A po bëhet Mali i Zi, siç thotë publicisti Dragan Bursaç, “një lloj Republika Srpska jugore ose një njësi e re zgjedhore jozyrtare serbe”, ose siç duan të thonë ata, “Serbia e vogël në det”? Prej më shumë se dy muajsh ka pasur një luftë të ashpër për formimin e qeverisë së re mes presidentit Jakov Milatoviç dhe mandatarit, përndryshe kreut të Partisë së Evropës, Milojko Spajiç, më saktë për pjesëmarrjen e konservatorëve radikalë. nga koalicioni pro-serbo-pro-rus anti-evropian Za budu?nost Mali i Zi (ZBCG) në qeveri. Spajiç kishte rënë dakord me partitë e pakicës (boshnjakë, shqiptarë dhe kroatë) për qeverinë, me kusht që ZBCG anti-evropiane të mos ishte pjesë e saj .Zgjedhjet u mbajtën në qershor dhe fitoi partia Evropa Sad, e cila ishte pothuajse në prag të ndarjes për shkak të mosmarrëveshjeve të brendshme. Në fund fitues doli sërish Milatoviçi dhe Andrija Mandiç, duka çetnik dhe lider i opsionit të ekstremit të djathtë pro-serb. Ai do të jetë kandidat për kryetar të Kuvendit, që do të thotë pjesëmarrje në qeveri.
Pengesat në rrugën drejt NATO-s
Mandiç njihet se ishte kundër anëtarësimit të Malit të Zi në NATO, madje ai u dënua për pjesëmarrje në tentativën për grusht shteti në vitin 2016, kur shërbimi inteligjent rus donte të rrëzonte qeverinë në atë kohë për ta penguar atë të anëtarësohej në NATO. Sipas funksionit që kryen do të jetë anëtar i Këshillit Kombëtar për Mbrojtjen dhe Sigurinë dhe në tryezën e tij do të marrë raportet e inteligjencës nga selia e NATO-s! Mandiç, mbron revokimin e njohjes së Kosovës, afrimin me Rusinë dhe heqjen e sanksioneve për shkak të agresionit ndaj Ukrainës dhe kundërshton Deklaratën për gjenocidin në Srebrenicë. Duke qenë se presidenti Jakov Milatoviç pretendon se i mbështet të gjitha këto, është e habitshme pse ai insiston kaq shumë që Andrija Mandiç të jetë pjesë e qeverisë. Ministri aktual i Punëve të Brendshme, Filip Axhiç, është habitur nga vendimi i Spajiçit për Mandiçin, ndaj thotë: “Ose Spajiç nuk i di mjaftueshëm kompetencat e Kryetarit të Kuvendit dhe të gjitha organeve në të cilat do të jetë i përfshirë dhe aksesin në të dhënat që do të ketë si kryetar i Kuvendit, ose ndoshta ka hequr dorë nga plani fillestar kur bëhet fjalë për rrugën euroatlantike të Malit të Zi”.
Kërcënimet e SHBA dhe BE
Kujtojmë se Evropa tani ka njoftuar se do ta “fusë Malin e Zi në BE” pas pothuajse dy vjet e gjysmë pa progres në procesin e negociatave. Në çdo rast, pra do të jetë interesante se si do të reagojnë BE dhe SHBA ndaj kësaj kthese të ngjarjeve, të cilat e kanë bërë të qartë se “opsionet anti-evropiane që kundërshtojnë politikën e BE” nuk kanë vend në qeverinë malazeze, pasi kjo mund të çojnë në një ndryshim drastik në axhendën e politikës së jashtme. Për shkak të kësaj, partitë e pakicave kombëtare të boshnjakëve dhe kroatëve u larguan nga negociatat, ashtu si edhe disa nga shqiptarët, ndonëse përgjigja e tyre përfundimtare pritet në fillim të javës. Seanca në të cilën Mandiçi duhet të zgjidhet kryetar i Kuvendit, nëse gjërat nuk ndërlikohet, duhet tëmbahet sot dhe votimi për qeverinë e re në fillim të nëntorit. Spajiç dhe Milatoviç, përveç 46 votave të siguruara aktualisht, duan të paktën 3 të tjera për të marrë një shumicë me të cilën mund të emërojnë dhe zgjedhin lehtësisht gjyqtarë dhe prokurorë.
Roli i Serbisë
Nuk duhet anashkaluar fakti se presidenti serb Aleksandër Vuçiç, sapo filloi të flitej se partitë e pakicës do të hyjnë në qeveri, shprehu pakënaqësinë e tij të madhe dhe në ditën kur u njoftua se Andrija Mandiç do ta merrte Kuvendin, patriarku i PSC-së Porfirije ishte në Podgoricë dhe u takua me Presidentin Milatoviç. Sipas disa mediave të pavarura pro-malazeze, ata diskutuan edhe për regjistrimin e popullsisë, për të cilin Beogradi, KPS dhe opsionet pro-serbe këmbëngulin në këto kushte, dhe qëllimi i të cilit, siç thotë shkrimtari malazez Milorad Popoviç, është të “dëshmojë” se atje janë më së shumti serb në Mal të Zi. Prandaj, nuk është për t’u habitur që u shfaqën tabela me mbishkrimin “Krenar që jam serb”, në të cilat, ndër të tjera, shfaqeshin Ruder Boshkoviç dhe Baltazar Bogishiç.