Mënyra në të cilën SHBA u largua nga Afganistani një vit më parë ka krijuar dyshime te partnerët dhe aleatët e saj në mbarë botën se ajo është e besueshme dhe kompetente.
Vendimi për t’i dhënë fund misionit më të gjatë ushtarak në historinë e SHBA-së ishte i duhuri, por ka gjashtë mësime vendimtare të politikës së jashtme që duhen nxjerrë nga ajo tërheqje kaotik.
Së pari, është se populli i Afganistanit ka nevojë për mbështetjen e vazhdueshme të SHBA-ve – veçanërisht gratë dhe vajzat, ëndrrat e të cilave janë shkatërruar. Amerika është tashmë donatori i vetëm më i madh humanitar në Afganistan. Dhe programi i vizave speciale për imigracionin për qytetarët afganë që kanë punuar me trupat amerikane gjithashtu është përmirësuar dhe forcuar me burime shtesë.
Së dyti, SHBA duhet të tregojë vlerësimin e duhur për aleatët e saj.
Disa muaj më parë, unë drejtova një delegacion të grave ekspertetë politikës së jashtme për të vizituar bazën ajrore Al Udeid në Katar. Një histori ka lënë një imazh të pashlyeshëm. Pas sulmit vetëvrasës në aeroportin e Kabulit më 26 gusht të vitit të kaluar që la të vdekur 13 anëtarë të shërbimit amerikan dhe rreth 170 afganë, një djalë katër vjeçar u shty drejt një avioni të mbipopulluar C-130. Gjatë rrugës, ai mori një pako të vogël, që ishte një foshnjë tre muajshe. Tani të dy fëmijët janë të shëndetshëm dhe po ribashkohen me anëtarët e mbijetuar të familjes.
Mësimi i tretë është të jesh selektiv sa i përket misioneve ushtarake.
Një model më i mirë është roli që SHBA ka adoptuar në përgjigje të luftës së paprovokuar dhe të paligjshme ruse kundër Ukrainës. Presidenti Joe Biden ishte i qartë se nuk do të kishte trupa amerikane në terren. Në vend të kësaj, ai u bashkua me NATO-n dhe BE-në për të ofruar armë dhe ndihmë.
Një veprim i rrallë dhe i mirëpritur dypartiak nga Kongresi është mbështetja pothuajse unanime për miliarda ndihmë ushtarake dhe ekonomike. Administrata e Biden ka vazhduar gjithashtu misionin kundër terrorizmit, siç dëshmohet nga vrasja e liderit të Al-Kaedës, Ayman al-Zawahiri, në Kabul. Këta janë shembuj të objektivave të kufizuara dhe të arritshme.
Më pas, shmangni llojin e “misionit të zvarritur”.
Një episod veçanërisht skandaloz ishte mbështetja e dukshme për Ahmed Wali Karzai, vëllai i ish-presidentit afgan Hamid Karzai, që ai të ruante paqen në rajonin e Kandaharit.
Së pesti, Kongresi duhet të qëndrojë i përfshirë.
Autorizimi i vitit 2001 për Përdorimin e Forcës Ushtarake, të cilin unë dhe të gjithë anëtarët e Kongresit përveç njërit e mbështetëm, ka qenë justifikimi i paqartë për 41 veprime ushtarake të SHBA-së në 19 vende. Kongresi kurrë nuk e ka ndryshuar apo zëvendësuar atë. Përditësimi i AUMF do të ishte një mënyrë e shkëlqyer për t’i bërë të ditur publikut amerikan pse dhe kur duhet të përdoret forca amerikane.
Së fundi, mësimi i gjashtë: nevojitet një strategji globale për udhëheqjen e SHBA-së.
Të kuptuarit e asaj që ka gabuar SHBA-ja në Afganistan, gjetja e mënyrave për të ofruar ndihmë të vazhdueshme efektive atje dhe për të ndihmuar Ukrainën dhe për të zgjidhur sfidat e tjera do të ishte një fillim i mirë.
Shkrimtarja ishte një anëtare e Komitetit të Inteligjencës të Dhomës së Përfaqësuesve të SHBA pas 11 shtatorit. Ajo është autore e ‘Insanity Defense: Pse dështimi ynë për të zgjidhur problemet e vështira të sigurisë kombëtare na bën më pak të sigurt’.
Burimi: Financial Times
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Makthi” i Amerikës është rikthyer!
“Bloomberg”: Si mund të nisë Lufta e Tretë Botërore
“Tërheqja amerikane nga Afganistani dëmton imazhin e saj”
