Artriti psoriatik (PsA) është një lloj artriti që prek disa njerëz me psoriasis, një gjendje autoimune e lëkurës që shkakton kruajtje dhe lëkurë që ngjan si me luspa. Ky lloj artriti shkakton nyje të fryra, të ngurtësuara ose të dhimbshme dhe tenton të përkeqësohet me kalimin e kohës.
Studiuesit nuk janë plotësisht të sigurt pse disa njerëz me psoriasis zhvillojnë artrit psoriatik. Shumë njerëz që e zhvillojnë atë kanë të prekur edhe të afërm të ngushtë, gjë që sugjeron një komponent të fortë gjenetik.
Tek njerëzit me artrit psoriatik, qelizat imune sulmojnë qelizat e shëndetshme në nyje dhe shkaktojnë inflamacion. Studiuesit kanë identifikuar disa gjene që mund të luajnë një rol në zhvillimin e këtij reaksioni imunitar. Duket se janë të përfshirë gjene të shumta.
Cila është lidhja midis artritit psoriatik dhe gjeneve?
Rreth 20 deri në 30 për qind e njerëzve me psoriasis zhvillojnë artrit psoriatik. Mesatarisht, simptomat e artritit psoriatik zhvillohen 10 vjet pas simptomave të lëkurës. Simptomat e lëkurës dhe të artritit zhvillohen në të njëjtën kohë në rreth 15 për qind të njerëzve.
Studiuesit janë ende duke u përpjekur të kuptojnë pse disa njerëz me psoriasis zhvillojnë artrit psoriatik, dhe të tjerët jo. Ka të ngjarë që një kombinim kompleks i faktorëve gjenetikë dhe mjedisorë të kontribuojë.
Rreth 33 deri në 50 përqind e njerëzve me artrit psoriatik kanë të paktën një familjar që gjithashtu e ka atë. Disa nga gjenet që lidhen me zhvillimin e artritit psoriatik janë në rajonin e antigjeneve të leukociteve njerëzore (HLA) të kromozomit të gjashtë. Ky rajon është i lidhur me funksionin imunitar.
Disa gjene jo-HLA të lidhura me funksionin imunitar janë identifikuar gjithashtu si kontribues të mundshëm.
Në një rishikim të studimeve të vitit 2021, studiuesit ekzaminuan të gjitha provat e disponueshme për të vlerësuar nëse ndonjë shënues gjenetik është i lidhur vazhdimisht me artritin psoriatik.
Ata nuk gjetën një nivel të fortë provash që ndonjë shënues gjenetik individual ishte i lidhur me artritin psoriatik. Midis shënuesve gjenetikë të hetuar në studime të shumta, ata gjetën një sasi të moderuar të provave që gjashtë shënues gjenetikë ishin të lidhur pozitivisht me praninë e artritit psoriatik tek njerëzit me psoriasis. Ato përfshinin:
- dy variacione të gjenit HLA-B27
- një variacion i gjenit HLA-B38
- një variacion i gjenit HLA-B39
- prania e HLA-B*12
- prania e polimorfizmit rs1800925 në gjenin IL13
Cilat janë shenjat e hershme të PsA?
Simptomat e artritit psoriatik priren të përkeqësohen me kalimin e kohës. Në fazat e hershme, ato mund të përfshijnë:
- dhimbje kyçesh, ënjtje dhe ngurtësi
- ndarja e thonjve nga mishi
- dhimbje inflamatore në pjesën e poshtme të shpinës
- gishtat e duarve ose këmbët e fryra
- inflamacion i syve
- dhimbje në këmbë
- dhimbje në bërryl
- diapazoni i zvogëluar i lëvizjes
- lodhje
Asnjë gjen i vetëm nuk lidhet me zhvillimin e artritit psoriatik. Shumë gjene mendohet se kontribuojnë, por nevojiten më shumë kërkime për të kuptuar ndërveprimin kompleks midis këtyre gjeneve.
Nëse keni ndonjë simptomë të artritit psoriatik, duhet të keshilloheni me një mjek për një diagnozë dhe trajtim të duhur.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A mund të shkaktojë artriti psoriatik dhimbje në ijë?
A mund të shkaktojë artriti psoriatik ethe?
Çfarë është artriti psoriatik i fëmijeve?
