Kostot e luftës së vazhdueshme në Ukrainë, janë të papranueshme, jo vetëm për ata që i kanë jetuar ato drejtpërdrejt, njerëzit e Ukrainës, por për gjithë komunitetin euro-atlantik të kombeve.
Që nga viti 2014, mbi 13,000 njerëz kanë vdekur në luftime, mbi 25,000 janë plagosur, dhe rreth 2.5 milion janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre.
Ndikimet ekonomike, mjedisore dhe psikologjike të këtij shkatërrimi do të zgjasin për dekada. Edhe tani, luftimet në rajonin Donbas të Ukrainës tregojnë një konflikt më të gjerë midis Rusisë dhe Perëndimit, shton mosbesimin dhe shton rrezikun e përshkallëzimit, përfshirë atë të luftës së mundshme bërthamore, një rrezik që shumë shpresonin të ishte lënë pas me fundin e Luftës së Ftohtë.
Megjithatë, ky vit ofron shansin e fundit më të mirë për të kontrolluar dhe menaxhuar luftimet në Donbas, dhe për të filluar procesin e zgjidhjes së konflikteve.
Në vitin 2019, populli ukrainas votoi me shumicë dërrmuese për udhëheqje të re dhe të guximshme, si në zgjedhjet presidenciale ashtu edhe ato parlamentare të njohura nga komuniteti ndërkombëtar si i lirë dhe i drejtë.
Që atëherë, presidenti Volodymyr Zelensky dhe qeveria e tij kanë ndërmarrë hapa thelbësorë për të çuar përpara kauzën e paqes dhe zgjidhjen e konflikteve.
Nëse udhëheqësit takohen përsëri këtë vit, dhe nëse mund të arrihen më shumë, varet nga mbështetja e vazhdueshme nga bashkësia më e gjerë ndërkombëtare, përfshirë Bashkimin Evropian dhe Shtetet e Bashkuara.
Kjo është arsyeja pse në Konferencën e Sigurisë në Mynih këtë fundjavë Grupi i Udhëheqësve të Sigurisë Euro-Atlantike (EASLG) kanë lëshuar një deklaratë, “12 Hapa Drejt Sigurisë më të Madhe në Ukrainë dhe rajonin Euro-Atlantik, të miratuar nga afro 50 zyrtarë aktualë dhe ish të lartë, oficerët ushtarakë dhe ekspertët.
Kjo deklaratë njeh drejtuesit dhe kostot e konfliktit aktual në Donbas dhe përcakton disa hapa praktikë, konkretë që mund të merren tani për të zhdukur shqetësimet urgjente të sigurisë, humanitare, ekonomike dhe politike rreth konfliktit.
Së pari, ne rekomandojmë rivendosjen e Qendrës së Përbashkët për Kontrollin dhe Koordinimin me pjesëmarrjen e plotë të Rusisë dhe Ukrainës, ky organ, i cili është i ngarkuar me armëpushimin dhe zbatimin e aspekteve të sigurisë në nivelin tokësor të marrëveshjeve të Minskut 2015.
Së dyti, ne bëjmë thirrje për një dialog ushtarak-ushtarak në të ashtuquajturin format N4 të Ukrainës, Rusisë, Gjermanisë dhe Francës, si një mjet për të lidhur procesin politik N4 me Misionin e Posaçëm të Monitorimit të OSBE-së (SMM), dhe rajone të tjera forume sigurie, siç është Këshilli Nato-Rusi.
Me këto masa mbrojtëse, hapi tjetër thelbësor në zbatimin e marrëveshjeve të Minskut duhet të jetë një armëpushim i plotë, i qëndrueshëm dhe i verifikuar, me lirinë e rritur të lëvizjes për të gjithë civilët, por veçanërisht SMM në të gjithë rajonin që tani kontrollohet nga forcat e armatosura të konfliktit.
Me dëmtimin nga luftimet e matura në dhjetëra ose ndoshta qindra miliarda dollarë, një strategji e besueshme gjithëpërfshirëse për rindërtimin e rajonit dhe zhvillimi i saj i mëtejshëm i qëndrueshëm do të jetë thelbësore për çdo zgjidhje të qëndrueshme të konflikteve.
Aktorët ndërkombëtarë, veçanërisht Bashkimi Evropian, mund të ndërmarrin hapin e parë thelbësor duke mbështetur një vlerësim të nevojave për rindërtimin e Donbas, një temë që do të diskutohet në Forumin Ekonomik Delphi në Mars.
Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara gjithashtu duhet t’i sqarojnë Rusisë kushtëzimin e sanksioneve aktuale, mbase përmes një “harte rrugore” për lehtësimin e sanksioneve në këmbim të zbatimit të plotë të Minskut.
Progresi në këtë dhe shumë sfida të tjera do të varet në një masë të madhe nga veprimet dhe politikat e ardhshme të Rusisë.
Megjithatë, hapat e përmendur këtu paraqesin një fillim thelbësor, dhe duke pasur parasysh përparimin e vitit të kaluar, ne besojmë se tani mund të jetë shansi i fundit, më i mirë për të arritur zgjidhjen e konfliktit të Donbasit, dhe për ta sjellë sigurinë evropiane, përsëri në rrugën e duhur.
Përkthyer dhe përshtatur nga EuObserver/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Dorëzohet” Rusia, i kthen tri anijet Ukrainës
“Gazsjellësi rus tregon mungesë solidariteti në Europë”
“Diktatura e fundit në Evropë” nuk mund të lihet më në hije!
