Kur flitet për problemet me sundimin e ligjit në disa vende të BE-së, njerëzit, madje edhe zyrtarët e BE-së, mendojnë automatikisht se po i referohesh Hungarisë dhe Polonisë.
Pa dyshim, gjendja e demokracisë në të dy vendet është shqetësuese. Partitë e tyre qeverisëse populiste po ndërhyjnë në pavarësinë e gjyqësorit dhe rritin kontrollin shtetëror të institucioneve të tjera, përfshirë mediat.
Por një tendencë e tillë po ndodh kudo tjetër në BE.
BE-ja është përgjigjur duke nisur të ashtuquajturën procedurë të nenit 7, nganjëherë referuar si opsioni bërthamor, pasi mund të bëjë që një vendi t’i hiqen të drejtat e tij të votimit. Ajo gjithashtu ka ndjekur çështjet juridike kundër dy shteteve në gjykatën evropiane të drejtësisë.
Indeksi vjetor i sundimit të ligjit të Projektit të Drejtësisë dhe treguesit e qeverisjes botërore të Bankës Botërore tregojnë përkeqësim në vendet e tjera të BE-së, përfshirë Bullgarinë, Francën, Italinë dhe Greqinë.
Në Itali, procedurat gjyqësore zgjasin më shumë se pothuajse kudo tjetër në Evropë, dhe shumë kriminelë i shpëtojnë ndëshkimit për shkak të statutit të kufizimeve.
Por dobësia institucionale dhe pavarësia gjyqësore nuk janë aspektet e vetme të shtetit të së drejtës për të cilat BE duhet të shqetësohet.
Pavarësia e mediave, gjithashtu është gjithnjë e më shumë nën presion.
Ian Bond dhe unë argumentojmë në një raport të ri për Qendrën për Reformën Evropiane (Demokracia dhe Sundimi i Ligjit: Partneriteti i Dështuar?) se sundimi i ligjit nuk duhet të jetë një çështje lindje-perëndim: të gjitha shtetet anëtare duhet të trajtohen në mënyrë të barabartë.
Por nëse një raport i tillë materializohet, ai duhet të bazohet në të dhëna transparente dhe të verifikueshme nga një varg burimesh.
Komisioni gjithashtu duhet të jetë i përgatitur për të adresuar dobësitë institucionale, siç janë vonesat në gjykatë të shkaktuara nga mungesa e gjyqtarëve.
Buxheti i ardhshëm afatgjatë i BE-së, i cili përfshin 2021-2027, duhet, për shembull, të ndajë më shumë fonde për të ndihmuar në trajnimin e gjyqtarëve të rinj.
Partitë duhet të përballen me sanksione nëse shkelin ligjin. Kanë kaluar 10 muaj që kur PPE, e cila është grupimi më i madh në parlamentin Evropian, tha se do të shqyrtonte rastin e partisë qeverisëse të Hungarisë, Fidesz, të udhëhequr nga kryeministri i vendit, Viktor Orbán, por ende nuk ka ndërmarrë ndonjë veprim.
BE është një bashkësi në të cilën secili shtet anëtar zbaton rregullat e BE-së, dhe beson se të tjerët do të bëjnë të njëjtën gjë.
Kërcënimi demokratik nga një anëtar i BE-së i rrezikon të gjithë.
Për hir të miliona qytetarëve evropianë, të cilët përfitojnë nga këto politika, BE duhet të bëjë më shumë për të siguruar zbatimin e ligjit në të gjitha shtetet anëtare.
Agata Gostyńska-Jakubowska është një studiuese në Qendrën për Reformën Evropiane me qendër në Bruksel.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Guardian/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
BE “ndëshkon” rëndë Hungarinë
‘Martesa’ Itali-Hungari/ ‘Kali i Trojës’ për Evropën
BE kundër Hungarisë, për Soros
