Çfarë mund t’ju tregojnë rezultatet e Wall Street për ekonominë amerikane. Paniku është zbehur, dhimbja ekonomike është qetësuar. Por pasiguria mbizotëron.
Akti i parë i ndikimit të koronavirusit në tregjet financiare dhe sistemin bankar të Amerikës, u karakterizua nga paniku, shkruan The Economist. Teksa kompanitë u përpoqën të grumbullonin paratë e nevojshme për t’u mbijetuar masave izoluese, ato nxituan të shisnin asetet e letrave me vlerë dhe të tërhiqnin linjat e kreditit. Tregtarët që përpiqeshin të rregullonin tregjet nga divanet e tyre u mbingarkuan me volume rekord.
Huatë e bankave dhe llogaritë e depozitave u rritën tej mase. Menaxherët e rreziqeve u përpoqën të llogaritnin humbjet e mundshme të kredisë. E gjithë kjo u pasqyrua në fitimet e tremujorit të parë të bankave të mëdha, të raportuara në mes të prillit. Fitimet e tregtimit ishin të larta, duke rritur të ardhurat nga investimet bankare. Por linjat fundore vuajtën pasi bankat tregtare lanë mënjanë rezervat për t’u përgatitur për humbje të mundshme të kredisë (shiko grafikun).
Akti i dytë ishte më pak i trazuar, pasi ndihmat qeveritare zbehën panikun. Legjislacioni i miratuar në mars, rriti ndihmat për të papunët, ngriti një skemë huazimi për bizneset e vogla dhe siguroi një mbështetje për Rezervën Federale për të blerë borxhin e korporatave. Kjo duket se i ka mbrojtur kompanitë dhe familjet nga shumica e dëmit dhe ka rikthyer rendin në tregjet financiare.
Por shqetësimi për të ardhmen vazhdon. Këto dinamika u reflektuan në të ardhurat e tremujorit të dytë të publikuara më 14 dhe 15 korrik, nga Citigroup, Goldman Sachs, JPMorgan Chase dhe Wells Fargo, katër nga bankat më të mëdha të Amerikës. (Banka e Amerikës dhe Morgan Stanley, huadhënësit e tjerë të mëdhenj të Amerikës, duhej të raportonin më 16 korrik).
Ndërsa tregjet e bonove filluan të funksionojnë përsëri, kompanitë nxituan të shesin letra me vlerë. Në Amerikë, kompanitë kanë emetuar më shumë se 2 trilionë dollarë në kapital dhe borxh, ekuivalent me 5% të vlerës totale të obligacioneve të pashlyera të korporatave dhe kapitalit publik, me një rritje prej gati 50% në vit.
Prandaj, të ardhurat nga emetimi primar në katër bankat e mëdha u rritën me 56%, krahasuar me vjet, duke arritur në 7.8 miliardë dollarë. Tregtarët mbetën të zënë: të ardhurat nga tregtia u rritën me 70% në vit duke arritur shumën 26.9 miliardë dollarë. Kjo reflektonte një aktivitet më të fortë të klientit, si dhe një përhapje të gjerë të tregtisë, tha Stephen Scherr, zyrtari kryesor financiar i Goldman Sachs.
Gjithnjë e më shumë drejtues kompanish po u thonë investitorëve se tashmë zotërojnë mjaftueshëm likuiditet për të mbuluar shpenzimet për dy ose tre vjet. Kompanitë e rikapitalizuara rishtas po paguajnë kreditë rrotulluese. Nga 55 miliardë dollarë që janë tërhequr nga JPMorgan në mars, 39 miliardë janë shlyer.
Bankat tregtare po bëhen gati për ndikimin e krizës, por ai ende nuk ka ardhur. Megjithëse 17.8 milionë amerikanë mbetën të papunë në fund të qershorit, pak prej tyre kanë falimentuar deri tani, falë çeqeve stimuluese dhe ndihmave për të papunët, si dhe gatishmërisë së bankave për të shtyrë pagesat e hipotekave dhe kartave të kreditit. Raportet për kreditë e pashlyera në katër bankat kryesore u rritën me vetëm 22%, duke arritur në 4.9 miliardë dollarë në tremujorin e dytë, nga 3.9 miliardë dollarë në të njëjtën periudhë në vitin 2019.
