheh të nevojshme “të diskutojë” mjekësinë me mua. Kushdo që është lodhur duke folur për mjekësinë, fillon një bisedë për letërsinë. Një mjedis i pakrahasueshëm. Qortoj veten, që nuk ia kam mbathur në fshat, ku, sigurisht, do të kisha fjetur derisa të ngopesha, do të kisha shkruar një histori për ty dhe, mbi të gjitha, do të më kishin lënë të qetë me mjekësinë dhe letërsinë […] Mirupafshim! Po mendoj se si dhe ku të gërhij. Kam nderin të jem, me respekt, Çehovi”.
Epo po, letrat, këto lojëra mendimi gazmor që i drejtohen atij dikujt tjetër, që, nëse do të jetë ndonjëherë, do të jetë në gjendje të na kuptojë, të na imitojë ose, më së shumti, të na përgjigjet; në pritjen instinktive dhe të menjëhershme të një përgjigjeje thuajse të pasjellshme dhe të sinqertë ndaj të vërtetës sonë, të ndarë dhe të zbuluar me ata që mendojmë se na njohin, kur, në vend të kësaj, do t’u duhet të zbulojnë ende gjithçka rreth nesh, sidomos për “mjedisin tonë të shëmtuar”./Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Libra të vegjël shkrimtarësh të mëdhenj
