“Atyre që thonë se nëse veprojmë kundër Iranit do të çojë në konflikt, unë u përgjigjem se një luftë e tmerrshme bërthamore do të shpërthejë nëse nuk e bëjmë.” Kjo ishte vetëm një copëz nga fjalimi historik i kryeministrit izraelit Benjamin Netanyahu, i cili në mars iu drejtua drejtpërdrejt popullit iranian për herë të parë në një intervistë për kanalin në gjuhën angleze “Iran International”, duke treguar sa e rrezikuar është bota nga një “holokaust atomik”.
Rreziku i përshkallëzimit
I njëjti mesazh iu dha kreut të Pentagonit Lloyd Austin që vizitoi Izraelin, ndërsa ambasadori i Azerbajxhanit mohoi zërat sipas të cilave vendi i tij kishte autorizuar përdorimin e njërës prej bazës së tij për të ofruar mbështetje logjistike për avionët izraelitë në një mision të mundshëm kundër Teheranit. Të shpërqendruar nga një luftë rraskapitëse në Ukrainë, bota duket se nuk i ka hapur ende sytë ndaj perspektivës së një përshkallëzimi bërthamor të afërt në Lindjen e Mesme. Alarmi i fundit erdhi në shkurt nga drejtori i CIA-s, William Burns, sipas të cilit Irani “për vetëm disa javë pasuroi uraniumin në 90% e më shumë”, mjaftueshëm për të ndërtuar një armë atomike.Ndërkohë një tjetër ngjarje, “shkrirja e akujve” mes Arabisë Saudite dhe Iranit me ndërmjetësimin kinez, “vodhi vëmendjen” nga ajo që po ndodh në Evropën Lindore. Ky afrim u përshëndet pozitivisht nga Perëndimi dhe Shtëpia e Bardhë. Reagimi i politikës izraelite ishte ndryshe, i përmbledhur mirë nga deklarata e liderit të opozitës Yair Lapid, i cili e përkufizoi marrëveshjen mes dy vendeve si “një dështim total dhe i rrezikshëm i qeverisë izraelite dhe një “shembje të murit mbrojtës që kemi filluar të ndërtojmë kundër Iranit”.
Trazirat e brendshme
Të dy vendet po përballen me momente trazirash të mëdha sociale: Izraeli për shkak të reformës së diskutueshme në drejtësi; Irani për trazirat pas vdekjes së Mahsa Amini, 22-vjeçares që humbi jetën ndërsa ishte në paraburgim për mosmbajtjen e duhur të hixhabit. Brishtësia politike e Izraelit reflektohet edhe në politikën e tij të jashtme. Thuhet se presidenti i Emirateve të Bashkuara Arabe, ka deklaruar një pezullim të çdo bashkëpunimi me Tel Avivin derisa Netanyahu të rimarrë kontrollin e qeverisë. Prandaj hipoteza forcohet se për të rifilluar qeverinë e tij, kryeministri izraelit mund të vendosë të mbyllë përfundimisht një marrëveshje me Iranin, duke i dhënë dritën jeshile një sulmi parandalues ??ndaj centraleve bërthamore.Për Netanyahun, lufta kundër fuqisë bërthamore iraniane është pothuajse një çështje personale. Nuk është hera e parë që kryeministri nxit idenë e ndërhyrjes kundër vendit të ajatollahëve. Ish-kryeministri Ehud Barak ka zbuluar se Netanyahu në fakt duhej të anulonte planet e sulmit tashmë në 2010 dhe 2011 dhe një operacion i ngjashëm u refuzua gjithashtu në 2012 sepse Izraeli në atë kohë ishte i përfshirë në stërvitje ushtarake me amerikanët dhe donte të shmangte një përfshirje të drejtpërdrejtë ushtarake të Uashingtonit kundër Teheranit.
Kumar i rrezikshëm
Makthi bërthamor ka qenë gjithmonë në qendër të shqetësimeve të Izraelit. Në fakt, forcat ajrore izraelite ndërhynë në qershor 1981 me Operacionin Babiloni duke bombarduar reaktorin Osirak në Irak dhe në shtator 2007 me Operacionin Orchard duke shkatërruar një fabrikë në ndërtim në al Kibar në Siri. Megjithatë, nuk krahasohen me kompleksitetin e një operacioni për të ndaluar programin bërthamor të Iranit.Në fillim të vitit, Izraeli dhe Shtetet e Bashkuara zhvilluan gjithashtu stërvitjen më të madhe të përbashkët ushtarake në Mesdheun Lindor. Drejtori i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike, Rafael Grossi, në një vizitë në Teheran, i hodhi “benzinë zjarrit”, duke folur për përparimin dhe “diskutimet konstruktive” mbi çështjen bërthamore. Duket si çështje kohe, dhe qeveria do ta gjejë veten në një krizë të paprecedentë, që mund të dalë jashtë kontrolli, duke vënë në rrezik gjithçka. Një kumar i rrezikshëm, që do të konsidonte në hapjen e një fronti të ri lufte me rezultate të paparashikueshme dhe pasoja shumë të rënda, jo vetëm për Izraelin.
