Deklaratat publike të Presidentit Rus Vladimir Putin në lidhje me protestat masive në Bjellorusi kanë qenë në të njëjtën kohë të fuqishme dhe të paqarta.
Për shembull, ai thotë se një forcë “rezervë e zbatimit të ligjit” është përgatitur për angazhim të mundshëm në Bjellorusi. Por kjo mund të nënkuptojë personelin duke filluar nga policët e trafikut dhe policia që shkatërrojnë demonstratat deri tek Shërbimi Federal i Sigurisë (FSB, pasardhësi kryesor i KGB-së së epokës Sovjetike) dhe njësitë ushtarake të armatosura rëndë si Rosgvardia (Garda Ruse).
Dhe cilat rrethana do ta shtynin Rusinë të ndërhynte?
Putini thotë se “rezerva” nuk “do të përdoret derisa situata të fillojë të dalë jashtë kontrollit”. Por kush e vendos atë? Nëse varet nga diktatori i Bjellorusisë, Aleksandr Lukashenko, Putini mund të thotë se Kremlini do të veprojë vetëm “me kërkesë të presidentit të republikës të zgjedhur ligjërisht”. Në fund të fundit, kjo është mënyra se si Bashkimi Sovjetik inkuadroi ndërhyrjet e tij ushtarake në Hungari në 1956 dhe Çekosllovaki në 1968.
Por Putini nuk ka thënë asgjë për këtë qëllim. Në fakt, deklaratat e tij publike tregojnë që ai mendon se ai, jo Lukashenko, duhet të jetë në krye të procesit politik në Bjellorusi.
Kjo e ka lënë Lukashenkon të rrethuar nga një paradoks: Do të ishte më mirë të rrezikonte të rrëzohej sesa t’i drejtohej Putinit për mbështetje ushtarake.
Lukashenko ka shumë të ngjarë të mbështetet në strategjinë e tij të provuar dhe të vërtetë për t’u marrë me Rusinë. Ai do të sinjalizojë qëllimin e tij për të qëndruar i lidhur ngushtë me fqinjin e tij lindor, duke theksuar lidhjen e tyre shekullore gjeopolitike (edhe pse kjo marrëdhënie ka kohë që ka kaluar datën e skadimit). Pastaj, ai do të kërkojë mbështetje politike dhe financiare në këmbim të deklarimit të këtyre angazhimeve.
Tashmë, Kremlini ka njoftuar gatishmërinë e tij për të ristrukturuar borxhin e naftës dhe gazit të Lukashenkos. Por kjo nuk do të thotë fonde të reja, për të cilat ka nevojë Lukashenko. Prandaj, ai ndoshta shpreson të stabilizojë disi situatën e brendshme në mënyrë që të mund të shantazhojë Kremlinin. Ai do të argumentonte,se Kremlini duhet t’i dërgonte atij më shumë fonde për të mbështetur rolin e Bjellorusisë si një mbrojtës strategjik kundër NATO-s.
E megjithatë, kërcënimi i agresionit të NATO-s është bërë gjithnjë e më shumë i pabesueshëm, dhe Lukashenko dhe Putini e dinë atë.
Sidoqoftë, retorika e tillë avancon interesat e Putinit dhe Lukashenkos. Kërcënimi i supozuar perëndimor i lejon ata të justifikojnë sundimin e tyre të zgjatur. Motivimi i Putinit është transparent. Gjatë karrierës së tij të gjatë politike, ai ka gëzuar tre rritje drastike të popullaritetit, secila pas fushatave të vogla ushtarake, në dukje fituese, në Çeçeni në 2000, në Gjeorgji në 2008 dhe në Ukrainë në 2014.
Duke pasur parasysh këtë histori, nuk është për t’u habitur që ai do të përpiqej të luante të njëjtën lojë në Bjellorusi, duke u ofruar rusëve edhe një rast tjetër që tregon madhështinë e Rusisë.
Lukashenko, ndërkohë, gjithashtu është përpjekur të kalojë situatën në favor të tij. Ai dhe politikëbërësit në Evropë nuk ishin të vetmit që analizuan vërejtjet e Putinit për një “rezervë” të zbatimit të ligjit të gatshëm.
Protestuesit në rrugët e Minskut dhe qyteteve të tjera Bjelloruse përballen me rrezikun e rrëzimit të një diktatori, për ta zëvendësuar atë me një më të fortë. Dhe nëse ngjarjet marrin një kthesë për keq, bjellorusët mund të përfundojnë me një konflikt ushtarak brenda kufijve të tyre.
Por skenari më i mundshëm është që forcat bjelloruse të sigurisë do të vazhdojnë të përpiqen të shtypin demonstratat dhe Lukashenko do t’i rezistojë sugjerimeve të Putinit për të dërguar “njerëz të vegjël”, siç bëri në pushtimin dhe më pas aneksimin e Krimesë në 2014.
Putini nuk di të shqetësojë të negociojë me Lukashenkon nëse nuk ka një shkop në dorë dhe një karotë në xhep.
Për shkak se Kremlini është pothuajse i sigurt se do të ketë edhe disa asa më shumë në mëngë, ndërhyrja ruse në Bjellorusi do të mbetet rreptësisht verbale për tani.
Dmitry Oreshkin, një analist i pavarur politik me qendër në Moskë, është autori i Dzhugaphilia dhe Soviet Statistical Epic.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Diktatura e fundit në Evropë” nuk mund të lihet më në hije!
A do të ketë dhe Putini fatin e Lukashenkos?
“Diktatori i fundit” kundërshtoi Putinin dhe tani…
