Demokracia më e vjetër kushtetuese në botë ka shumë “ankthe” të vjetra evropiane, përfshirë këtë: Elitat janë të pashmangshme; pra, kështu janë edhe inatet populiste.
Në vitin 1911, Robert Michels (1876-1936), një sociolog politik italian, botoi “Partitë Politike: Një Studim Sociologjik i Tendencave Oligarkike të Demokracisë Moderne”, duke postuar “ligjin e hekurt të oligarkisë”. Michels, i cili ndonjëherë përdorte “oligarkinë” dhe “aristokracinë” në mënyrë të ndërsjellë, argumentoi se asnjë demokraci nuk mund t’i shmangte oligarkitë për shkak të natyrës njerëzore dhe natyrës së partive.
Ghia Nodia, një analist politik në Tbilisi, Georgia, thotë se populizmi nuk është një ideologji por një “qëndrim”, një inat që del nga përvetësimi i pretenduar nga elitat i pushtetit të popullit.
Demokracia presupozon një pamundësi: “njerëzit” të jenë në krye. Michels, shkruan Nodia, i konsideroi masat natyrshëm pasive dhe të predispozuara për të pranuar vendimet e marra nga pak njerëz me interesa dhe aftësi për të marrë pjesë drejtpërdrejt në politikë dhe qeverisje.
Nodia mendon se ka një “hendek mendor dhe kulturor midis sundimtarëve dhe të sunduarve”. Prandaj një “deficit demokratik” është i natyrshëm në demokraci.
Michels dëboi zhgënjimin e tij në lidhje me demokracinë përfaqësuese duke u bashkuar me partinë fashiste të Benito Mussolini, për arsye populiste që ai kurrë nuk hoqi dorë: Një autokrat karizmatik mund të sigurojë demokraci “të drejtpërdrejtë”.
Kur Mussolini kritikoi demokracinë, ai nënkuptonte llojin parlamentar, jo shkrirjen e lavdishme “demokratike” të liderit dhe udhëheqësit.
Musolini ishte një jehonë e Revolucionit Francez, në trininë e vlerave të të cilit, “liberté, égalité, fraternité”, e treta do të thotë solidaritet i nacionalizmit fisnor, gjaku-dhe-tokës.
Revolucioni jehon në Evropën e sotme, ku Bashkimi Evropian përfshin dy regjime autoritare.
Francis Fukuyama i Stanford, gjithashtu duke shkruar në Journal of Democracy të Janarit, thotë se pas përmbysjeve të viteve 1989-1991, “ish” kombet e robëruara”përqafuan pjesën demokratike të demokracisë liberale, por jo domosdoshmërisht pjesën liberale. . . . Rezultati ishte shfaqja e demokracisë joliberale në vende të tilla si Hungaria dhe Polonia.”
Demokracia joliberale është një specie e diktaturës.
Në Shtetet e Bashkuara, demokracia joliberale, që del nga kampuset, shoqërohet nga një zhgënjim teknologjik, dështimi i internetit dhe mediave sociale për të qenë instrumente të iluminizmit.
Martin Gurri, duke shkruar në Manhattan Institute’s City Journal, thotë se “sfera e informacionit sot përmban një univers të madh zërash të interesuar të flasin për tema gjithnjë e më pak”. Ajo “ka marrë tiparet e një personaliteti obsesiv-kompulsiv.
Të varurit nga mediat sociale, bën që e djathta të glorifikojë madhështinë e zhdukur plotësisht të së kaluarës, e majta të refuzojë të kaluarën si ndotës të së tashmes.
Për çrregullimet aktuale, Gurri thotë, kryetarët e bashkive dhe guvernatorët janë nënshtruar “panikut infantil”: Shumë zyrtarë shtetërorë dhe lokalë janë demokratë liberalë dhe “janë të paralizuar nga frika për të bërë ndonjë gjë që mund t’i transformojë ata në të këqinjtë e historisë. ”
Për “dështimin e dukshëm të elitave tona politike”, Gurri thotë: “Ata që janë në krye vazhdojnë të zbehin autoritetin dhe institucionet demokratike që ata përfaqësojnë kanë filluar të lëkunden. Meqenëse, mësimi i këtij momentiduhet të jetë ndoshta mënyra se si t’i zëvendësojmë ata me të rritur të aftë. ”
Filozofi politik i Harvardit Harvey Mansfield thotë: “Një zgjedhje në krahasim me përzgjedhjen me short është një mjet thelbësisht aristokratik (sepse parakupton që disa njerëz janë më të mirë se të tjerët)”. Mundohuni ta besoni këtë kur mendoni për zgjedhjet tuaja në votimet e këtij viti.
George F. Will, columnist I The Washington Post
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A po bëhet Amerika oligarki?
A ka ‘mbijetuar’ ndonjë demokraci liberale?!
