Psikologjia moderne e refuzon shumë nocionin se njerëzit mund të grupohen në lloje të personalitetit.
Por ky supozim sfidohet nga një studim i ri, i cili zbuloi të paktën katër lloje të dallueshme të personalitetit në të cilat njerëzit priren të grumbullohen.
“Studiuesit zbuluan këto grupe duke analizuar rezultatet e 1.5 milion pyetësorëve të vlerësimit të personalitetit përmes një kompjuteri”, tha studiuesi kryesor Martin Gerlach. Ai është një student doktorature në Universitetin Northwestern, në Evanston.
Pyetësorët vlerësuan secilin person në pesë tipare të personalizuara: niveli i stabilitetit emocional, ekstraversion, mendje hapur, i pranueshëm dhe me ndërgjegje. Gerlach dhe ekipi i tij i grumbulluan këto të dhëna në kompjuter për të parë nëse njerëzit do të kishin tendencën të grumbulloheshin rreth tipareve të përbashkëta të personalitetit.
Studiuesit gjetën të paktën katër grupe:
E para është tipi i personalitetit “Mesatar”, i cili karakterizohet me rezultate mesatare në të gjitha tiparet, thanë hulumtuesit.
Tre grupet e tjera janë të organizuara përafërsisht përgjatë tipareve të tjera si:
• Personalitetet e “rezervuara” janë emocionalisht të qëndrueshëm. Ata gjithashtu janë disi të këndshëm dhe të ndërgjegjshëm;
• Personalitetet “veten në qendër” kanë rezultate të larta në ekstraversion dhe janë nën mesatare në pranueshmëri, ndërgjegje dhe mendjehapur;
• Personalitet “Modele të rolit ” kanë rezultate të ulëta në nivelin e stabilitetit emocional dhe të larta në të gjitha tiparet e tjera. Ata janë të këndshëm, të zhytur në mendime dhe të organizuar mirë.
“Këto grumbullime u gjetën falë katër grupeve të mëdha të të dhënave që përbëjnë më shumë se një milion njerëz, të marra nga studime të ndryshme të kryera në mbarë botën“, vuri në dukje Gerlach. “Më parë ishte e paimagjinueshme për të marrë këtë sasi të dhënash“, tha ai.
“Jo të gjithë bëjnë pjesë në një nga këto lloje të personalitetit, madje disa njerëz mund të bëjnë pjesë diku në mes. Për shembull, studiuesit spekulojnë se sa më i ri të jeni, aq më shumë ka gjasa që të bëni pjesë në kategorinë e ‘vetes në qendër’, veçanërisht nëse jeni një djalë adoleshent”, shtoi Gerlach.
Por me moshën dhe përvojën, një numër i mirë i këtyre njerëzve mund të evoluohen në personalitete të modelit të roleve.
“Ne do të presim që njerëzit të lëvizin nga një lloj në një lloj tjetër personaliteti“, tha ai. Shanset janë që njerëzit e moshuar kanë më shumë gjasa të jenë afër tipit të personalitetit të modelit të roleve. Ju mund t’i përshkruani këta njerëz si njerëz të këndshëm.
“Zbulimi i këtyre grupimeve është në kundërshtim me pjesën më të madhe të teorisë psikologjike aktuale, të cilat kanë konstatuar se kategoritë e personalitetit nuk ekzistojnë“, thanë autorët e studimit.
Studiuesi Luis Nunes Amaral është profesor i inxhinierisë kimike dhe biologjike. Ai ka deklaruar se “Llojet e personalitetit kanë ekzistuar vetëm në literaturë të pakët dhe nuk kanë një vend në revistat shkencore. Tani mendojmë se kjo do të ndryshojë për shkak të këtij studimi“, tha ai në një lajm.
“Këto grupe mund të ndihmojnë njerëzit të parashikojnë se sa mirë do të kenë sukses në një punë të caktuar, ose dobësitë tuaja ndaj disa çrregullimeve mendore ose emocionale“, tha Gerlach.
Psikiatri i New York-ut, Dr. Timothy Sullivan tha: “Duke pasur parasysh numrin e subjekteve që ata vlerësuan, duhet ta marrim këtë seriozisht. Këtu ka diçka kuptimplotë”.
“Megjithatë, nuk është e qartë se sa të dobishme do të jenë këto kategori në trajtimin e çështjeve të shëndetit mendor të njerëzve“, tha Sullivan, kryesues i psikiatrisë dhe shkencave të sjelljes në Spitalin Universitar të Staten Island.
Studimi u botua më 17 shtator 2018 në revistën Nature Human Behavior.
