Shumë vende po largohen nga Rusia, por njëra po afrohet më shumë: Turqia. Turistët dhe emigrantët rusë po derdhen në Stamboll dhe në vendpushimet bregdetare të vendit, duke rrëmbyer me mijëra prona. Rusia po ndihmon për të financuar një central bërthamor që kushton 20 miliardë dollarë në Akkuyu, në jug. Ndërsa shumë vende kanë shkurtuar eksportet në Rusi që nga pushtimi i saj në Ukrainë, Turqia është rritur me 60% në terma dollarë. Firmat perëndimore, të kufizuara nga sanksionet, duket se po përdorin Turqinë si ndërmjetës për të eksportuar në Rusi.
Politika e çuditshme monetare e Turqisë është një arsye pse vendi është kaq i prirur për paratë ruse. Pavarësisht rritjes së inflacionit në 80%, më 18 gusht banka qendrore e Turqisë uli normën e saj të interesit nga 14% në 13%—përgjigja e kundërt me atë që do të rekomandonte çdo ekonomist i arsyeshëm. Rexhep Tajip Erdogan, presidenti i Turqisë, dëshiron më pak kosto të huamarrjes në mënyrë që të frenojë ekonominë dhe kështu të përmirësojë shanset e tij në zgjedhjet verën e ardhshme. Por politika e lirshme monetare ka bërë që lira të bjerë. Ajo ka humbur tre të katërtat e vlerës së saj kundrejt dollarit që nga viti 2018, dhe një monedhë më e dobët shton vështirësitë e inflacionit të Turqisë duke rritur akoma më shumë koston e importeve.
Hyni në lojën kundër sanksioneve. Turqia ka nevojë të dëshpëruar për monedhat e huaja për të blerë lira në tregjet financiare, duke mbështetur kështu vlerën e monedhës pa rritur normat. Banka qendrore ka shpenzuar ndoshta dhjetëra miliarda dollarë në këtë mënyrë muajt e fundit. Rusia është duke notuar në valutë të fortë nga eksportet e hidrokarbureve dhe nuk ka miq dhe mallra të huaja. Eksportet turke në Rusi ndihmojnë në forcimin e rezervave valutore të zotit Erdogan, pasi eksportuesit tani duhet të shkëmbejnë disa nga të ardhurat e tyre të huaja me qeverinë për monedhën vendase. Pra, sanksionet dhe politika monetare e çmendur janë dy anët e së njëjtës medalje.
Politikanët amerikanë kanë sinjalizuar shqetësimin e tyre për strategjinë e Turqisë. Analistët paralajmërojnë se rrezikon sanksione dytësore. Por zoti Erdogan i sheh paratë si më të rëndësishme sesa marrëdhëniet e ngrohta me Perëndimin. “Ai ka një zgjedhje për të fituar,” thotë Timothy Ash nga BlueBay Asset Management. “Ai do ta çojë atë në kufi”.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga The Economist
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A mund të mbijetojë bota pa mallrat ruse?
Çfarë do të bëjë Rusia për të shitur naftën e saj të padëshiruar?
Çfarë ka ndodhur me çmimet e gazit?
