Sëmundja e Addisonit është sëmundje që prek gjëndrat e veshkave. Këto gjëndra gjenden në krye të veshkave.
Ato prodhojnë hormone që ndikojnë në disponimin tuaj, rritjen, metabolizmin, funksionimin e indeve dhe mënyrën se si trupi i përgjigjet stresit.
Sëmundja Addison dëmton këto gjëndra. Ajo shkakton prodhimin në sasi të vogla të hormoneve. Sëmundja zakonisht prek njerëzit 30-50 vjeç. Megjithatë, kjo mund të ndodhë në çdo moshë dhe ndikon në të dyja gjinitë, mund të prek edhe edhe gratë.
Simptomat e sëmundjes Addison
Simptomat shfaqen gjatë një periudhe disa muajore. Janë të vështira për tu diagnostikuar sepse janë të paqarta. Simptomat përfshijnë:
*lodhje muskulore
*dhimbje ttrupi përbashkët ose dhimbje të muskujve
*ethe
* peshe
*të përziera, të vjella, ose diarre (që çon në dehidrim)
*dhimbje koke
*djersitje
*ndryshime në humor ose personalitet, të tilla si nervozizëm, ankth ose depresion
*humbja e oreksit
*errësim i lëkurës (i quajtur hyperpigmentation)
*dëshirat për ushqim të kripur
*dhimbje të papritura, të rënda në bark ,stomak ose këmbë
*konfuzion ose fjalim i ngathët
*lëvizjet e ngadalta
*temperaturë të lartë.
Kur simptomat shfaqen papritmas, ose përkeqësohen shpejt, kjo gjendje quhet dështimi akut i veshkave.
Ndonjëherë quhet kriza Addisoniane. Kjo mund të çojë në vdekje nëse nuk trajtohet. Nëse keni ndonjë nga simptomat e mësipërme, kontaktoni patjetër mjekun.
Cfarë e shkakton sëmundjen Addison?
Sëmundja e Addisonit shkaktohet nga dëmtimi i gjëndrave të veshkave ose kur gjëndrat janë prekur nga një gjendje tjetër mjekësore. Kjo quhet pamjaftueshmëri e veshkave.
Ka 2 lloje të pamjaftueshmërisë së veshkave:
1.Pamjaftueshmëria primare e veshkave: Kjo ndodh nga dëmtimi i gjëndrave të veshkave nga një sëmundje autoimune (kur trupi juaj sulmon sistemin e tij imunitar). Shkaqe të tjera të pamjaftueshmërisë primare të veshkave përfshijnë:
*Tuberkulozi (ose infeksione të tjera) të gjëndrave të veshkave
*Kanceri i gjëndrave të veshkave
*Gjakderdhja e gjëndrave të veshkave
2.Pamjaftueshmëria dytësore e veshkave: Kjo ndodh kur gjëndrat adrenale ndalojnë prodhimin e hormoneve për shkak te një sëmundje tjetër që mund të keni kaluar.
Për shembull, një problem me gjëndrën e hipofizës mund të shkaktojë sëmundjen sekondare Addison. Ose, ju mund të zhvilloni sëmundjen Addison nëse ndaloni papritur një mjekim kortikosteroid (si prednisone). Kortikosteroidet ndonjëherë rekomandohen për trajtimin e kushteve të tilla si astma, alergjitë, artriti, kanceri dhe problemet e sistemit imunitar.
Si diagnostikohet sëmundja Addison?
Mjeku juaj do t’ju kërkojë historinë tuaj mjekësore dhe simptomat. Ai mund të kryejë analiza laboratorike për të përcaktuar nëse keni ose jo sëmundjen.
Këto teste laboratorike përfshijnë:
*Testet e gjakut për të matur hormonet e trupit dhe nivelet e mineraleve. Mjeku do të kontrollojë gjakun para dhe pas një injeksioni për të parë nëse trupi është duke iu përgjigjur normalisht niveleve të rritura të hormoneve të caktuara.
*Tomografia e kompjuterizuar (CT) ose imazhet e rezonancës magnetike (MRI) për të parë përmasat e gjëndrave të veshkave ose gjëndrrës së hipofizës. Këto skanime janë të ngjashme me një rreze X.
A mund të parandalohet apo evitohet sëmundja e Addison?
Sëmundja e Addisonit nuk mund të parandalohet ose shmanget.
Trajtimi i sëmundjes Addison
Trajtimi i sëmundjes Addison zakonisht përfshin marrjen e hormoneve rekomanduara. Kjo mund të përfshijë hidrokortizone, prednisone, ose acetat kortizon. Këto ilaçe merren çdo ditë në formë pilule.
Nëse jeni duke përjetuar një krizë Addisoniane, keni nevojë për kujdes të menjëhershëm mjekësor. Trajtimi në mënyrë tipike përbëhet nga injeksione intravenoze (IV) të hidrokortizonit, të kripur (ujë i kripur), dhe dekstrozë (sheqer). Këto injeksione ndihmojnë në rikthimin e presionit të gjakut , sheqerit në gjak dhe niveleve të kaliumit në normale.
Të jetosh me sëmundjen Addison
Të jetosh me sëmundjen Addison përfshin të mësuarit për të jetuar me simptoma të pakëndshme. Përveç kësaj, duhet të përgatiten për mundësinë e krizës Addisoniane. Kjo është një emergjencë mjekësore që ju kërkon:
*Vigjilencë mjekësore në çdo kohë.
Mbajtjen e mjekimeve ekstra me vete për përdorim në rast emergjence.
KUJDES! Gjithmonë sipas rekomandimit të mjekut!
*Konsultime të shpeshta me mjekun për të parë nëse simptomat tuaja ndryshojnë ose nëse ilaçet nuk funksionojnë ashtu siç duhet.