Nga ana tjetër, 29.5 miliardë dollarë u lanë mënjanë për provizionet për humbjet e pritura, krahasuar me vetëm 3.9 miliardë dollarë në të njëjtin tremujor në vitin 2019. Këto stoqe janë përveç 20 miliardë dollarëve që huadhënësit lanë mënjanë në tremujorin e parë. Mënyra për të menduar për këto dispozita, tha Jennifer Piepszak, zyrtari kryesor financiar i JPMorgan, është se “gjithçka është e parashikuar, sepse këtë dukuri nuk po e shohim sot”.
A do të shohim humbje të mëdha bankare në aktin e tretë të krizës? Një mënyrë e thjeshtë për të menduar për atë që do të ndodhë më pas është ndarja e institucioneve në tri pjesë: banka e investimeve, e cila ka performuar jashtëzakonisht mirë deri tani; provizionet e kredisë, të cilat kanë qenë jashtëzakonisht të kushtueshme; dhe “gjithçka tjetër”, që përfshin menaxhimin e pasurive dhe aseteve.
Pjesa e mbetur e biznesit të bankave të mëdha, në përgjithësi, ka qenë mjaft e qëndrueshme. Nëse provizionet për humbjet e huasë dhe të ardhurat nga investimet bankare do të kishin qenë të sheshta, të ardhurat neto do të binin me një mesatare prej vetëm 1% në bankat e mëdha si Citi, JPMorgan dhe Wells.
Fati i përfitueshmërisë së bankave duket se varet nga fati i biznesit të investimeve bankare dhe nga provizionet për humbjet e kredisë. Të ardhurat nga investimet bankare duket se do të ngadalësohen, madje mund të thuhet se kjo ka ndodhur tashmë. Volumet e tregtimit janë lehtësuar në qershor dhe në fillim të korrikut nga niveli i lartë i tyre në mars dhe prill. Jamie Dimon, shefi ekzekutiv i JPMorgan, llogarit se të ardhurat nga tregtia do të “normalizohen” ose do të bien edhe më poshtë se normalja gjatë vitit.
Nëse dispozitat dalin ose jo të mjaftueshme nuk është e qartë. Ato bazohen në një numër hamendësimesh. Njëri ka të bëjë me rrugën që do të marrë virusi. Një tjetër lidhet me faktin se si do të ndikojë evolucioni në papunësinë dhe rritjen ekonomike. Një hamendësim i tretë ka të bëjë me madhësinë e ndonjë stimulimi të mëtejshëm fiskal, dhe mënyrën se si do të reagojnë konsumatorët dhe kompanitë ndaj tij.
Çështja bazë e bankave duket se është në përputhje të madhe me atë të Rezervës Federale. Ekonomia pritet të jetë më e vogël në fund të vitit 2021, sesa ishte në fund të vitit 2019. Shkalla e papunësisë pritet të mbetet dyshifrore deri në fund të këtij viti, para se të ulet gradualisht. Por shefat e bankave theksojnë mjegullën e pasigurisë që i përkeqëson të gjitha.
“Ne jemi në një mjedis krejtësisht të paparashikueshëm”, tha Michael Corbat, shefi ekzekutiv i Citi. “Në një recesion normal papunësia rritet, kreditë e pashlyera rriten, tarifat rriten, çmimet e shtëpive ulen, të ardhurat ulen, kursimet ulen”, tha zoti Dimon. Këtë herë, marrëdhëniet e zakonshme nuk vlejnë. Për shembull, edhe pse papunësia është rritur, të ardhurat gjithashtu janë rritur.
Nëse të ardhurat nga investimet bankare bien dhe bankat vazhdojnë të shtojnë provizione, humbjet mund të ndodhin në tremujorin e tretë. Wells Fargo ishte e vetmja bankë që pësoi humbje në të dytin. Kjo pasqyron bankën e saj relativisht të vogël të investimeve, si dhe situatën e saj të veçantë — ajo ende operon nën një kapital të aseteve të imponuar nga rregullatorët, e cila ka kufizuar rritjen e saj, edhe pse huadhënësit e tjerë kanë pasur rritje.
Por një skenar tjetër edhe më tërheqës, është i mundur: stimuli qeveritar vazhdon t’i mbajë paaftësitë paguese të ulëta, dhe bankat përfundojnë me male kapitali rezervë. Ky do të ishte një lajm i mirëpritur për aksionerët. Edhe teksa indeksi i standardeve të S&P 500 është rikuperuar, aksionet e bankave janë një e treta më e ulët se në fillim të vitit. Por skenari i lumtur gjithashtu mbështetet në aktin e tretë, duke qenë si akti i fundit. Teksa rastet e COVID-19 rriten, kjo duket gjithnjë e më pak e mundur.
