Qeveria e Indisë ka thënë se planifikon të anulojë një pjesë të kushtetutës që i jep privilegje speciale Kashmirit të administruar nga ky shtet.
Artikulli 370, që u ofron Jamus dhe Kashmirit më shumë autonomi sesa vendeve tjera indiane, konsiderohet i ndjeshëm sepse është baza mbi të cilën Kashmiri i është bashkuar Indisë.
Pse është Kashmiri kaq i diskutueshëm?
Kashmir është një rajon që të dy, India dhe Pakistani thonë se është plotësisht i tyre.
Zona dikur ishte një shtet princëror i quajtur Jammu dhe Kashmir, por ajo u bashkua me Indinë në 1947 kur nën-kontinenti u nda në fund të sundimit britanik.
India dhe Pakistani më pas nisën luftë për të dhe secili kontrollonte pjesë të ndryshme të territorit. Ka pasur dhunë në anën e administruar nga India, shteti Jammu dhe Kashmir, për 30 vjet për shkak të një kryengritjeje separatiste kundër sundimit Indian.
Si ka nisur konflikti Indi-Pakistan?
Tensionet midis Indisë dhe Pakistanit janë në nivelin më të lartë në shumë dekada, dhe shumë kanë frikë se fqinjët e armatosur bërthamor janë në prag të një lufte tjetër mbi rajonin e Kashmirit.
Lufta e dy vendeve për Kashmirin filloi në vitin 1947. Pasi Pakistani mbështeti një kryengritje myslimane në shtetin mbretëror të Jammut dhe Kashmirit, sundimtari hindu i shtetit, Maharaja Hari Singh, vendosi të lëshojë territorin në Indi në këmbim të ndihmës së armatosur. Pasi popullsia e shtetit ishte kryesisht muslimane, Pakistani dërgoi trupa, të cilat India i kundërshtoi me më shumë trupa të vetët.
Lufta rezultoi në një ngërç, me ndihmën e Kombeve të Bashkuara që siguruan një armëpushim në vitin 1949. Si pjesë e marrëveshjes, shteti ishte i ndarë mes Indisë dhe Pakistanit, dhe mbeti kështu deri më sot.
Lufta nisi sërish në vitin 1965, kur Pakistani dërgoi trupa në një zonë të kontrolluar nga indianët për të inkurajuar vendasit që të revoltoheshin kundër “pushtuesve” të tyre. Por, në vend që të nxiste një rebelim, Pakistani nxiti një ofensivë të madhe nga India. Pasoi një luftë 17-ditore.
Të dyja palët luftuan përsëri në vitin 1971, ndonëse Kashmiri nuk ishte fokusi. Pas luftës civile në Pakistanin e atëhershëm, India filloi të mbështeste grupet rebele atje. Pakistani Perëndimor u detyrua të dorëzohej, dhe Pakistani Lindor u bë shteti i pavarur i Bangladeshit.
Pastaj, në vitin 1999, një shpërthim indo-pakistanez n• Kashmir shpërtheu, pasi Pakistani dërgoi trupa në rrethin e Kargilit të kontrolluar nga india. India reagoi me forcë, duke nisur sulme ajrore dhe duke kërcënuar luftën. Konflikti u ndërpre kur Presidenti i SHB.-së Bill Clinton e bindi kryeministrin e atëhershëm pakistanez Nawaz Sharif që të tërhiqte forcat e tij nga rajoni.
Ky konfrontim Indo-Pakistan, është kriza e parë në të cilën Amerika nuk ka luajtur një rol udhëheqës.
Kriza e mëparshme, e shkaktuar nga sulmet ndaj Indisë nga xhihadistët e lidhur me Pakistanin, nxiti delegacione të fuqishme amerikane që të shkonin në të dy vendet: në 2001 dhe 2008. Ata gjithashtu përfshinë drejtpërdrejt presidentin, përfshirë edhe në vitin 1999 Bill Klintonin. Në të kundërt, as Trump as Mike Pompeo, sekretari i shtetit, nuk duket se i kanë kushtuar shumë vëmendje krizës aktuale.
Pjesërisht, kjo reflekton marrëdhëniet në ndryshim të Amerikës me nënkontinentin. Deri kohët e fundit, ai kishte lidhje më të ngushta me Pakistanin, ish-aleatin dhe partnerin e tij të luftës së ftohtë, në luftën kundër terrorit. Megjithatë, ndërsa nevoja e Amerikës për pakistanezët është zvogëluar, me tërheqjen e saj në Afganistan, frustrimi rritur.
Ndërkohë, Amerika ka qenë shumë më e afërt me Indinë, të cilën e sheh si një kundërpeshë ndaj Kinës.
Ndërkohë, Amerika nuk ka treguar interes për mosmarrëveshjen e Kashmirit, që thotë se është çështje që të dy vendet e zgjidhin.
Çfarë ka ndodhur tani?
Në ditët e para të gushtit, në Kashmir dhjetëra mijëra trupa indiane shtesë u vendosën, një shtegtim i madh hindu u anulua, shkollat dhe kolegjet u mbyllën, turistët u urdhëruan të largoheshin, shërbimet telefonike dhe interneti u pezulluan dhe liderët politikë rajonalë u vendosën në arrest shtëpiak.
Por shumica e spekulimeve ishin që neni 35A i kushtetutës indiane, i cili i dha disa privilegje të veçanta njerëzve të shtetit, do të hiqej. Qeveria atëherë i habiti të gjithë duke thënë se po revokonte gati të gjithë nenin 370, i cili ka qenë baza e marrëdhënieve komplekse të Kashmir me Indinë për rreth 70 vjet.
Sa i rëndësishëm është neni 370?
Artikulli i lejon shtetit një sasi të caktuar autonomie, kushtetutën e vet, një flamur më vete dhe lirinë për të bërë ligje.
Si rezultat, Jammu dhe Kashmir mund të bëjnë rregullat e veta në lidhje me vendbanimin e përhershëm, pronësinëdhe të drejtat themelore. Mund të ndalojë gjithashtu indianët nga jashtë shtetit të blejnë pronë ose të vendosen atje.
Pse e bëri qeveria?
Kryeministri Narendra Modi dhe Nacionalistja Hindu Bharatiya Janata Partia kishin kundërshtuar prej kohësh nenin 370 dhe revokimin e tij ishte në manifestin zgjedhor të partisë 2019.
Ata argumentuan se duhej të hiqej për t’u integruar në Kashmir dhe ta vendosnin atë në të njëjtin nivel si pjesa tjetër e Indisë.
Kritikët e veprimit të së hënës po e lidhin atë me ngadalësimin ekonomik me të cilin India po përballet aktualisht, ata thonë se ajo siguron një devijim shumë të nevojshëm për qeverinë.
Çfarë ka ndryshuar në terren?
Kashmir nuk do të ketë më një kushtetutë të veçantë, por do të duhet t’i përmbahet kushtetutës indiane ashtu si çdo shtet tjetër. Të gjitha ligjet indiane do të zbatohen automatikisht për Kashmiris, dhe njerëzit nga jashtë shtetit do të jenë në gjendje të blejnë pronë atje. Qeveria thotë se kjo do të sjellë zhvillim në rajon.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
SHBA-së nuk i intereson konflikti Indi-Pakistan?!
Pse marrëdhëniet Indi-Pakistan nuk përmirësohen?
Çfarë i pengon marrëdhëniet Indi-Pakistan?
