Pandemia e Covid-19 dhe bumi i depozitimit të naftës po kërcënojnë të kthejnë prirjen e sulmeve ndërsa piratët po kërkojnë të fitojnë para në kaos.
Viti 2019 shënoi një moment historik të rëndësishëm në luftën kundër piraterisë globale detare. Sipas Byrosë Ndërkombëtare Detare (IMB), sulmet globale të piratëve u ulën në një minimum prej 25-vjeçar, me piraterinë në anije të mëdha me mbi 100GT (tonazh bruto) duke u zhytur në vetëm 41, ose më shumë se një rënie prej 50 përqind në kodrina 10- mesatarja e vitit 95. Në mënyrë të veçantë, zero raste u regjistruan në Gjirin famëkeq të Adenit jashtë bregdetit Somali, dikur konsideroheshin pikat më të thella të piraterisë kudo në planet.
Por tani, Covid-19 dhe lundrimi i naftës po kërcënojnë të kthejnë këtë prirje.
Sipas Marrëveshjes së Bashkëpunimit Rajonal për Luftimin e Piraterisë dhe Grabitjes së Armatosur (RECAAP), sulmet janë kthyer në Gjirin e Meksikës, një qendër kryesore e ruajtjes lundruese, ku prodhuesit e naftës kanë ankoruar inventarët e tyre të tepërt gjatë glutinës së furnizimit me naftë. Në mënyrë alarmante, zyrtarët e sigurisë detare gjithashtu kanë raportuar se pirateria në Azi u dyfishua gjatë gjysmës së parë të vitit 2020 në krahasim me periudhën korresponduese të vitit të kaluar.
Pirateria ka tendencë të regjistrojë ngritje të mëdha gjatë kohërave të rënies ekonomike, dhe shkatërrimi ekonomik i bërë nga pandemia Covid-19 është kryesisht fajtor për ringjalljen e këtij kërcënimi global.
Sulmet e piratëve në Gjirin e Jugut të Meksikës u rritën gjatë muajit Prill, që, ra fjala, ishte koha kur depozitimet globale lundruese u mbushën deri në buzë që çuan në rrëzimin historik të çmimit të naftës. Sulmet këtu kanë qenë kryesisht duke u përqëndruar në anijet që transportonin ngarkesa të naftës, me piratët që preferonin të vidhnin paratë dhe të sekuestronin pajisje të vlefshme teknike për shitje në tregjet e zeza në vend që të rrëmbenin anijet. Sulmet kanë vazhduar gjatë verës duke bërë që qeveria amerikane të lëshojë një alarm të sigurisë.
Në anën tjetër të globit, Gjiri i Guinesë në brigjet e Afrikës Perëndimore është një nga pikat më të mëdha të piraterisë në botë. Ajo që e bën piraterinë në Bregun e Afrikës Perëndimore veçanërisht të egër, është kryesisht për shkak të mungesës së pajisjeve dhe fuqisë së mjaftueshme, si dhe faktit që piratët shpesh zhvillojnë sulme shumë larg vijave bregdetare përtej juridiksioneve territoriale të vendeve. Gjiri i Guinesë është gjithashtu i pajisur me pasuri të mëdha të naftës dhe gazit, si dhe një milicitë relativisht të stërvitur që ka përmbushur aftësitë e saj duke luftuar në lëvizjen secesioniste të Delta-s.
Piratët e Gjirit të Guinesë nuk janë vetëm disa nga më të dhunshmit, por gjithashtu kanë përdorur një taktikë të ndryshme: Gjueti për kapitalin njerëzor në vend që të rrëmbeni anijet. Një muaj më parë, IMB raportoi se 77 detarë ishin marrë peng ose rrëmbyer për shpërblim në Gjirin e Guinesë që nga janari, e mirë për më shumë se 90 përqind të të gjitha rrëmbimeve në det në të gjithë botën ndërsa rrëmbyesit e anijeve ranë në nivelin më të ulët që nga viti 1993. Për shembull, në prill, piratët sulmuan një anije të ruajtjes së prodhimeve lundruese dhe shkarkuese (FPSO) me një kapacitet prej 50,000 fuçi në ditë në brigjet e Nigerisë dhe rrëmbyen nëntë anëtarë të ekuipazhit, duke e lënë të paprekur ngarkesën e naftës.
Me çmimet e naftës kaq të ulëta, piratët në hemisferën perëndimore dhe Afrikën kanë hequr dorë nga nafta dhe në vend të kësaj preferojnë të gjuajnë thesare të tjera në bord, si dhe të marrin njerëz dhe të kërkojnë shpengim. Magjistarët e naftës si ExxonMobil, Chevron, ENI, Shell dhe Totali me operacione nga Guinea Ekuatoriale, Nigeri, dhe Gabon mbeten në rrezik të lartë për të përjetuar ndërprerje të lidhura me piraterinë në zinxhirët e furnizimit të Afrikës Perëndimore.
Azia po shfaqet gjithashtu si një pikë e nxehtë piraterie. IMB thotë se sulmet janë përhapur në një shtrirje të gjerë, nga deti i Kinës së Jugut deri në brigjet e Indonezisë, Vietnamit, Indisë, Filipineve dhe Bangladeshit. Sidoqoftë, shumica e sulmeve janë të përqendruara në ngushticat në Singapor dhe Malacca, falë topografisë unike të detit. Anijet e ngarkesave që udhëtojnë përgjatë ngushticës së Singaporit mbeten veçanërisht të prekshme, duke marrë parasysh që trupi ujor është vetëm 10 milje i gjerë dhe përmban ishuj të shumtë të vegjël me vendbanime njerëzore të ulëta ose jo-ekzistente dhe prani zero të qeverisë, duke i bërë kështu ato streha perfekte për piratët.
Pikëpamje e ndritshme
Megjithë ringjalljen e nxitur nga pandemia në piraterinë globale, perspektiva afatgjatë mbetet e ndritshme. Përvojat tona me Gjirin e Adenit dhe pikat e tjera të ish-piraterisë vërtetojnë se duke përdorur taktikat e duhura, pirateria mund të vuloset ose, të paktën, të minimizohet.
Për shembull, marrja e një ndërprerje rrënjësore me praktikat tradicionale të transportit detar duke vendosur roje të armatosura në anije komerciale, në masë të madhe është besuar me mposhtjen e piraterisë në Somali. Për më tepër, mbikëqyrja e përmirësuar nga ajri dhe deti përmes nismave bashkëpunuese siç është marrëveshja “Sytë në qiell” midis Malajzisë, Indonezisë, Tajlandës dhe Singaporit ka qenë e suksesshme gjithashtu.
/Përshtatur dhe përkthyer për Konica.al nga RT
